Avrupa Birliği-Azerbaycan İlişkileri

Sovyetler Birliği’nin çökmesinden sonra iki kutuplu sistemde köklü değişiklikler meydana gelmiştir. Bu süreçte çok daha faal bir politikaya yönelen Avrupa Birliği, coğrafi konumuna ek olarak sahip olduğu petrol ve doğalgaz gibi enerji kaynakları sebebiyle Azerbaycan’la yeni ilişkiler oluşturmaya başlamıştır. Bu bağlamda Avrupa Birliği, Azerbaycan’a TACIS, EMPI ve ENI Programları çerçevesinde ekonomik yardımlarda bulunmuş, tarihî İpek Yolu’nu yeniden faal duruma getirme politikası ve enerji politikalarını devreye sokarak yardımlarını çeşitlendirmiştir. Avrupa Birliği’nin uyguladığı bu politikaların ve Azerbaycan’a götürdüğü mali yardımların sonucunda her iki taraf arasında yakınlaşma yaşanmıştır. Yapılan Ortaklık ve İşbirliği Anlaşması yürürlüğe girdikten sonra Avrupa Birliği ile Azerbaycan arasındaki bu yakınlaşmanın hukuki temelleri de atılmıştır. Yaşanan bu karşılıklı yakınlaşma, bazı sorunları da beraberinde getirmiştir. Avrupa Birliği’nin Merkezî ve Doğu Avrupa devletlerine doğru genişlemesi, beraberinde özellikle güvenlikle ilgili problemler de getirmiştir. Bu bağlamda Avrupa Birliği, Azerbaycan üzerinden gelen tehditlerin engellenmesi için bu devleti 2004’te Avrupa Komşuluk Politikasına ve 2009’da Doğu Ortaklığı Politikasına dâhil etmiştir. Bu çalışmanın amacı; TACIS, ENPI, ENI Programları ve tarihî İpek Yolu’nu yeniden faal duruma getirme politikası ile oluşturularak geliştirilen ekonomik ilişkileri; Ortaklık ve İşbirliği Anlaşması ile temelleri atılan hukuki ilişkileri; Avrupa Komşuluk ve Doğu Ortaklığı Politikaları ile çerçevelenen siyasi ilişkileri değerlendirmektir. Anahtar Kelimeler: Avrupa Birliği, Azerbaycan, Ortaklık ve İşbirliği Anlaşması, Avrupa Komşuluk Politikası, Doğu Ortaklığı Politikası. Jel Kodları: F50, F53, F59

Anahtar Kelimeler:

Avrupa Birliği, Azerbaycan, Ortaklık ve İşbirliği Anlaşması, Avrupa Komşuluk Politikası, Doğu Ortaklığı Politikası

European Unıon-Azerbaıjan Relations

ABSTRACTAfter the collapse of the Soviet Union, radical changes have occurred in the bipolar system. In addition to its geographical position, the European Union has started to create new relations with Azerbaijan due to its energy resources such as oil and natural gas. In this context, the European Union has provided economic assistance to Azerbaijan within the framework of TACIS, EMPI and ENI Programs, and has diversified its aid by re-activating the historical Silk Road and energy policies. As a result of these policies implemented by the European Union and its financial assistance to Azerbaijan, there has been a rapprochement between the two sides. After the entry into force of the Partnership and Cooperation Agreement, the legal foundations of this rapprochement between the European Union and Azerbaijan were laid. This mutual rapprochement has brought with it some problems. The enlargement of the European Union towards the Central and Eastern European states has also brought about security problems. In this context, the European Union has included this state in the European Neighbourhood Policy in 2004 and Eastern Partnership Policy in 2009 in order to prevent the threats emanating from Azerbaijan. The aim of this study is to evaluate the economic relations developed by TACIS, ENPI, ENI Programs and the historical Silk Road, and to evaluate the legal relations that are based on the Partnership and Cooperation Agreement, and the political relations that are framed by the policies of European Neighbourhood and Eastern Partnership.Key Words: European Union, Azerbaijan, Partnership and Cooperation Agreement, European Neighborhood Policy, Eastern Partnership Policy. Jel Classification: F50, F53, F59

