ÇİZGİ ROMAN KAHRAMANI TENTEN VE SOVYET ELEŞTİRİSİ
Belçikalı çizer Hergé’nin yaratmış olduğu çizgi roman kahramanı Tenten, 20. yüzyıl Avrupasının popüler kültür tarihi açısından en önemli figürlerinden bir tanesi olmuştur. Genç gazeteci Tenten’in fantezi, polisiye ve bilimkurgu temalı; içerisinde mizah ve politik/kültürel eleştiriler barındıran öykülerine yer verilen Tenten’in Maceraları isimli çizgi roman dizisi yaklaşık elli dilde, iki yüz milyondan fazla basılmış ve oldukça ilgi toplamıştır. Ne var ki Tenten’in özellikle ilk maceraları, Avrupalı olmayan unsurların fazlasıyla karikatürize edilmesi ve metnin içerisinde sömürgeci ve ırkçı öğeler barındırması dolayısıyla sert eleştirilere de maruz kalmıştır. Bu serinin içerisinde yer alan Tenten Sovyetlerde isimli hikâye ise Tenten’in ilk macerası olmasının yanı sıra, Sovyet ülkesine dair politik eleştiriler barındırması açısından da büyük önem taşımaktadır. Bu araştırma yazısındaki amacımız, Tenten Sovyetlerde isimli eseri, Sovyet rejiminin titiz araştırmalar sonucunda hazırlanmış ciddi bir eleştirisi olarak mı, yoksa sadece mevcut Batı egemenliğindeki düzeni korumaya yönelik toplum bilincini oluşturmada kullanılan propaganda faaliyetleri içerisinde mi değerlendirilmesi gerektiğini belirlemek olacaktır.
Anahtar Kelimeler:
Çizgi Roman, Hergé, Tenten, SSCB, Sovyet
The Comic-Book Hero Tintin and Soviet Criticism
The comic-book hero Tintin, created by Belgian illustrator Hergé, has been an important figure in terms of popular culture in the history of 20th century Europe. The comic-book series named “Tintin’s Adventures” are themed by fantastic, detective and sci-fi details and consist of the young journalist Tintin’s stories blending humor and political/cultural criticism. The series have been published in nearly fifty languages and more than two hundred million copies and have a great deal of attention. However, especially in the first adventures of Tintin they were exposed to tough criticism because of the exceedingly caricaturing non-European nuances and having imperialist and racist components inside. The story named “Tintin in the Land of the Soviet” has an extra importance not just because it is the first adventure of Tintin but also it includes political criticism towards the Soviets. Our aim in this study is to determine whether “Tintin in the Land of the Soviet” has to be evaluated as a serious criticism to the Soviet regime prepared after a rigorous research or is it just a propaganda activity used to form public consciousness towards saving the current order ruling by the West.
Keywords:
Comic-book, Hergé, Tintin, USSR, Soviet,
___
- Akan, M. (2017). Sovyet Propaganda Afişlerinde ‘Doğu’ İmgesi. Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi,17 (2), İzmir: Ege Üniversitesi Basımevi, ss.77-102.
- Assouline, P. (2009). Hergé: the Man Who Created Tintin. Oxford, New York: Oxford University Press.
- Beaty, B. (2017). Sanat Karşısında Çizgi Roman. (Çev. Elhüseyni, N.). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları. (Comics versus Art, 2013).
- Berger, J. (2016). Görme Biçimleri. (22. Basım). (Çev. Salman,Y.). İstanbul: Metis Yayınları. (Ways of Seeing, 1972)
- Burke, P. (2009). Afişten Heykele, Minyatürden Fotoğrafa Tarihin Görgü Tanıkları (2. Basım). (Çev. Yelçe, Z.). İstanbul: Kitap Yayınevi. (Eyewistnessing: The Uses of Images as Historical Evidence, 2001)
- Cantek, L. (2014). Türkiye’de Çizgi Roman. (4. Basım). İstanbul: İletişim Yayınları.
- Carr, E. H.. (2006) Tarih Nedir?, (Çev. Gürtürk, M.G.) İstanbul: İletişim Yayınları. (What Is History?, 1961)
- Ceran, K. (2016). Çizgi Roman Nedir?. Çizgili Hayat Kılavuzu; Kahramanlar, Dergiler ve Türler (3. Basım). L. Cantek (Ed.), İstanbul: İletişim Yayınları, ss.28-29.
- Clark, T. (2011). Sanat ve Propaganda: Kitle Kültürü Çağında Politik İmge (2. Basım). (Çev. Hoşcusu, E.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları. (Art and Propaganda in the Twentieth Century The Political Image in the Age of Mass Culture, 1997)
- Coşkuntuna, D. (2016). Bir Çizgi Çekmek: Şarkiyatçılık ve Çizgi Romanlar. Toplumsal Tarih, 268, Nisan, ss.66-78, İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
- Dunnett, O. (2009). Identity and geopolitics in Hergé’s Adventures of Tintin. Social & Cultural Geography, 10 (5), ss.583-598. DOI: 10.1080/14649360902974449.
