MODERNLEŞME SÜRECİNDE YAŞLILIK DÜŞÜNCESİNİ DEĞİŞTİREN OLGULAR - TOPLUMSAL YAŞAMIN KIYISINDA KALAN YAŞLILAR -

Modernleşme süreci bir anlamda toplumsal değişim sürecidir. Bu süreçte aile kurumu değişim yaşayan kurumların başında gelmektedir. Bu değişim savunmasız, dezavantajlı grubu oluşturan yaşlıları olumsuz etkilemektedir. Çalışmamızın problemi modernleşme sürecinde yaşlılığı bir sorun olarak ortaya çıkaran olguların neler olduğunu tespit etmektir. Bireyselleşme, sanayileşme ve kentleşme, aile yapısındaki değişim, yaşlı nüfusun artışı, toplumsal değerlerdeki kayıp vb. nedenler yaşlı nüfusu daha görünür hale getirmiştir. Bu olgular aynı zamanda yaşlı sorunlarını da ortaya çıkarmıştır. Bireyi önceleyen, haz ve çıkar ilişkilerinin şekillendirdiği modern yaşam tarzı ailede sorunlarını da beraberinde getirmiştir. Bireyin kendini otoriteden bağımsız görmesi, insanının kendi başına yeteceği ve ben merkezli bir dünya inşa etme düşüncesi ailenin diğer bireylerle olan ilişkisini zayıflatmış, yaşlıların fazlalık olarak algılanmasına ve dışarıda tutulmasına neden olmuştur. Modernleşme süreci ailenin yapısı, rol ve statüsünde ciddi değişmeler meydana getirmiştir. Sanayi öncesi toplumlarda yaşlı kişiler, ailenin büyüğü olarak gücü elinde bulundurmaktaydı. Modernleşme ile aile işlevlerinin bir kısmını kurumlara devretmiş, geleneksel bilgi değer kaybetmiş, kadının iş yaşamına atılması vb. nedenler yaşlılara olan ihtiyacı azaltarak adeta onları kurum dışına itmiştir. Toplumsal değerler ailenin koruyucu mihveri iken bugün ailenin üzerine inşa edildiği değerlerin aşındırılması, pozitivist ve pragmatist bir eğitim sisteminin bunu desteklemesi, ‘değer’ kabul edilen yaşlının ‘soruna’ dönüşmesine neden olmuştur.

Anahtar Kelimeler:

Modernleşme, Toplumsal Değişim, Yaşlılık, Aile

Cases that Change the Thought of Old Age in the Process of Modernization - The Elderly on the Edge of Social Life

In a sense, the process of modernization is a process of social change. In this process, the family institution is one of the leading institutions. This change adversely affects the elderly who constitute the vulnerable, disadvantaged group. The problem of our study is to determine what causes aging in the modernization process. Individualization, industrialization and urbanization, change in family structure, increase of elderly population, loss of social values and so on reasons have made the elderly population more visible. These cases also revealed elderly problems. The modern lifestyle that precedes the individual and shaped by the relationships of pleasure and interest has brought problems in the family. The idea of the individual to see himself / herself as independent from the authority, and the idea of building a self-sufficient and self-centered world weakened the relationship of the family with other individuals, causing the elderly to be perceived as redundancy and excluded. Industrialization and urbanization highlighted the nuclear family type. The transformation of the family from the production unit to the consumption unit and the separation of the house and the workplace led the elderly to the edge of social life.

Keywords:

Modernization, Social Change, Family, Old Age,

PDF

___

AMMAN, M. Tayfun; “Türkiye'de Ailenin Açık ve Örtük Sekülerleşmesinin Sosyolojik Analizi”, Aile ve Eğitim Tartışmalı İlmi Toplantı, (s. 41-71). İstanbul: 24-25 Nisan 2010.

ARUN, Özgür; “Que Vadis' Türkiye? 2050'ye Doğru Yaşlanan Türkiye'yi Bekleyen Riskler”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (32), (2014), s. 1-12.

