Okul Öncesi Eğitimin ve Annelerin Hikâye Kitabı Okumasının Çocukların Sosyal Beceri Gelişimi ile İlişkisi

Bu çalışmada, annelerin çocuğa hikâye kitabı okuma sıklığı, çocuğun önceden okul öncesi eğitimi alma durumu ve annelerin çocuk kitabı seçimindeki uzmanlık derecelerinin, çocuğun sosyal becerileri üzerindeki etkisi incelenmiştir. Araştırma; Kilis Gülten Ömer Ünlükahraman Bağımsız Anaokulu 6 yaş grubu öğretmenleri, çocukları ve çocukların anneleri ile gerçekleştirilmiştir. Çalışmaya 4 öğretmen, 91 öğrenci ve bu çocukların anneleri katılmıştır. Öğretmenlerden çocukların sosyal becerilerini göz önünde bulundurarak her bir çocuk için Avcıoğlu (2007) tarafından geliştirilen “Sosyal Becerileri Değerlendirme Ölçeği”ni doldurmaları istenmiştir. Anneler ise çalışma kapsamında oluşturulan “Demografik Anket” ve Aram Aviram (2009) tarafından geliştirilen “Annelerin Çocuk Kitapları Seçimindeki Uzmanlık Düzeylerini Belirleme Anketi (AÇKSUDBA)” ni doldurmuşlardır. Çalışmada çocuğun önceden okul öncesi eğitim alma, annelerin “AÇKSUDBA” dan aldığı uzmanlık puanı ve demografik ankette bulunan kitap okuma sıklığı değişkenleri ile çocuğun sosyal becerileri arasındaki ilişki, hiyerarşik regresyon analizi (HRA) yöntemi ile değerlendirilmiştir. Analiz sonuçları; çocukların sosyal becerilerinin, annelerin kitap okuma sıklığı ve çocuk kitabı seçimindeki uzmanlığı ile çocukların önceden okul öncesi eğitim alma değişkenlerinden etkilendiğini göstermiştir.

Anahtar Kelimeler:

Sosyal beceriler, çocuğa hikâye kitabı okuma, hikâye kitabı seçimi

The aim of this study was to investigate the relationships between the previous preschool education of children, mothers' frequency of storybook reading, , the expertise of mothers in choosing storybooks andchildren's social skills.The study was carried out with the six years old children, their teachers and mothers at a preschool in the city center of Kilis. Four teachers, 91 children * Kilis Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Kilis.* * İnönü Üniversitesi, Eğtim Fakültesi, Malatya and their mothers were involved in the study. The teachers filled out the “Social Skills Rating Scale” developed by Avcıoğlu (2007). Mothers in the study filled out the demographic questionnaire and “Mothers’ Expertise in Choosing Storybooks for Children” developed by Aram and Aviram in 2009 and adapted into Turkish culture by the researchers. The effects of the previous preschool experience of children, the children’s storybook choosing expertise score of mothers, and the mothers' storybook reading frequency scores on the children’s social skills were analyzed with the hierarchical regression technique.The results indicated that the some social skills of children were related with the mothers’ storybook reading frequency and their expertise levels in choosing storybooks as well as previous preschool education experience of children.

Keywords:

Social Skills, Storybook Readingfor Children, Choosing Storybooks.,

PDF

___

AL OTAİBA, S. (2004). Weaving moral elements and research-based reading practices in inclusive classrooms using shared book reading techniques. Early Child Development and Care, 174(6), 575–589.

ANDERSON, J., Anderson, A., Shapiro, J., and Lynch, J. (2001). Father’s and mother’ [check!] book selection preferences for their four-year-old children. Reading Horizons, 41,189–210.

ARAL, N., ve Gürsoy, F. (2000). Kitabın çocuğun gelişiminde yeri ve önemi. I. Ulusal Çocuk Kitapları Sempozyumu Sorunlar ve Çözüm Yolları. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi ve Tömer Dil Öğretim Merkezi Yayınları, Ankara, 321-3

ARAM, D., and Aviram, S. (2009). Mothers’ storybook reading and kindergartners’ socioemotional and literacy development. Reading Psychology, 30, 175-194.

