SAHA TÜRKLERİNİN İNANÇ SİSTEMİNDE KARTAL

Farklı kültür ve inançlarda ortak unsurlar yer almaktadır. Geçmişte her kültürel yapı bu unsurun kendisine ait olduğunu ve diğer kültürlere geçtiğini iddia etmiştir. Günümüzde ise farklı coğrafya ve kültürlerde diğer kültürel yapılarla ortaklıklar olması daha doğal kabul edilmektedir. Farklı kültür ve inançlarda kartal ile ilgili sembol ve inanmalar bu tür ortak unsurların başında yer almaktadır. Hemen hemen her kültürde kartalla ilgili inanmalar bulmak mümkündür. Bunun yanı sıra çok farklı coğrafyalarda yer alan devlet yapılarında kartal bir güç ve iktidar sembolü olarak görülmüş ve devletin arma, bayrak ve yapılarında belirgin bir sembol olarak yer almıştır. Farklı kültürler tarafından kabul edilen bütün bu tür ortak unsurları farklı kılan tek özellik, her kültürün bu ortak unsuru kendi dünya görüşü ve inanç sistemiyle şekillendirmiş olmasıdır. Sibirya topraklarını yurt edinmiş çok az Türk topluluğundan bir olan Saha Türkleri de gerek gündelik hayatlarında gerek inanç sistemlerinde kartala ayrı bir önem vermişlerdir. Makalede genel olarak Saha Türklerinde kartalla ilgili inançlara yer verilecek ve bu topraklarda kartalın kutsal bir varlık olarak algılanma biçimi üzerinde durulmaya çalışılacaktır. 
Anahtar Kelimeler:

Kartal, Saha, inanç, ritüel

___

  • ALEKSEYEV, N. A., Rannie Formı Religii Tyurko- Yazıçnıh Narodov Sibiri, Novosibirsk, 1980,ARMUTAK, A., “Doğu ve Batı Mitolojilerinde Hayvan Motifi: II. Sürüngenler, Balıklar, Kanatlılar ve Mitolojik Hayvanlar”, İstanbul Üniversitesi Veterinerlik Fakültesi Dergisi, 2004, S. 30, ss. 143- 157. ÇOBAN, İ., “Türk İkonografisinde Kartal Motifi ve Çağdaş Türk Resmine Yansımaları”, İdil, 2015, Cilt 4, Sayı 16, Volume 4, Issue 16, ss. 56- 80. ERGİS, G. U., Oçerki Po Yakutskomu Folkloru, Moskova, 1974. JUKOVA, L. N., Oçerki Po Yukagirskoy Kulture, Mifologiçeskaya Model Mira, Novosibirsk, 2012.GURVİÇ, İ. S., Kultura Severnıh Yakutov- Olenevodov, K Voprosu O Pozdnih Etapah Formirovaniya Yakutskogo Naroda, Moskova, 1977.HUDYAKOV, İ. A., Kratkoe Opisanie Verhoyanskogo Okruga, Leningrad, 1969. İONOV, V. M., “Orel Po Vozzreniyam Yakutov”, Sbornik Muzeya Po Antropologii i Etnografii Pri İmperatorskoy Akademii Nauk, C. 1, S. 16, Petersburg, 1913, ss. 1- 34. KALAFAT, Y., Doğu Anadolu’da Eski Türk İnançlarının İzleri, Ankara, 1995. KSENOFONTOV, G. V., Elleyada. Materialı Po Mifologii i Legendarnoy İstorii Yakutov, Moskova, 1977.ÖGEL, B., Türk Mitolojisi, c. 1, Ankara, 1993.PELİH, G. İ., Selkupskaya Mifologiya, Tomsk, 1998.POPOV, A. A., “Materialı Po İstorii Religii Yakutov Bıvşego Vilyuysogo Okruga”, Sbornik Muzeya Antropologii i Etnografii, C. XI, Moskova- Leningrad, 1949, ss. 254- 323. PROKOPYEVA, E. D., “K Voprosu O Sotsialnoy Organizatsii Selkupob (Rod i Fratriya)”, Sibirskiy Etnografiçeskiy Sbornik, c. 18, Moskova- Leningrad, 1952, ss. 88- 107. PROKOPYEVA, E. D., “Predstavleniya Selkupskih Şamanov O Mire (Po Risunkami i Akvarelyam Selkupov)”, Sbornik Muzeya Antropologii i Etnografii, c. 20, Moskova- Leningrad, 1961, ss. 54- 74. SALMİN, A. K., Narodnaya Obryadnost Çuvaşey, Çeboksarı, 1994SALMİN, A. K. “Orel v Etnografii Çuvaşey”, Lev Şternberg- Grajdanin, Uçenıy, Pedagog. K. 150- letiyu So Dnya Rojdeniya, Petersburg, 2012, ss. 247- 253. SANGİ, V. M., Legendı i Mifı Severa, Moskova, 1985. SEROŞEVSKİY, V. L., Yakutı. Opıt Etnografiçeskogo İssledovaniya, S. Petersburg, 1896. SLEPTSOV, P. A., Yakutsko- Russkiy Slovar, Moskova, 1972ŞTERNBERG, L. Y., “Kult Orla U Sibirskih Narodov (Etyud Po Sravnitelnomu Folkloru)”, Sbornik Muzeya Antropologii i Etnografii, c. V, S. 2, Leningrad, 1925, ss. 717- 740.

___

APA Duranlı, M. (2018). SAHA TÜRKLERİNİN İNANÇ SİSTEMİNDE KARTAL . Ege Sosyal Bilimler Dergisi , 1 (1) , 1-11 .