ASIMGİL, Sevim ve ÇEKMEGİL Ayşegül; Yaşamın Dört Kritik Dönemi, Çelik Yay. İstanbul, (2010).

AYDIN, Mustafa; Değişim Sosyolojisi, Açılım Kitap, İstanbul, (2015).

BARSBAY, Mehtap Çakmak; “Türkiye’de Politika Belgelerinde Yaşlılara Yaklaşımın Değerlendirilmesi”, Ekonomik Ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 14 (2), (2018), s. 257-280.

BAYER, Ali; “Değişen Toplumsal Yapıda Aile”, Şırnak Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 4 (8), (2013), s.101-129.

CANATAN, Kadir ve YILDIRIM, Ergün; Aile Sosyolojisi, (2. Baskı), Açılım Kitap, İstanbul, (2011).

CEYLAN, Harun; (2015). Sosyal Değerden Sosyal Soruna Yaşlılık: Geleneksel Toplumdan Modern Topluma Değişen Yaşlılık Algısı, Modern Hayat ve Yaşlılık (s.25-53), (Ed. H. Ceylan), Nobel Akademik Yayıncılık, Ankara.

ÇAPCIOĞLU, İhsan; “Sekülerleşen Toplumda Bireyselleşen Aile”, Turkish Studies, 13 (2), (2018), s. 19-34.

ÇELİK, Celalettin; “Sekülerleşmenin Kuramsal Sosyolojik Serüveni”, İslami Araştırmalar Dergisi, 28 (3), (2017), s.209-223.

DERELİ, Mustafa Dereli; “Dinin Krizinden Sekülerizmin Krizine: Peter L. Berger’in Din Fenomenine Yaklaşımı”, IV. Türkiye Lisansüstü Çalışmalar Kongresi, (s. 31-45). Kütahya, Türkiye, 14 - 17 May 2015.

DUMAN, M. Zeki; “Aile Kurumu Üzerine Tarihsel Bir Okuma Girişimi Ve Muhafazakâr İdeolojinin Aileye Bakışı”. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 1 (4), (2012), s.19-51.

EPİK, Meryem Tekin, ÇİÇEK, Özal ve ALTAY, Selin; “Bir Sosyal Politika Aracı Olarak Tarihsel Süreçte Ailenin Değişen/Değişmeyen Rolleri”, Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 17 (38), (2017), s. 35-58. GİDDENS, Anthony; Modernliğin Sonuçları, Ayrıntı Yayınları, İstanbul, (2014).

https://www.ensonhaber.com/huzurevleri-son-10-yilda-rekor-kirdi-2013-11-04.html.(29.10.2019).

KARAKUŞ, Bülent; Türkiye’de Yaşlılara Yönelik Hizmetler, Kurumsal Yaşlı Bakımı ve Kurumsal Yaşlı Bakımında İllerin Durumu, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Yay. Ankara, 2018.

KIZILÇELİK, Sezgin; “Sömürgecilik, Irkçılık ve Soykırım Olarak Modernlik”. Journal of Human Sciences, 15 (4), (2018), s. 2012-2028.

KİRMAN, Mehmet Ali; Din Sosyolojisi Terimleri Sözlüğü, Rağbet Yayınları, İstanbul, (2004).

KİRMAN, Mehmet Ali; “Küreselleşme Sürecinde Sekülerleşme ve Dinin Geleceği”, (2008), http://www.ayk.gov.tr/wpcontent/uploads/2015/01/K%C4%B0RMAN-M.-Ali- K%C3%9CR ESELLE%C5%9EME-S%C3%9CREC %C4%B0NDE.

KÖROĞLU, Muhammet Ali ve KÖROĞLU, Cemile Zehra; “Değişen Yaşlılık Olgusu Ve İslamî Perspektiften Değerlendirilmesi”, The Journal of Academic Social Science Studies, (2016), p. 229-240, Doi number:http://dx.doi.org/10.9761/JASSS3532.

