19. Yüzyıl Sonlarında Çankırı'da Eğitime Dair

Osmanlı Devletinde 19. Yüzyılın ikinci yarısından sonra eğitim alanında ciddi bir değişim sürecinin başladığı gözlenmektedir. Özellikle II. Abdülhamid’in büyük bir okullaşma sürecini başlatması Anadolu genelinde olduğu gibi Çankırı’da da bir karşılık bulacaktır. Bu makalede 19. yüzyıl sonlarında Çankırı’da var olan medreselerle birlikte açılan rüşdiye, idadi gibi okullar, buralarda okutulan dersler, atanan öğretmenler, onların problemleri genel hatları ile kaynakların müsaadesi nispetinde ele alınarak bir değerlendirme yapılmıştır.

It is seen that after the second part of the 19th century a serious changing process started in education area in the Ottoman state. Especially the process of schooling of Abdulhamid II found the corresponding in Çankırı as did in Anatolia. In this article the medreses inherent in the ends of the 19th century in Çankırı as well as some new schools like Rushdiye (Primary School), İdadi (Secondary School), the lessons educated in these schools, the appointed teachers and their problems generally evaluated as much as the permission of the sources.

___

Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA.): Maarif Nezareti Mektubi Kalemi ( MF.MKT.) Dosya No: 6, Gömlek No: 267; MF.MKT. Dosya No: 14, Gömlek No: 659 MF.MKT. Dosya No: 42, Gömlek No: 2064

MF.MKT. Dosya No: 121, Gömlek No: 33 MF.MKT. Dosya No:157, Gömlek No:7837

MF.MKT. Dosya No: 182, Gömlek No: 71 MF.MKT. Dosya No: 183, Gömlek No:77, 9111

MF.MKT. Dosya No: 346, Gömlek No: 14 MF.MKT. Dosya No: 371, Gömlek No: 42 1311 Tarihli Kastamonu Vilayet Salnamesi, s. 268, 1312 Tarihli Kastamonu Vilayet Salnamesi, s. 288.

MF.MKT. Dosya No: 730, Gömlek No: 58 MF.MKT. Dosya No: 2843, Gömlek No: 213157 1312 Tarihli Kastamonu Vilayet Salnamesi 1317 Tarihli Maarif Salnamesi1 1318 Tarihli Maarif Salnamesi 1319 Tarihli Maarif Salnamesi 1321 Tarihli Maarif Salnamesi İncelemeler

Akyüz Yahya, Türk Eğitim Tarihi, Ankara 2007.

Beyoğlu Süleyman, “Cumhuriyetin İlk Yıllarında Çankırı’da Sosyo-Ekonomik Hayat”, Milli Mücadele İstiklal Yolu ve Çankırı, Çankırı 2010.

Demiröz Aydın, 1893-1969 Fotoğraflarla Çankırı, Çankırı 2001.

Duymaz A. Şevki, “Osmanlı Modernleşmesinde Eğitim Alanında Bir Örnek: Çankırı İdadisi”, Milli Mücadele İstiklal Yolu ve Çankırı, Çankırı 2010.

Kankal Ahmet, XVI. Yüzyılda Çankırı, Çankırı 2009.

Kodaman Bayram, Abdülhamid Devri Eğitim Sistemi, İstanbul 1980.

Öztürk Cemil, “İdâdî” , Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C.21, İstanbul 200 Öztürk Cemil, “Rüşdiye”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C.35, İstanbul 200