AVCIOĞLU, H. (2007). Sosyal becerileri değerlendirme ölçeğinin geçerlik ve güvenirlik çalışması (4-6 Yaş). Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(2),87-101.

BACANLI, H. ve Erdoğan, F. (2003). Matson Çocuklarda Sosyal Becerileri Değerlendirme Ölçeğinin (MESSY) Türkçeye Uyarlanması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 3(2), 351-379.

BASS, L, A. (2007). Effect of interactive storybook reading on the morphosyntactic development of preschool children from low-income environments, Ph.D.,The Florida State University; AAT 3282566.

CORNELL, E.C. (1993). Language and Culture Monsters That Lurk in Our TraditionalRhymes and Folktales. Young Children, September, 40-41.

CRAWFORD, K. C. (2006). Effect of scripted storybook reading on young children and mothers from low-income environments, Ph.D.,The Florida State University; AAT 3232376.

ÇAKMAK, Güleç, H., ve Geçgel, H. (2006). Çocuk edebiyatı. (2. Baskı). Ankara: Kök Yayıncılık.

ÇAKMAK Güleç, H., ve Özdemir, B. (2006). Okul öncesi eğitim kurumlarına devam eden ve etmeyen çocukların demokratik davranışlarının velilerin görüşlerine göre değerlendirilmesi. Çocuk Gelişimi ve Eğitimi Dergisi, 1(2), 1-11.

ÇİFTÇİ, İ ve Sucuoğlu, B. (2009). Bilişsel Süreç Yaklaşımıyla Sosyal Beceri Öğretimi. Ankara: Aydoğdu Ofset.

DİLİDÜZGÜN, S. (2000). Çağdaş çocuk yazını. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.

EKİNCİ VURAL, D. (2006). Okul öncesi eğitim programlarındaki duyuşsal ve sosyal becerilere yönelik hedeflere uygun olarak hazırlanan aile katılımlı sosyal beceri eğitimi programının çocuklarda sosyal becerilerin gelişimine etkisi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.

ERBAY, F., ve Öztürk, Samur, A. (2010). Anne ve babaların çocuk kitapları hakkındaki genel görüşleri ile çocukların alıcı dil gelişim düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 5(4),1063-1073.

ERDOĞAN, S., Bekir ġimşek, H., ve Aras Erdoğan, A. (2005). Alt sosyoekonomik bölgelerde anasınıfına devam eden 5-6 yaş grubundaki çocukların dil gelişim düzeylerine bazı faktörlerin etkisinin incelenmesi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 2005,14(1), 231-246.

ERSOY, Ö., Avcı, N., ve Turla, A. (2007). Çocuklar için erken uyarıcı çevre. İstanbul: Morpa Kültür Yayınları.

FLORİT,E. Roch, M. Altoe`G. and Levorato, M.C. (2009). Listening comprehension in preschoolers: The role of memory. British Journal of Developmental Psychology, 27, 935–951.

FLORİT,E. Roch, M. Altoe`G. and Levorato, M.C. (2011). Listening Text Comprehension of Explicit and Implicit Information in Preschoolers: The Role of Verbal and Inferential Skills. Discourse Processes, 48,119–138.

GARNER, P. W., Carlson J, D., Gaylyn, G., and Rennie, K. M. (1997). Low income mothers’ conversations about emotions and their children’s emotional competence. Social Development, 6, 37–52.

GİZİR, Z. (2002).Anaokuluna Devam Eden Dört-Beş Yas Çocuklarında Sosyal Davranışların Gelişimi ile Benlik Saygısı Arasında İlişkinin İncelenmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.

GORDON ELİAS, I. H., Ross H., and Kate F. (2006). Enhancing parent-child book reading in a disadvantaged community. The Australian Journal of Early Childhood, 31,20-25.

