20589

Çevresel Kuznets Eğrisi Hipotezi’nin Ampirik Analizi: Türkiye Ekonomisi Örneği

Bu çalışmasının temel amacı, ekonomik büyüme ve çevre kirliliği arasındaki ilişkiyi ters-U şeklinde açıklayan Çevresel Kuznets Eğrisi (ÇKE) hipotezinin geçerliliğini Türkiye ekonomisinde 1960-2014 dönemi itibariyle araştırmaktır. Bu amaçla karbon emisyonu, kişi başına reel gelir, kişi başına reel gelirin karesi, enerji tüketimi ve ticari dışa açıklık değişkenleri kullanılarak 3 farklı regresyon modeli oluşturulmuştur. Çalışmada değişkenlerin durağanlık derecelerinin tespiti için ADF, PP ve KPSS birim kök testleri kullanılmıştır. Birim kök test sonuçları, değişkenler arasındaki uzun dönem ilişkisinin tespiti için ARDL sınır testinin kullanılmasına izin vermektedir. Bu nedenle çalışmada değişkenler arasındaki eşbütünleşme ilişkisinin incelenmesinde ARDL sınır testi kullanılmıştır. Son aşamada ise ARDL modeli çerçevesinde değişkenlerin uzun ve kısa dönem katsayıları tahmin edilmiştir. Sonuçlar, uzun dönemde üç modelde de ÇKE hipotezinin Türkiye ekonomisi için geçerliliğini desteklemiştir. Sonuçlar aynı zamanda Türkiye ekonomisi için önemli politika önerileri sunmaktadır.Anahtar Kelimeler: Karbon Emisyonu, Ekonomik Büyüme, Çevresel Kuznets Eğrisi Hipotezi, ARDL Sınır Testi, Türkiye. JEL Sınıflandırması: O44, O47, C22, Q56.

Anahtar Kelimeler:

Karbon Emisyonu, Ekonomik Büyüme, Çevresel Kuznets Eğrisi Hipotezi, ARDL Sınır Testi, Türkiye

Empirical Analysis Of Environmental Kuznets Curve Hypothesis: The Example Of Turkish Economy

The main objective of this study is to investigate the validity of the Environmental Kuznets Curve (EKC) hypothesis which explain the presence of inverted-U shaped relationship between economic growth and environmental pollution for the period of 1960-2014 in Turkish economy. For this purpose, three different regression models were developed by using carbon emissions, per capita real income, the square of per capita real income, energy consumption and trade openness. In the study, ADF, PP and KPSS unit root tests were used to determine the stationarity properties of the variables. The unit root test results allow the use of the ARDL bounds test to determine the long term relationship between the variables. For this reason, the ARDL bounds test was used to examine the cointegration relationship between the variables in the study. In the last stage, the long and short term coefficients of the variables were estimated in the context of ARDL model. The results supported the validity of the EKC hypothesis for Turkish economy in three models. The results also provide important policy implications for Turkish economy.Key Words: Carbondioxide Emissions, Economic Growth, Environmental Kuznets Curve Hypothesis, ARDL Bounds Test, Turkey. JEL Classification: O44, O47, C22, Q56.

