198102

Türkiye’de Bütçe Açıklarının Sürdürülebilirliğinde İç Borçlanmanın Rolü: Dönemsel Bir Analiz

Öz Ekonomide kamunun ağırlığının artmasıyla beraber kimi ülkelerde bütçe açıklarının da arttığı görülmektedir. Türkiye’de de 1990’lı yıllar itibarıyla bütçe açıklarında önemli oranda artışlar görülmüştür. Bu çalışmada dönemler arası bütçe kısıtı yaklaşımı çerçevesinde 1994-2013 dönemi için Türkiye’de bütçe açıklarının sürdürülebilirliğinde iç borçlanmanın rolü ampirik olarak analiz edilmiştir. Bu amaçla öncelikle iç borç stoku ve faiz dışı fazla serilerine birim kök testi uygulanmıştır. Serilerin doğrusal olmadığının tespiti sonrasında doğrusal olmayan zaman serileri için uygulanan Caner-Hansen Birim Kök Testi ve TAR Analizi (Threshold Autoregressive) ile zaman serileri incelenmiştir. Seriler arasındaki uzun dönem ilişkisinin analizi için Hansen-Seo Eşbütünleşme Testi kullanılmıştır. Bu testler sonucunda Faiz Dışı Fazla serisinin ve dolayısıyla bütçe açıklarının iç borçlanmayla sürdürülebilirliği için gerekli eşik değerin % 0,0039 olduğu tespit edilmiştir. Çalışmada faiz oranlarındaki değişimlerin iç borç stoku ve bütçe açıklarının sürdürülebilirliği arasındaki ilişkiyi ekonomik büyüme performansıyla bağlantılı bir şekilde etkilediği bulgusuna da ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Bütçe Açıkları, Sürdürülebilirlik, İç Borçlanma, Faiz Dışı Fazla