GRESHAM, F. M. (1982). Social skills instruction for exceptional children. Theory Into Practice, 21(2), 129-133.

GRESHAM, F. M., and Elliot, S, N. (1993). Social skills assesment and intervention guide: systematic approach to social skills training. Special Services in the Schools, 8(1), 137-158.

GÜLAY, H. (2011). Anasınıfına Devam Eden 5-6 Yaş Grubu Çocukların Okula Uyumlarının Sosyal Beceriler Açısından İncelenmesi. e-Journal of New World Sciences Academy,6 (1),139-146

GÜRLER, Ü. (1999). Çocuk kitapları ve anne babaların bu konudaki tutumları üzerine bir inceleme, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.

HALL, J. A., and Schlesinger, D. J. (1997). Social skills training in groups with developmentally disabled adults. Research on Social Work Practice, 7(2), 18720

HEATHER A. P. (2004). Helping parents make the most of shared book reading. Early Childhood Education Journal, 32(1), 25-30.

IġIK, M. (2007). Anasınıfına devam eden beş altı yaş çocuklarına sosyal uyum ve beceri ölçeğinin uyarlanması ve uygulanması, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.

JALONGO, M.R. (2010). Listening in Early Childhood: An Interdisciplinary Review of the Literature, International Journal of Listening, 24 (1), 1-18.

JUSTİCE, Laura. M., Pullen, P. C., and Pence, K. (2008). Influence of verbal and nonverbal references to print on preschoolers’ visual attention to print during storybook reading. Developmental Psychology, 44(3), 855-866.

KAPIKIRAN, Necla. A., İvrendi, Asiye. B. ve Adak, A. (2006). Okul Öncesi Çocuklarında Sosyal Beceri: Durum saptaması. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(1), 20-28.

KARASAR, N. (2005). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.15. baskı.

KARATAY, H. (2007). Dil edinimi ve değer öğretimi sürecinde masalın önemi ve işlevi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 5(3), 463-475.

KURT, F. (2007). Okul öncesi eğitim kurumlarına devam eden beş altı yaş çocuklarının sosyal uyum ve becerilerine proje yaklaşımlı eğitim programlarının etkisinin incelenmesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.

KUYKENDALL, J. (1993). “Please,” “thank you,”“you’re welcome”: Teacher language canpositively impact prosocial development. Day Care and Early Education, 2, 30–32.

LEVENSTEİN, P. (1970). Cognitive growth in preschoolers through verbal interaction with mothers. American Journal of Orthopsychiatry, 40(3), 426-432.

LEVENSTEİN, P., Levenstein S., and Oliver, D. (2002). First grade school readiness offormer child participants in a South Carolina replication of the Parent–Child Home Program. Applied Developmental Psychology, 23, 331–353.

LİBET, J. M., and Lewinsohn, P. M. (1973). Concept of social skills with special reference to the behavior of depressed persons. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 40, 304-312.

LO, Deborah, E. (1995). Social construction of meaning in storybook reading with young children, Ph.D., The University of Chicago; AAT 9542726.

McArthur, J. R. (2002). The why, what, and how of teaching children social skills. The Social Studies, July /August,183-185.

MENDLER, A. N. (1992). What do I do when . . . ?: How to achieve discipline with dignity inthe classroom. Bloomington, Ind.: National Educational Service.

MOODY, A. K. (2007). Engagement and communication and communication during shared storybook reading:a comparison of electronic and traditional boks for preschoolers who are at risk, Ph.D., University of Virginia; AAT 3280021.

OĞUZKAN, A. F. (2006). Çocuk edebiyatı. (8. Baskı). Ankara: Anı Yayıncılık.

ORLANDO, L, V.(2005). Learning literacy though play using interactive texts during storybook reading: A parent/child experience. Journal of Early Childhood Teacher Education, 25(3), 247-253.