PDF

___

Abrahamson, D. E. (1999). The Challenge of Global Warming, Edited by Dean Edwin Abrahamson, Island Press.
Acaravcı, Ali ve Öztürk, İlhan (2010). On The Relationship Between Energy Consumption, CO2Emissions and Economic Growth in Europe,Energy, Sayı: 35, ss. 5412-5420.
Akel, Veli ve Gazel, Sümeyra (2014). Döviz Kurları ile BIST Sanayi Endeksi Arasındaki Eşbütünleşme İlişkisi: Bir ARDL Sınır Testi Yaklaşımı, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Sayı: 44, ss. 23-41.
Albayrak, Emel Nur ve Gökçe, Atilla (2015). Ekonomik Büyüme ve Çevresel Kirlilik İlişkisi: Çevresel Kuznets Eğrisive Türkiye Örneği,Social Sciences Research Journal, Cilt: 4, Sayı:2.
Alshehry, Atef Saad ve Belloumi, Mounir (2017). Study of The Environmental Kuznets Curve For Transport Carbon Dioxide Emissions in Saudi Arabia, Renewable and Sustainable Energy Reviews, Sayı: 75, ss. 1339-1347.
Ang, James B. (2007). CO2Emissions, Energy Consumption, and Output inFrance, Energy Policy, Cilt: 35, Sayı: 10, ss. 4772-4778.
Apergis, N. ve Payne E. J. (2010). The Emissions, Energy Consumption, and Growth Nexus: Evidence from The Commonwealth of Independent States, Energy Policy, Sayı: 38, ss. 650–655.
Artan, S., Hayaloğlu, P. ve Seyhan, B. (2015). Türkiye’de Çevre Kirliliği, Dışa Açıklık ve Ekonomik Büyüme İlişkisi,Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, Cilt: 13, Sayı: 1, ss. 308-325.
Atıcı, Cemal ve Kurt, Fırat (2007). Türkiye'nin Dış Ticareti ve Çevre Kirliliği: Çevresel Kuznets Eğrisi Yaklaşımı,Tarım Ekonomisi Dergisi, Cilt: 13, Sayı: 2, ss. 61-69.
Bo, Sun (2011). A Literature Survey on Environmental Kuznets Kurve, Energy Procedia, Sayı: 5, ss. 1322-1325.
Bölük, Gülden ve Mert, Mehmet (2015). The Renewable Energy, Growth and Environmental Kuznets Curve in Turkey: An ARDL Approach, Renewable and Sustainable Energy Reviews, Sayı: 52, ss. 587-595.
Chang, Ching-Chih (2010). A Multivariate Causality Test of Carbon Dioxide Emissions, Energy Consumption and Economic Growth in China, Applied Energy, Sayı: 87, ss. 3533–3537.
Cole, Matthew A. (2004). Trade, The Pollution Haven Hypothesis and The Environmental Kuznets Curve: Examining The Linkages, Ecological Ekonomics, Sayı: 48, ss. 71-81.
Çağlar, Abdullah Emre ve Mert, Mehmet (2017). Türkiye’ de Çevresel Kuznets Hipotezi ve Yenilenebilir Enerji Tüketiminin Karbon Salımı Üzerine Etkisi: Yapısal Kırılmalı Eşbütünleşme Yaklaşımı, Yönetim ve Ekonomi, Cilt: 24, Sayı: 1, ss. 21-38.
Çakmak, Ece G., Doğan, Tuğba ve Hilmioğlu, Bilgin (2017). İklim Değişikliği Süresinde Paris Anlaşması’nın Rolü ve Türkiye’nin Konumu, Akdeniz Üniversitesi Hava Kirlenmesi Araştırmaları ve Denetimi Türk Milli Komitesi, VII. Ulusal Hava Kirliliği ve Kontrolü Sempozyumu, 1-3 Kasım 2017.
Çelikay, Ferdi (2017). Milli Gelirin Vergi Yükü Üzerindeki Etkileri: ARDL Sınır Testi Yaklaşımı ile Türkiye Üzerine Bir İnceleme (1924-2014), Sosyoekonomi, Cilt: 25, Sayı: 32, ss. 169-188.
Çetin, Murat ve Seker, Fahri (2014). Ekonomik Büyüme ve Dış Ticaretin Çevre Kirliliği Üzerindeki Etkisi: Türkiye İçin Bir ARDL Sınır Testi Yaklaşımı, Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Yönetim ve Ekonomi, Cilt: 21, Sayı: 2, ss. 213-230.
Dam, M. M., Karakaya, E. ve Bulut, Ş. (2013). Çevresel Kuznets Eğrisive Türkiye: Ampirik Bir Analiz, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler DergisiEYİ 2013 Özel Sayısı, ss. 85-95.
Değer, Alper ve Anbar, Adem (2007). Küresel Isınmanın Dünya Ekonomisine ve Türkiye Ekonomisine Etkileri, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt: 9, Sayı: 4, ss. 15-54.
Dickey, David A. ve Fuller, Wayne A. (1979). Distribution of the Estimators for Autoregressive Time Series With a Unit Root, Journal of the American Statistical Association, Sayı: 74, ss. 427-431.
Dickey, David A. ve Fuller, Wayne A. (1981). Likelihood Ratio Statistics for Autoregressive Time Series with a Unit Root, Econometrica,Cilt: 9, Sayı: 4, ss. 1057-1072.
Erdoğan, İ., Türköz, K. ve Görüş, M. Ş. (2015). Çevresel Kuznets Eğrisinin Türkiye Ekonomisi İçin Geçerliliği, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı: 44, ss. 113-123.
Farhani, S., Chaibi, A. ve Rault, C. (2014). CO2Emissions, Output, Energy Consumption, and Trade in Tunisia, Economic Modelling, Sayı: 38, ss. 426-434.
Gale, L.R. ve J.A. Mendez (1998). The Empirical Relationship Between Trade, Growth And The Environment, International Review of Economics and Finance, Cit: 7, Sayı: 1, ss. 53-61.