PDF

___

Arat, Tuğrul Ve Çağrı Erhan; (2001), “Aet’yle İlişkiler”, İç. Baskın Oran (Ed.), Türk Dış Politikası; Kurtuluş Savaşından Bugüne Olgular, Belgeler, Yorumlar, İstanbul: İletişim Yayınları, Ss. 807-853.
Avrupa Komisyonu; (1998, 3 Temmuz), “Programma Tacıs, Godovoy Otçet Za 1997 God (Tacıs Programı, 1997 Yılı Raporu)”, Ss. 4-13.
Avrupa Komisyonu; (1999, 7 June), “The European Union’s Relations With The South Caucasus, Under The Partnership And Cooperation Agreements”, 272 Final, Ss. 2-8.
Avrupa Parlamentosu Önergesi; (2002), “Eu Relations With South Caucasus”, İnternet Adresi: Http://Www.Europarl.Eu/MeetDocs/Delegations/Caus/20020327/Gahrton%20resolutionen%20 En.Pdf, Erişim Tarihi:28.03.2018.
Baykal, Sanem; (2003), “Avrupa Birliği’nin Kurumsal Yapısı”, Basılmamış Ders Notu, Ankara: Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi.
Çernyavskiy, S.; (1998), “Zapadnaya Aktivnost Vı Zakavkaze”, Mejdunarodnaya Jizn, 6, Ss. 11-17.
Coppieters, Bruno; (T.Y.), “An Eu Special Representative To Azerbaijan New Periphery”, İnternet Adresi: Http://Www.İss-Eu.Org, Erişim Tarihi: 21.03.2018.
Dartan, Muzaffer Ve Esra Hatipoğlu; (2001), “Avrupa Birliği Genişleme Sürecinin Karadeniz Ekonomik İşbirliği Bölgesine Etkileri”, Marmara Avrupa Araştırmaları Dergisi, 2, Ss. 81-92.
Davutoğlu, Ahmet; (T.Y.), “Türkiye-Ab İlişkisinin Stratejik Boyutu”, Yeni Türkiye Dergisi,1(1), Ss. 491-512.
Davutoğlu, Ahmet; (2001), Stratejik Derinlik,İstanbul: Küre Yayınları.
Demir, Ali Faik; (2003), “Ab’nin Güney Kafkasya Politikası”,İç. Beril Dedeoğiu (Ed.), Dünden Bugüne Avrupa Birliği, İstanbul: Boyut Matbaacılık, Ss. 365-380.
Fairbanks, Charles; (2003), “Kafkasya’da Ve Orta Asya’da Puça Çıxan Ümidler”, Iıı. Sektor, 3, Ss. 2-9.
Hasanov, Ali; (1998), Azerbaycan’ın Xarici Siyaseti: Avropa Dövletleri Ve Abş (1991-1996),Bakü: Dövlet Neşriyyatı.
Heqq, Müşfiq; (1997, 7 Mart), “Avropa Birliği Ve Azerbaycan”, Qanun, S.7.
İvanov, İgor; (2012), Novaya Rossiyskaya Diplamatiya, Moskova: Olma Press.
Http://Economy.Gov.Az/İndex.Php?Option=Com_Content&View=Article&İd=1038&Itemid=183&Lang=Az, Erişim Tarihi: 16.03.2018.
Http://Europa.Eu/, Erişim Tarihi: 18.03.2018.Http://Ec.Europa.Eu/External_Relations/Ceeca/Tacis/İndex.Htm, Erişim Tarihi: 05.01.2018.
Http://Eeas.Europa.Eu/Archives/Delegations/Azerbaijan/Eu_Azerbaijan/Political_Relations/Eastern_Partnership/İndex_En.Htm, Erişim Tarihi: 23.03.2018.
Http://Eeas.Europa.Eu/Archives/Docs/Enp/Pdf/Pdf/Country/Enpi_Nip_Azerbaijan_En.Pdf, Erişim Tarihi: 17.03.2018.
