Borsa İstanbul Sektör Endekslerinde Fiyat ile İşlem Hacmi İlişkisi

Fiyat-hacim ilişkisi, yatırımcıların yatırım kararı alırken belirli öngörüler yapabilmesine olanak sağlayabilmektedir. Bu çalışmanın amacı, 01.01.2012-02.01.2018 dönemi için Borsa İstanbul Sınai, Hizmet, Mali ve Kurumsal Yönetim endekslerindeki fiyat ve işlem hacmi arasındaki ilişkiyi günlük veriler kullanarak araştırmaktır. Toda-Yamamoto nedensellik testi sonuçlarına göre, sanayi endeksinde fiyattan hacme doğru tek yönlü bir nedensellik söz konusudur. Bu sonuç, Sanayi endeksinde Gürültücüler Hipotezi’nin geçerli olduğunu göstermektedir. Diğer endekslerde fiyat-hacim arasında bir nedensellik ilişkisi bulunamamıştır. Seriler arasındaki dinamik ilişki, etki-tepki analizi ve varyans ayrıştırma yöntemleri kullanılarak incelenmiş ve nedensellik testini destekleyen sonuçlara ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Hisse fiyatı, işlem hacmi, VAR Analizi, Toda-Yamamoto nedensellik test

The Relationship between Trading Volume and Prices in Borsa Istanbul Sector Indices

The relationship between price and volume may able to make predictions to investors while making investment decisions. The purpose of this study is to investigate the relationship between trading volume and price in Borsa Istanbul Industrial, Services, Financial and Corporate Governance indices using daily data for the period 01.01.2012-02.01.2018. In the study, Toda-Yamamoto causality test results show that there is a one-way causality, running from price to volume in the Industrial index. This result indicates that the Noise-Traders Hypothesis is valid in the Industrial index. For other indices, no causality relation is found between price and volume. The dynamic relationships between the series are examined by using impulse-response and variance decomposition methods, and results that support the causality test have been reached.

Keywords:

