HAİTİ'NİN KANLI TARİHİNE İKİ BAKIŞ: HEINRICH VON KLEIST'IN "DIE VERLOBUNG IN SAN DOMINGO" VE ANNA SEGHERS'İN "DIE HOCHZEIT VON HAITI" BAŞLIKLI NOVELLALARI

Öz Haiti kolonyal tarihte üç nedenden dolayı çok önemlidir: Birincisi, Haiti’nin ilk sömürge adalardan olması ve uzun yıllar boyunca şeker ve kahve plantasyonları ile Avrupa’yı beslemesi, ikincisi Amerika kıtasına açılan bir kapı olması ve üçüncüsü ise köleliğin kaldırıldığı ilk ülke olması ve Afro-Haitililer tarafından bağımsız ilk devletin kurulmuş olmasıdır. 1803 yılındaki köle ayaklanmasının Fransız devriminden izler taşıması da diğer dikkat çekici bir noktadır ve Haitililerin Fransız devrimi beyannamesine uygun bir özgürlük istemeleri durumu daha da önemli kılmaktadır. Özgürlük kavramı, Aydınlanma felsefesi çerçevesinde önemli bir kavram olarak karşımıza çıkarken, dönemin düşünürlerinin köle ticareti ve kölelerin özgürlükleri konusunda sessiz kalmaları Avrupa’nın diğer yüzünü göstermektedir. Koloni yarışında geri planda kalan Almanya’da kolonilere ve özellikle Haiti’ye karşı özel bir ilgi görülmektedir. Hegel, Humboldt gibi önde gelen düşünürlerin yanı sıra yazarlar da konuya ilgi gösterirler. Romantik yazar Heinrich von Kleist’ın Haiti isyanını konu alan “Die Verlobung in St. Domingo” hikâyesine bir gönderme niteliğindeki Anna Seghers’in “Die Hochzeit von Haiti” hikâyesi, Haiti’li kölelerin ayaklanmasını özgürlük kavramına vurgu yaparak işler. Biz de bu çalışmada Aydınlanma dönemi felsefesinin, dönemin köle ticareti karşısındaki tutumunu gözler önüne serdikten sonra, her iki eserde Haitili kölelerin isyanının nasıl yansıtıldığını göstermek istiyoruz.

Anahtar Kelimeler:

Haiti, Hegel, Humboldt, Kleist, Seghers, Kolonyalizm

PDF

___

KaynakçaBuck-Morss, Susan (2012); Hegel, Haiti ve Evrensel Tarih. Çev.: Erkal Ünal. Metis Yayınları. İstanbul.Fieldhouse, David K. (1965); Die Kolonialreiche seit dem 18. Jahrhundert. Fischer Weltgeschichte Band 29. Herausgegeben und verfaßt von David K. Fieldhouse. Fischer Verlag. Gliech, Oliver (2010); Die „erste schwarze Republik“ und ihr koloniales Erbe. APuZ, Aus Politik und Zeitgeschichte, 28-29, 2010. 12. Juli 2010. S. 17-22. Gliech, Oliver (2008); Die politischen Systeme Haitis (1804-2000). In: Die politischen Systeme in Nord- und Lateinamerika. Editörler: Stüwve, Klaus&Rinke, Stefan. VS Verlag für Sozialwissenschaften. GWV Fachverlage GmbH, WiesbadenZeuska, Michael (1991); Die vergessene Revolution: Deutschland und Haiti in der ersten Hälfte des 19. Jahrhunderts. Aspekte deutscher Politik und Ökonomie in Westindien. Jahrbuch für Geschichte Lateinamerikas (JbLA) 28 (1991), pp. 285-326.,Lammel, Isabell (2015). Die Transformation des Toussaint Louverture-Mythos in der französischen Literatur (1-1). Frontmatter. In: Isabell Lammel (Eds.), Bielefeld: transcript Verlag.Gliech, Oliver (2008): Die Sklavenrevolution von Saint-Domingue/ Haiti und ihre internationalen Auswirkungen (1789/91 – 1804/25). Avinus Magazin. Europäisches Online-Magazin für Medien, Kultur und Politik. ISSN: 1866-5985. http://www.avinus-magazin.eu/2008/05/28/gliech-oliver-die-sklavenrevolution-von-saint-dominguehaiti-und-ihre-internationalen-auswirkungen-178991-180425-280508/https://www.liportal.de/haiti/geschichte-staat/https://www.sueddeutsche.de/wissen/kuba-unbekanntes-tagebuch-humboldts-schildert-graeuel-der-sklaverei-1.3175136Zeuske, M.; Alexander von Humboldt, die Sklavereien in den Amerikas und das „Tagebuch Havanna 1804. Zur Edition von „Isle de Cube“ https://edition-humboldt.de/reisetagebuecher/text.xql?id=H0012105&l=deAniela Maria Mikolajczyk (2017); Alexander von Humboldts ManuskriptIsle de Cube. Antilles en général in der Biblioteka Jagiellońska als Vorstufe des Essai politique sur l‘île de Cuba http://www.hin-online.de/index.php/hin/article/view/248/467https://www.sueddeutsche.de/wissen/kuba-unbekanntes-tagebuch-humboldts-schildert-graeuel-der-sklaverei-1.3175136-2