KURT, Gökhan; “Sosyal Bir Sorun Alanı Olarak Yaşlılık”, Sosyal Sorunlarda Güncel Tartışmalar, (Ed. Y. Daşlı), s.293-338, Anı Yay., Ankara, (2019).

MEYDAN, Hasan, AYBEY, Salih, DİKMEN, Mustafa ve DİKMEN, Fatmanur, “Zonguldak’ta Aile Değerleri Üzerine Olgusal Bir Araştırma”, III. Uluslararası Değerler Eğitimi Kongresi Bildiri Kitabı, (s.569-580) Bülent Ecevit Ünv. Yayınları, Zonguldak, (2018).

ÖZBOLAT, Abdullah; “Beşikten Mezara: Yaşlılığın Sosyolojisi ve Din-Adana Örneği”, Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 16 (2), (2016), s. 53-76.

ÖZKALP, Enver; Sosyolojiye Giriş, (17. Baskı), Ekim Yay. Bursa, (2009).

SUBAŞI, Necdet; Toplumsal Değişme, Aile ve Yeni Risk Alanları. Çağımızda Sosyal Değişme ve İslam, TDV. Yayınları, Ankara, (2007).

ŞENER, Arzu; ÖZTOP, Hülya, DOĞAN, Nuri ve GÜVEN, Seval; “Family, Close Relatives, Friends: Life Satisfaction Among Older People”, Educational Gerontology, 34 (10), (2008), s. 890-906.

ŞENTÜRK, Ünal; “Aile Kurumuna Yönelik Güncel Riskler”, Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 4 (14), (2008), s. 7-32.

TALU, Nilüfer; “Modernlik Söylemi: Endişeli Bakışlarda Modern Birey”, METU JFA, (27:2), (2010), s. 141-171.

TDK. Türkçe Sözlük (11. Baskı), (Haz. Ş . H. Akalın), Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara, (2011).

TEKİN, Mustafa; “Postmodernizmin “Din” Sorunu”, Milel ve Nihal, 12 (2), (2015), s. 7-24.

TEMİZ, Sibel; Lise Ve Üniversite Öğrencilerinde Yaşlılara Yönelik Ayrımcılık İle Empati Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi, Sivas Cumhuriyet Ünv. Sosyal Bilimler Ens. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, (2019).

TEZCAN, Mahmut; “Toplumsal Değişme ve Yaşlılık”, Ankara Ünv. Eğitim Fak. Dergisi, 15 (2), (1982), s. 169-177.

TOP, Mehmet, ERİŞ, Hüseyin ve KABALCIOĞLU, Feray; “Quality of Life (QOL) and Attitudes Toward Aging in Older Adults in Şanlıurfa”, Turkey. Research on Aging, 0164027512447822, first published on July 17, (2012).

TOPÇUOĞLU, Abdullah; Türkiye’de Aile Değerleri Araştırması, TC Başbakanlık Aile ve Sosyal Araştırmalar Genel Müdürlüğü, Araştırma Serisi, (2010).

TURĞUT, Faruk; “Tarihsel Süreçte Aile Kurumunun Dönüşümü ve Geleceğine Yönelik Çıkarımlar”, Medeniyet ve Toplum Dergisi, 1 (1), (2017), s.93-117.

TÜİK. (2018). İstatistiklerle Yaşlılar. Mart 2018 raporu. 15.

UCUN, Yasemin, MERSİN, Sevinç ve ÖKSÜZ, Emine; “Gençlerin Yaşlı Bireylere Karşı Tutumu”, Journal Of International Social Research, 8 (37), (2015), s. 1143-1149.

ÜNAL, Vehbi; “Toplumsal Değişim Sürecinde Engelliler”, Electronic Turkish Studies, 13 (18), (2018), s. 1323-1342.

YILDIRIM, Ergün; “Bir Modernite Rüyası: Ailenin Sonu Mu?-Kütahya Yetiştirme Yurdu Örneği”, Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 2 (9), (2005).

ZASTROW, Charles; Sosyal Hizmete Giriş, (Çev. A., Beyazova, ve diğ.), Nika Yayınevi, Ankara, (2013).