TÜRKİYE’DE EKONOMİK KRİZLER VE DÖVİZ KURU ENFLASYON İLİŞKİSİ

Kısaca geçirgenlik olarak adlandırılan döviz kurundaki artış veya azalışın yerli fiyatlar üzerindeki etki miktarı para politikası için, özelikle enflasyon hedeflemesi politikası uygulayan rejimlerde, önemli bir konudur. Düşük geçirgenlik merkez bankasının para politikası kararlarında daha fazla esneklik sağlaması açısından bir avantaj olabilir. Bu durumda, döviz kurundaki hareketler yerli fiyatları çok az etkileyeceğinden, para politikaları kur dışındaki başka hedeflere daha fazla odaklanabilir. Geçirgenliğin yüksek olması yüzünden birçok az gelişmiş ve gelişmekte olan ülke sabit kur rejimi uygulamayı tercih etmektedir. Bu çalışmada Türkiye’nin 1982-2002 arası veri kullanılarak kurdaki değişmelerin değişik alt dönemler için toptan ve tüketici fiyatları üzerindeki etkisi inceleniyor. Daha önceki Türkiye için yapılmış çalışmalarda kısa vadeli geçirgenlik katsayısının 0.50 ile 0.60 arasında olduğu bulunmuştur. Fakat bu çalışmada Türkiye için diğer araştırmalarda bulunan yüksek geçirgenliğin 1994 ve 2004 krizlerinden kaynaklandığı bulunmuştur. Kriz dönemlerinde kurdaki ani yükseliş ve enflasyonda da kısa zaman içerisinde yaşanan büyük artışlar genel olarak istatistiksel analizlerde geçirgenliğin yüksel çıkmasına sebep olmaktadır. Kriz dönemleri hesaba katıldığında gerçek geçirgenlik miktarının oldukça düşüktür. Bu sonuç enflasyonu düşürmeye yönelik para politikasının kura daha az bağlı olduğunu göstermektedir.

ECONOMIC CRISES İN TURKEY AND EXCHANGE RATE INFLATION RELATİON

The amount of the effect of exchange rate changes on domestic price level, shortly known as pass-though, is an important subject for monetaıy policy, especially in inflation targeting regimes. Lower pass-throtıgh could be more advantageous since it gives more flexibility to central banks. Since in this case changes in exchange rate \vill have a sınailer effect on domesüc prices, monetary policy will have the means tofocus more on other targets. Because of high pass-through many less-developed and developing country prefer to implement a pegged exchange rate system. in this article the effect of exchange rate on Turkish wholesale and consumer prices are investigated using datafor the 1982-2002 periods. Previous studies have found that the short-run passthrough rate in Turkey to be between 0.5 and 0.6. But this study shows that the high values found in other studies mostly stems froın the 1994 and 2001 crises. The sudden jump in exchange rate and the increase in inflation rate during the crises periods is the reason for finding high pass-trough values in statistical analysis. Taking into account these crises periods the actual pass-through amount is significant lower. This result suggests that monetary policy in reducing inflation is less dependent on exchange rate.