POLAT UNUTKAN, Ö.(1998). Beş-altı yaş grubu aile katılımlı sosyalleşme programı, Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul. ROSA, Lugo, L., Irisand K., and Walsh, J. (2008). Effects of parent instruction on communicative turns of Latino children using augmentative and alternative communication during storybook reading. Communication Disorders Quarterly, 30(1), 49-61.

ROY, V. P. (2006). Storybook reading and the addition of toy props:the effects on child engagement and interest and the interactions between caregivers and their children, Ph.D.,The University of North Carolina at Chapel Hill; AAT 3239236. SARGIN, N., ve Çetinkaya, B. (2010). Akran baskısını azaltmada grupla psikolojik danışmanın etkililiği. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 23, 185-1

SEÇER Z.,ve Sarı, H. (2006). Okul öncesi eğitim kurumuna devam eden ve etmeyen çocukların ahlak ve sosyal kural bilgilerinin çeşitli değişkenler açısından karşılaştırmalı olarak analizi. Milli Eğitim Dergisi, 172, 126-142.

SENECHAL, M., Cornell, E.H., and Broda, L.S. (1995). Age-related differences in the Organization of parent-infant interactions during picture-book reading. Early Childhood Research Quarterly, 10, 317-337.

SEVER, S. (2008). Çocuk ve edebiyat. (4. Basım). Ankara: Tudem Yayıncılık.

SEVİNÇ, M. (2005). Kendine güven ve başarı “Çocuğum nasıl mutlu olur.”(7-14 yaş çocuk gelişimi ve eğitimi dizisi). İstanbul: Morpa Kültür Yayınları.

SKİBBE, L, E., Moody, A, J., Justice, L.M., and Mcginty, A.S. (2010). Socia-emotional climate of storybook reading interactions for mothers and preschoolers with language impairment. Reading and Writing, 23(1), 53-71.

SMETANA, L. (2005). Collaborative storybook reading: bring parents and at-risk kindergarten students together. Reading Horizons, 45(4), 283-320.

SORİAS, O. (1986). Sosyal beceriler ve değerlendirme yöntemleri. Psikoloji Dergisi, 2, 24-29

STANTON, C., Tina, L., Kaiser, A. P., and Wolery, M. (2006). Building social communication skills in Head Start children using storybooks: The effect of prompting on social interaction. Journal of Early İntervention, 28(3), 197.

STONE, S.,and Twardosz, S. (2001). Children’sbooks in child care classrooms: Quality,accessibility, and reasons for teacher’schoices. Journal of Research Education,16, 53–69.

TAYLOR, A. R., and Machida, S. (1994). The contribution of parent and peer support to Head Start children’s early school adjustment. Early Childhood ResearchQuarterly, 9, 3-4.

TULVİSTE, T. (2001). Can variation in mother-child interaction be explain by context and collectivistic attitudes? Applied Psychology Psycholinguistics, 22(4), 5415

TUZCUOĞLU, S., ve Tuzcuoğlu, N. ( 2005). Davranış bozukluğu gösteren çocukları tanıma ve anlama. “Kimse Beni Anlamıyor” .(7-14 Yaş Çocuk Gelişimi ve Eğitimi Dizisi).İstanbul: Morpa Kültür Yayınları.

UZMEN, F. S. (2001). Okul öncesi eğitim kurumlarına devam eden altı yaş çocuklarının prososyal davranışlarının resimli çocuk kitapları ile desteklenmesi, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.

VAN KLEECK, A.(2008). Providing preschool foundations for later reading comprehension: the importance of and ideas for targeting inferencing in storybook-sharing interventions. Psychology in the Schools, 45(7), 627-643.

VOGLER, Gordon, D. (2009). A parent implemented shared storybook reading intervention for preschoolers with autism spectrum disorders, Ph.D.,State University of New York at Buffalo; AAT 3356090.

YALÇIN, A., ve Aytaş, G. (2002). Çocuk edebiyatı. (4. Baskı).Ankara: Akçağ Yayınları.

YAVUZER, H. ( 2008). Çocuk eğitimi el kitabı. (23. Basım). İstanbul: Remzi Kitabevi.