Http://Eur-Lex.Europa.Eu/Legal-Content/En/All/?Uri=Celex:21999a0917%2801 %29, Erişim Tarihi: 12.03.2018.
Http://Mfa.Gov.Az/?Options=Content&İd=566, Erişim Tarihi: 25.03.2018.
Https://Www.Avrupa.İnfo.Tr/Tr/News/Ab-Azerbaycan-İliskileri-4431, Erişim Tarihi: 16.03.2018.
Https://Www.Avrupa.İnfo.Tr/Tr/News/Ab-Azerbaycan-İliskileri-8942, Erişim Tarihi: 15.03.2018.
Http://Www.Enpı-İnfo.Eu/Library/Content/Azerbaijan-National-İndicative-Programme-2011-2013, Erişim Tarihi: 02.03.2018.
Http://Www.Enpı-İnfo.Eu/Main.Php?İd=402&İd_Type=2&Lang_İd=450, Erişim Tarihi: 12.03.2018.
Https://Www.Euneighbours.Eu/Library/Content/Azerbaijan-National-İndicative-Programme-2011-2013, Erişim Tarihi: 16.02.2016.
Http://Www.İnogate.Org/, Erişim Tarihi: 18.01.2018.Https://Www.Stat.Gov.Az/, Erişim Tarihi: 17.03.2018.
Hüseynova, Hicran; (2016, 23 Ekim), “Avropa’ya Entegrasiya”, Azerbaycan Gazetesi,S. 2.İtar-Tass Haber Ajansı; (2018, 14 Mart), İnternet Adresi: Http://Www.Tass.Ru, Erişim Tarihi: 14.03.2018.
Komıssına, Irina; (2001), “Perspektivi İntegratsii Respublik Zakafkazya Vı Evropeyskiy Soyuz”, İnternet Adresi: Http://Www.Ca-C.Org/Online/2001/Journal_Rus/Cac-01/10.Komisr.Shtml, Erişim Tarihi: 19.07.2009.
Lobjakas, Ahto; (2014), “Eu: European Commission Unveils Details Of Neighbourhood Strategy”, İnternet Adresi: Http://Www.Rferl.Org/Featurearticleprint/2014/05/077d3a66-3883-4119-972e-Cc470a9f, Erişim Tarihi: 16.12.2014.
Lorot, Paskal Ve François Thual; (2001), Goepolitika,Çev.: Fuad Hesenoğlu, Bakü: Azerbaycan Neşriyyatı.
Lynch, Dov; (2003), “The Eu: Towards A Strategy”, The South Caucasus: A Challenge Fort The Eu, Paris: Institute For Security Studies European Union, Ss. 155-198.
Pescatore, Pierre; (1987), “Some Critical Remarks On The Single European Act”, Common Market Law Review, 24, Ss. 9-18.
Marquina, Antonio; (2000), “Foreign And Security Policy Of The European Union Towards The Caucasus”, İn Antonio Marquina Ve Hans Gunter (Ed.), Political Stability And Energy Cooperation İn The Mediterranian, Berlin: Afes Press, Ss. 221-232.
Özdağ, Ümit; (2002), Türkiye-Avrupa Birliği İlişkileri (Jeopolitik İnceleme),Ankara: Asam Yayınları.
Özen, Suat; (2004), “Avrupa Birliği’nin “Yeni Komşuluk Politikası” Bağlamında Güney Kafkasya”, Avrasya Stratejik Araştırmalar Merkezi,Ankara: Asam Yayınları, Ss. 1-23.
Robertson, Lord George; (2001), “Turkey And The European Security And Defence Identity”, Insight Turkey,3 (1), Ss. 21-36.
Sander, Oral; (1998), Siyasi Tarih (1918-1994), Yedinci Baskı, Ankara: İmge Kitapevi.
Töre, Nahit; (1996), Avrupa Birliği Ve Türk Cumhuriyetleri,İstanbul: Friedrich Ebert Vakfı.