PDF

___

Yilanci, V., & Ozcan, B. (2008). “External Debt Sustainability of Turkey: A Nonlinear Approach”. International Research Journal of Finance and Economics, 20(10), 91-99.
Yıldırım, K., & Özcan, S. E. Bütçe Açıklarının Sürdürülebilirliği: 1970–2005 Türkiye Örneği. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (30), 39-50.
Ucal, M., & Alici, A. (2010). Is Fiscal Policy Sustainable in Turkey?. Emerging Markets Finance and Trade, 46(sup1), 83-93.
Tsay, R. S. (1989). “Testing and Modeling Threshold Autoregressive Processes”. Journal of the American Statistical Association, 84(405), 231-240.
Teräsvirta, T. (1994). “Specification, Estimation, and Evaluation of Smooth Transition Autoregressive Models”. Journal of the American Statistical Association, 89(425), 208- 218.
Terasvirta, T., & Anderson, H. M. (1992). “Characterizing Nonlinearities in Business Cycles Using Smooth Transition Autoregressive Models”. Journal of Applied Econometrics, 7(S1).119-136
Telatar, E., Bolatoglu, N., & Telatar, F. (2004). A new approach on testing the behaviour of the governments towards sustainability of fiscal policy in a small-open and politically instable economy. Applied Economics Letters, 11(5), 333-336
Şen, H., Sağbaş, İ., & Keskin, A. (2010). Türkiye’de Mali Sürdürülebilirliğin Analizi: 1975- 2007. Maliye Dergisi, 158, 103-123.
Sakal, M. (2002) “Türkiye’de Kamu Açıkları ve Borçlanmanın Sürdürülebilirliği Sorunu: 1988- 2000 Dönem Analizi” Dokuz Eylül Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, (17)1, 35-60.
Rubio, O.,B. & Díaz-Roldán, C., & Esteve, V.(2006).”Is the Budget Deficit Sustainable When Fiscal Policy is Non-linear? The Case of Spain”. Journal of Macroeconomics, 28(3), 596-608.
Peker, O., & Göçer, İ. (2012). “Bütçe Açıklarının Ampirik Analizi”. Celal Bayar Üniversitesi İİBF, Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 19(1), 163-178.
Pedersen, H. W & JM Keynes: The General Theory Of Employment, Interest, and Money. Macmillan, London 1936. 403.
Özmen, E., & Koğar, C. I.(1998). “Sustainability of Budget Deficits in Turkey with a Structural Shift”. METU studies in Development, 25(1), 107-128.
Özdemir, K. A. (2004). Public debt in Turkey. TCMB, Research Department, WP, 11.
Özatay F. (1997), “Sustainability of Fiscal Deficits, Monetary Policy and Inflation Stabilization: The Case of Turkey”, Journal of Policy Modeling, 19(6), 661-681.
Kuştepeli, Y., & Önel, G. (2005). “Fiscal deficit sustainability with a structural break: An application to Turkey”. Eastern Mediterranean University, Review of Social, Economic and Business Studies. 5(6).1-20
Koçyiğit, A., Bayat, T., & Tüfekçi, A. (2011). “Türkiye'de İşsizlik Histerisi ve Star Modelleri Uygulaması”. Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 31(2), 45-60.
Kia, A. (2008). “Fiscal Sustainability in Emerging Countries: Evidence from Iran and Turkey”. Journal of Policy Modeling, 30(6), 957-972.
Kiran, B. (2010). Sustainability of the fiscal deficit in Turkey: evidence from cointegration and multicointegration tests. International Journal of Sustainable Economy, 3(1), 63-76.
Kayalıdere, G. (2011). “Türkiye'nin Maliye Politikalarının Bütçe Kısıtı Teorisi Açısından Sürdürülebilirliği: VAR Analizi” . Maliye Araştırma Merkezi Konferansları, (55). 35
Karaduman, H. A. (2007). İktisatta Doğrusal-Olmayan Zaman Serisi Modelleri: Kuram ve Türkiye uygulaması (Doctoral dissertation), YTÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü. İstanbul
Kalyoncu, H. (2005). “Fiscal policy sustainability: test of intertemporal borrowing constraints”. Applied Economics Letters, 12(15), 957-962.
Neftci, S. N. (1984). “Are Economic Time Series Asymmetric Over the Business Cycle?”. Journal of Political Economy, 92(2), 307-328.
Hepsağ, A. (2011). “Mali Politikaların Sürdürülebilirliğinin Yapısal Kırılmalı Periyodik Birim Kök Testi ile Analizi: Türkiye Örneği” . Dogus University Journal, 12(1). 32-45
Hansen, B. E., ve Seo, B. (2002). “Testing For Two-Regime Threshold Cointegration in Vector Error-Correction Models”. Journal of Econometrics, 110(2), 293-318
Hamilton, J. D. (1989). “A New Approach to the Economic Analysis of Nonstationary Time Series and the Business Cycle”. Econometrica: Journal of the Econometric Society, 57(2), 357- 384.
Granger, C., & Teräsvirta, T. (1993). “Modelling Non-Linear Economic Relationships”. Oxford University Press.