Stock price, trading volume, VAR analyze, Toda-Yamamoto causality test,

PDF

___

Abdioğlu, Z. (2013). Ücret-Fiyat Spirali: Türk İmalat Sanayi Örneği. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, Cilt 11, Sayı 19, 45-58.
Akar, C, (2008). Hisse Senedi Fiyatlarıyla Yabancı İşlem Hacmi Arasındaki Nedensellik: TodaYamamato Yaklaşımı. Muhasebe ve Finans Dergisi, Cilt 37, 185-191.
Al-Deehani, T. M. (2007). Modeling Asymmetry in The Price-Volume Relation: Evidence From Nine Stock Markets. Investment Management and Financial Innovations, Vol 4, Issue 4, 8-15.
Badhani, K. N. and Suyal, J. (2005). Stock Price-Volume Causality at Index Level. http://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=874914, (02.12.2017).
Bayrakdaroğlu, A., Nazlıoğlu, Ş. (2009). Hisse Senedi Fiyat-Hacim İlişkisi: İMKB’de İşlem Gören Bankalar İçin Doğrusal ve Doğrusal Olmayan Granger Nedensellik Analizi. İktisat, İşletme ve Finans Dergisi, Cilt 24, 85-109.
Boyacıoğlu, M. A., Güvenek, B. ve Alptekin, V. (2010). Getiri Volatilitisi İle İşlem Hacmi Arasındaki İlişki: İMKB’de Ampirik Bir Çalışma. Journal of Accounting & Finance, Cilt 48, 200-215.
Büberkökü, Ö. (2017). İşlem Hacmi İle Hisse Senedi Getirileri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: Banka Hisselerine Dayalı Bir Analiz. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt 9, Sayı 19, 457-482.
Chen, G-M., Firth, M. and Rui, O. M. (2001). The Dynamic Relation between Stock Returns, Trading Volume and Volatility. Financial Review, Vol 36, Issue (3), 153-174.
Chuang, W., Liu, H. H. and Susmel, R. (2012). The Bivariate GARCH Approach to Investigating the Relation between Stock Returns, Trading Volume, and Return Volatility. Global Finance Journal, Vol 23, Issue (1), 1-15.
Clark, P. K. (1973). A Subordinated Stochastic Process Model With Finite Variance for Speculative Prices. Econometrica, Vol 41, 135-155.
Copeland, T. E. (1976). A Model of Asset Trading under the Assumption of Sequential Information Arrival. The Journal of Finance, 31(4), 1149-1168.
Copeland, L. (1991). Cointegration Tests with Daily Data. Oxford Bulletin of Economics and Statistics, Vol 53, Issue 2, 185-198.
Çukur, S., Gümrah, Ü. ve Gümrah, M.Ü. (2012). İstanbul Menkul Kıymetler Borsasında Hisse Senedi Getirileri ve İşlem Hacmi İlişkisi. Niğde Üniversitesi İİBF Dergisi, Cilt 5, Sayı 1, 20-35.
Darrat, A. F., Rahman, S. and Zhong, M. (2003). Intraday Trading Volume and Return Volatility of the DJIA Stocks: A Note. Journal of Banking & Finance, Vol 27, Issue 10, 2035-2043.
Darwish, M. (2012). Testing the Contemporaneous and Causal Relationship between Trading Volume and Return in the Palestine Exchange. International Journal of Economics and Finance, Vol 4, Issue 4, 182-192.
De Long, J. B., Shleifer, A., Summers, L. H. and Waldmann, R. J. (1990). Noise Trader Risk in Financial Markets. Journal of Political Economy, Vol 98, Issue 4, 703-738.
Deo, M., Srinivasan, K., Devanadhen, K. (2008). The Empirical Relationship between Stock Returns, Trading Volume and Volatility: Evidence from Select Asia-Pacific Stock Market. European Journal of Economics, Finance and Administrative Sciences, Vol 12, 58-68.
Dickey, D.A. and Fuller, W.A. (1981). Likelihood Ratio Statistics for Autoregressive Time Series with a Unit Root. Econometrica, Vol 49, Cilt 4, 1057-1072.
Elmas, B. ve Yıldırım, M. (2010). Kriz Dönemlerinde Hisse Senedi Fiyatı İle İşlem Hacmi İlişkisi: İMKB’DE İşlem Gören Bankacılık Sektör Hisseleri Üzerine Bir Uygulama. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt 24, Sayı 2, 37-46.
Elmas, B., Temurlenk, S. (2009). Hisse Senedi Fiyatı-İşlem Hacmi Arasındaki Granger Nedensellik : İMKB’de Hisse Bazlı Bir Analiz. İMKB Dergisi, Cilt 11, Sayı 43, 1-12.
Epps, T. and Epps M. (1976). The Stochastic Dependence of Security Price Changes and Transaction Volumes: Implications for the Mixture-of-Distributions Hypothesis. Econometrica, Vol 44, 305-321.
Eun, C. S. and Shim, S. (1989). International Transmission of Stock Market Movements. The Journal of Financial and Quantitative Analysis, Vol 24, Issue 2, 241-256.
Fama, E. (1970). Efficient Capital Markets: A Review of Theory and Emprical Work. Journal of Finance, Vol 25, Issue 2, 383-417.