- Eğribel, E. (1992). Çizgi Roman Olayı ve Toplum. Sosyoloji Dergisi, 3 (3). İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi, ss.1-43.
- Farr, M. (2001). Tintin: The Complete Companion. Londra: John Murray.
- Gürata, A. (2016). Çizgi Romandan Sinemaya, Çizgili Hayat Kılavuzu; Kahramanlar, Dergiler ve Türler (3. Basım). L. Cantek (Ed.), İstanbul: İletişim Yayınları, ss.53-65.
- Gürgen, H. (1990). Propaganda. Kurgu Dergisi, S.8, ss.135-157.
- Hergé, G.R. (1989). Tintin in the Land of the Soviets. (Çev. Lonsdale-Cooper, L., Turner, M.). Londra: Sundancer. (Tintin au Pays des Soviets, 1930).
- İnceoğlu, Y. (2014). Sovyet Propaganda Animasyonlarında Batı ve Batılı İmgesi. Galatasaray Üniversitesi İleti-ş-im Dergisi, 19, ss.23-40. http://iletisimdergisi.gsu. edu.tr/issue/7379/96599 adresinden el edildi.
- Kunzle, D. (2007). Father of the Comic Strip: Rodolphe Töpffer. Jackson: University Press of Mississippi.
- Lasswell, H.D. (1927). The Theory of Political Propaganda. The American Political Science Review, 21 (3), ss. 627-631.
- Lenin, V.I.. (2003) Ne Yapmalı? Hareketimizin Can Alıcı Sorunları, (Çev. Ardos, M.) İstanbul: Eriş Yayınları. (What Is To Be Done? Burning Questions of Our Movement, 1970)
- Liebman, M. (2017). Rus Devrimi: Bolşevik Zaferinin Kökenleri, Aşamaları ve Anlamı, (Çev. Tiryakioğlu, S.) İstanbul: Ayrıntı Yayınları. (Le Révolution Russe: Origines, Etapes et Signification de la Victorie Bolcheviquei 1967)
- McCarthy, T. (2016). Tenten ve Edebiyatın Gizemi (Çev. Taşçıolu, C.). İstanbul: Notos Kitap Yayınevi. (Tintin and the Secret of Literature, 2011)
- Mountfort, P. (2011). ‘Yellow skin, black hair… Careful, Tintin’: Hergé and Orientalism. Australasian Journal of Popular Culture, 1(1), ss.33-49. doi: 10.1386/ajpc.1.1.33_1
- Oskay, U. (2001). Yıkanmak İstemeyen Çocuklar Olalım. (4. Basım). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
- Peeters, B. (1989). Tintin and the World of Hergé. Londra: Methuen Children’s Books.
- Peeters, B. (2012). Hergé, son of Tintin. (Çev. Kover, T.). Baltimore: The Johns Hopkins
- Pratkanis, A.R., Aronson, E. (2001). Age of Propaganda: The Everyday Use and Abuse of Persuasion. New York: W.H. Freeman.
- Qualter, T.H. (1980). Propaganda Teorisi ve Propagandanın Gelişimi. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi (Çev. Oskay, Ü.), 35(1), Ankara: Ankara Üniversitesi, ss.255-307.
- Ryan, M. (2013). Eleştiriye Giriş: Edebiyat Sinema Kültür. (Çev. Onat, E.S.) Ankara: DeKi Basım Yayım. (An Introduction ton Criticism: Literature, Film, Culture, 2012)
- Skilling, P. (2005). The Good Government According to Tintin. Comics as Philosophy. J. McLaughlin. (Ed.). Jackson: University Press of Mississippi. ss.173-206.
- Smolderen, T. (2014). The Origins of Comics: From William Hogarth to Winsor Mccay. University Press of Mississippi.
- Theobald, J. (2016). The Media and the Making of History. New York: Routledge.
- Uralcan, B. (2014). Türkiye ve Dünya’da Çizgi Roman Coğrafyası. http://www.altevren.net adresinden elde edildi.
- Yayın Aralığı: Yıllık
- Başlangıç: 2018
- Yayıncı: Ege Üniversitesi
Sayıdaki Diğer Makaleler
İRAN TÜRKLERİNİN MASALLARIYLA İLGİLİ İRAN'DA YAPILAN ÇALIŞMALAR ÜZERİNE BİR İNCELEME
TERÖR OLAYLARININ SAFRANBOLU TURİZM FAALİYETLERİ ÜZERİNE ETKİLERİ
ÇİZGİ ROMAN KAHRAMANI TENTEN VE SOVYET ELEŞTİRİSİ
ORTAOKUL ÖĞRETMENLERİNİN SINIF-DIŞI ORTAMLARDA ÖĞRETİME BAKIŞ AÇILARI