Güriş, B. (2008), Çok Rejimli Eşik Degerli Hata Düzeltme Modelleri İle Türkiye Ekonomisinde Bütçe Açıklarının Analizi, (Yayınlanmamış Doktora Tezi), İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul,
Gürbüz, Y., Jobert, T., & Tuncer, R. (2007). Public debt in Turkey: evaluation and perspectives. Applied Economics, 39(3), 343-359.
Günaydın, E. (2003). “Analysing the Sustainability of Fiscal Deficits in Turkey”. Hazine Dergisi, 16, 1-14.
Göktaş, Ö. (2008). “Türkiye Ekonomisinde Bütçe Açığının Sürdürülebilirliğinin Analizi”. Ekonometri ve İstatistik e-Dergisi, (8), 45-64.
Göktan, A. (2008), “Türkiye’de Mali Sürdürülebilirlik Üzerine Ampirik Bir Çalışma”. Marmara Üniversitesi İİBF Dergisi, (25)2.425-445
Göker, Z.(2005), “Kamu Borç Stokunun Azaltılmasında Maliye Politikalarının Rolü”, Akdeniz Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 5(10), 163-181
Göçer, İ. (2013). “Seçilmiş OECD Ülkelerinde Bütçe Açıklarının:Yatay Kesit Bağımlılığı Altında Panel Eş-Bütünleşme Analizi”. Journal of Yaşar University, 8(30), 5086-5104.
Giavazzi, F. & Pagano, M.(1990), “Can Severe Fiscal Contractions be Expansionary? Tales off Two Small European Countries”, NBER Macroeconomic Annual, Vol.5, 75-122
Ersin, Ö. Ö. (2011). “Türkiye'de Mali Sürdürülebilirligin Doğrusal Olmayan Bir Analizi: MLSTAR Çoklu Lojistik Yumusak Geçisli Otoregresif Modeli”, Ege Akademik Bakis, 11, 41-58.
Ekinci, R., & Kahyaoğlu, H. (2012). “The Sustainability of Current account deficit in Turkey: A Non-Linear Time Series Approach”. Izmir Review of Social Sciences, 2(2), 27-40.
Egeli, H. A., & Egeli H. (2008). “Bir Geçiş Ekonomisi Olarak Kırgızistan’ın Dış Borçlarının Sürdürebilirliği”. Sosyoekonomi, 4(7). 1-19.
Dickey, D. A., & Fuller, W. A. (1979). “Distribution of The Estimators for Autoregressive Time Series with a Unit Root” . Journal of the American statistical association, 74(366a), 427-431.
Chan, K. S., & Tong, H. (1989). “A Survey of the Statistical Analysis of Univariate Threshold Autoregressive Models”, (Vol. 2, pp. 1-42). JAI Press Inc.
Ceylan, R. (2010). “Türkiye’de Mali Sürdürülebilirlik Göstergeleri İstikrarlı mı?”. Maliye Dergisi, 158, 388-397.
Caner, M., ve Hansen, B. E. (2001). “Threshold Autoregression with a Unit Root”. Econometrica, 69(6), 1555-1596.
Budina, N., & Van Wijnbergen, S. (2008). Quantitative approaches to fiscal sustainability analysis: a case study of Turkey since the crisis of 2001. The World Bank Economic Review, 23(1), 119-140.
Bayat, T., & Şahbaz, A., & Akçacı , T. (2013). “Petrol Fiyatlarının Dış Ticaret Açığı Üzerindeki Etkisi: Türkiye Örneği”. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (42), 67-90.
Azgün, S., & Taşdemir, M. (2006). Bütçe Açıklarının Sürdürülebilirliği: “Zamanlararası Borçlanma Kısıtının Testi (1980-2004)”. Atatürk Üniversitesi İİBF Dergisi, 20(2), 35-47.
Aslan, A. (2009). Bütçe Açığı Sürdürülebilirliğinin Dinamik Analizi: Türkiye Örneği. Maliye Dergisi, 157, 227-234.
Andrews, D. W. (1993). “Tests for Parameter Instability and Structural Change with Unknown Change Point”. Econometrica: Journal of the Econometric Society, 61(4), 821-856.
Anand, R., & Van Wijnbergen, S. (1989). Inflation and the financing of government expenditure: an introductory analysis with an application to Turkey. The World Bank Economic Review, 3(1), 17-38.
Altun, N. (2017). “Türkiye’de Bütçe Açıklarının Sürdürülebilirliğinin Ampirik Olarak Analizi: 1950-2015 Dönemi”. AİBÜ-İİBF Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi.13-22.
Alp A.. E. (2008), “Türkiye’de Sanayi Üretim Endeksinin TAR Modeli ile Analizi ve Birim Kök Sınaması”, I.Mühendislik ve Teknoloji Sempozyumu, 24-25.04. Çankaya Üniversitesi, Ankara, 382-392.
Aktaş, C. (2009). “Türkiye’nin İhracat, İthalat ve Ekonomik Büyüme Arasındaki Nedensellik Analizi”, Kocaeli Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (18)2, 35-47.
Akgül, I. & Koç S. Ö., (2011). “Türkiye Cumhuriyeti Tarihinde Eğitim Ve Büyüme İlişkisi: Eşik Otoregresif Yaklaşım”, Journal Of Social Science, 13(2), 1.
Akçay, O. C., Alper, C. E., & Özmucur, S. (2001). “Budget Deficit, Inflation and Debt Sustainability: Evidence From Turkey (1970-2000)”. Bogazici University Institute of Social Sciences Working Paper ISS/EC, 12.
Akbaş, Y. E. (2013). “Borsa Getiri Orani ve Faiz Orani Arasindaki Iliskinin Dogrusal Olmayan Yöntemlerle Analizi: Türkiye Örnegi“. Business and Economics Research Journal, 4(3), 21.
Akar S.(2014). “The Empirical Analysis of Budget Revenues and Expenditures in Turkey”. Journal of BRSA Banking and Financial Markets, 8(1), 141-159.