Gallant, R., Rossi, P. and Tauchen, G. (1992). Stock Prices and Volume, Review of Financial Studies, Vol 5, 199-242.
Gaygusuz, F. (2008). Hisse Senedi Piyasalarında İşlem Hacmi-Volatilite İlişkisi ve İMKB’ye Ait Bir Uygulama. Çukurova Üniversitesi İİBF Dergisi, Cilt 12, Sayı 1, 34-35.
Gökçe, A. (2002). İMKB’de Fiyat-Hacim İlişkisi: Granger Nedensellik Testi. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt 4, Sayı 3, 43-48.
Granger, C. W. and Morgenstern, O. (1963). Spectral Analysis of New York Stock Market Prices. Kyklos, 16(1), 1-27.
Gündüz, L. and Hatemi-J, A. (2005). Stock Price and Volume Relation in Emerging Markets. Emerging Markets Finance and Trade, Vol 41, Issue 1, 29-44.
Hiemstra, C. and Jones, J. D. (1994). Testing for linear and nonlinear Granger causality in the Stock Price‐Volume Relation. The Journal of Finance, Vol 49, Issue 5, 1639-1664.
Jennings, R. H., Starks, L. T. and Fellingham, J. C. (1981). An Equilibrium Model of Asset Trading with Sequential Information Arrival. Journal of Finance, Vol 36, Issue 1, 143-161.
Jiranyakul, K. (2016). Dynamic Relationship between Stock Return, Trading Volume, and Volatility in the Stock Exchange of Thailand: Does the US Subprime Crisis Matter?. MPRA Paper , University Library of Munich, Germany.
Karpoff, J.M. (1987). The Relation between Price Changes and Trading Volume: A Survey. Journal of Financial and Quantitative Analysis, Vol 22, Issue 1, 109-126.
Lamoureux, C. G. and Lastrapes, W. D. (1990). Heteroskedasticity in Stock Return Data: Volume Versus GARCH Effects. Journal of Finance, Vol 45, Issue 1, 221-229.
Moosa, I. A. and Silvapulle, P. (2000). The Price-Volume Relationship in the Crude Oil Futures Market Some Results Based On Linear And Nonlinear Causality Testing. International Review of Economics & Finance, Vol 9, Issue 1, 11-30.
Nalın, H. T. and Güler, S. (2013). İstanbul Menkul Kıymetler Borsası’nda İşlem Hacmi İle Getiri İlişkisi. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 135-148.
Ong, M. A. (2015). An Information Theoretic Analysis of Stock Returns, Volatility and Trading Volumes. Applied Economics, Vol 47, Issue 36, 1-15.
Pathirawasam, C. (2011). The Relationship between Trading Volume and stock Returns. Journal of Competitiveness, Vol 3, 41-49.
Phillips, P. C. and Perron, P. (1988). Testing for a Unit Root in Time Series Regression. Biometrika, Vol 75, Issue 2, 335-346.
Saatcioglu, K. and Starks, L. T. (1998). The Stock Price–Volume Relationship in Emerging Stock Markets: The Case of Latin America. International Journal of Forecasting, Vol 14, Issue 2, 215-225.
Sarıoğlu, E. S. (2007). Hisse Senedi Fiyatları İle İşlem Hacmi Arasındaki İlişki: İMKB Üzerine Bir Çalışma. 11. Ulusal Finans Sempozyumu, 10-13 Ekim, 325-336.
Sims, C. A. (1980). Macroeconomics and Reality. Econometrica, Vol 48, Issue 1, 1- 48.
Taş, O., Tokmakçıoğlu, K. ve Çevikcan, G. (2016). Borsa İstanbul’da Pay Senedi Getirileri İle İşlem Hacmi Arasındaki İlişki. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Vol 18, Issue 1, 11-30.
Tauchen, G. and Pitts, M. (1983). The Price Variability-Volume Relationship on Speculative Markets. Econometrica, Vol 51, 485-505.
Toda, H. Y. and Yamamoto, T. (1995). Statistical Inference in Vector Autoregressions with Possibly Integrated Process. Journal of Econometrics, Vol 66, 225-250.
Ulusoy, A., Yamak, R. ve Şahingöz, B. (2016). Faiz Dışı Dengenin Ekonomik Büyüme ve İşsizlik Üzerine Etkisi. Ekonomi Bilimleri Dergisi, Cilt 8, Sayı 1, 1-33.
Umutlu, G. (2008). İşlem Hacmi ve Fiyat Değişimleri Arasındaki Nedensellik ve Dinamik İlişkiler: İMKB’de Bir Ampirik İnceleme. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt 10, Sayı 1, 1-16.
Yılancı, V., Bozoklu, Ş. (2014). Türk Sermaye Piyasasında Fiyat ve İşlem Hacmi İlişkisi: Zamanla Değişen Asimetrik Nedensellik Analizi. Ege Akademik Bakış, Cilt 14, 211-220.
Yörük, N., Erdem, C., Erdem ve M. S. (2006), Testing for Linear and Nonlinear Granger Causality in the Stock Price-Volume Relation: Turkish Banking Firms’ Evidence. Applied Financial Economics Letters, Vol 2, Issue 2, 165-171.
Zor, İ., Bozkurt, İ. ve Öksüz, Ö. G. S. (2016). Asimetrik Bilgi Düzeyinin Fiyat-Hacim İlişkisi Üzerindeki Etkisi: Borsa İstanbul Örneği. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt 16, Sayı 1,119-135.