Gökmenoğlu, Korhan ve Taşpınar, Nigar (2016). The Relationship Between CO2Emissions, Energy Consumption, Economic Growth and FDI: The Case of Turkey, The Journal of International Trade & Economic Development, Cilt: 25, Sayı: 5, ss. 706-723.
Grossman, Gene M. ve Krueger, Alan B. (1991). Environmental İmpacts of A North American Free Trade Agreement, NBER Working Paper Series, No: 3914.
Gujarati, Damodar N. (2006). Temel Ekonometri(Çev: Ümit Senesen, Gülay Günlük Senesen), İstanbul: Literatür Yayıncılık.
Jalil, Abdul ve Feridun, Mete (2011). The İmpact of Growth, Energy and Financial Development on The Environment in China: A Cointegration Analysis, Energy Economics, Sayı: 33, ss. 284-291.
Katırcıoğlu, Salih Turan ve Taşpınar, Nigar (2017). Testing The Moderating Role of Financial Development in an Environmental Kuznets Curve:Empirical Evidence From Turkey, Renewable and Sustainable Energy Reviews, Sayı: 68, ss. 572-586.
Kesgingöz, Hayrettin ve Karamelikli, Hüseyin (2015). Dış Ticaret-Enerji Tüketimi ve Ekonomik Büyümenin CO2 Emisyonu Üzerine Etkisi, Kastamonu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Sayı: 9, ss. 7-17.
Kılıç, Ramazan ve Akalın, Güray (2016). Türkiye’de Çevre ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki: ARDL Sınır Testi Yaklaşımı, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: 16, Sayı: 2, ss. 49-60.
Koçak, Emrah (2012). Türkiye’nin Enerji Tüketimi ile Karbondioksit Emisyonu Arasındaki İlişkinin Çevresel Kuznets Eğrisi Yaklaşımı Çerçevesinde Değerlendirilmesi, Kayseri:Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
Koçak, Emrah (2014). Türkiye’de Çevresel Kuznets Eğrisi Hipotezinin Geçerliliği: ARDL Sınır Testi Yaklaşımı, İşletme ve İktisat Çalışmaları Dergisi, Cilt: 2, Sayı: 3, ss. 62-73.
Kuznets, Simon (1955). Economic Growth and Income Inequality, The Economic Review, Cilt: 45, Sayı: 1, ss. 1-28.
Kwiatkowski, D., Phillips, P. C. B., ve Schmidt, P. ve Shin, Y. (1992). Testing the Null Hypothesis of Stationarity Against the Alternative of a Unit Root: How Sure Are We That Economic Time Series Have a Unit Root?, Journalof Econometrics, Sayı: 54, ss. 159-178.
Lau, L., Choong, C.ve Eng, Y. (2014). Investigation of The Environmental Kuznets Curve For Carbon Emissions in Malaysia: Do Foreign Direct İnvestment and Trade Matter?, Energy Policy, Sayı: 68, ss. 490-497.
Lebe, Fuat (2016). Çevresel Kuznets Eğrisi Hipotezi: Türkiye İçin Eşbütünleşme ve Nedensellik Analizi, Doğuş Üniversitesi Dergisi, Cilt: 17, Sayı: 2, ss. 177-194.
Nasir, Muhammad ve UrRehman, Faiz (2011). Environmental Kuznets Curve for Carbon Emissions in Pakistan: An Empirical Investigation, Energy Policy, Sayı: 39, ss. 1857-1864.
Öztürk, İlhan ve Acaravcı, Ali (2013). The Long-Run and Causal Analysis of Energy, Growth, Openness and Financial Development on Carbon Emissions in Turkey, Energy Economics, Sayı: 36, ss. 262-267.
Öztürk, İlhan ve Al-Mulali, Usama (2015). Investigating The Validity of The Environmental Kuznets Curve Hypothesis in Cambodia, Ecological Indicators, Sayı: 57, ss. 324-334.
Panayotou, Theodore (1993). Empirical Tests and Policy Analysis ofEnvironmental Degradation at DifferentStages of Economic Development, International Labour Office(ILO) WP 238, ss. 1-45.
Pao, Hsiao-Tien ve Tsai, Chung-Ming (2010). CO2 “Emissions, Energy Consumption and Economic Growth in BRIC Countries, Energy Policy, Sayı: 38, ss. 7850–7860.
Pesaran, M. H.,Shin, Y. ve Smith, R. (1996). Testing for the Existence of a Long-Run Relationship, University of Cambridge, DAE Working Paper, No. 9622.
Pesaran, M. H., Shin, Y. ve Smith, R. J. (2001), Bound Testing Approaches tothe Analysis of Level Relationships, Journal of Applied Econometrics,Sayı: 16, ss. 289-326.
Pesaran, M. Hashem ve Shin, Yoncheol (1999). An Autoregressive Distributed Lag Modeling Approach to Cointegration Analysis, in: S. Storm (Ed.), Econometrics and Economic Theory in the 20th Century: The Ragnar Frish Centennial Symposium, Cambridge: Cambridge University Press.
Pesaran, M. Hashem ve Smith, Richard (1998). StructuralAnalysis of Cointegrating VARs, Journal of Economic Survey, Cilt: 12, Sayı: 5, ss. 471-505.
Phillips, Peter C.B. ve Perron, Pierre (1988). Testing for a UnitRoot in Time Series Regression, Biometrika, Cilt: 75, Sayı: 2, ss. 335-346.
Saboori, B., Sulaiman, J. ve Mohd, S. (2016). Environmental Kuznets Curve and Energy Consumption in Malaysia: A Cointegration Approach, Energy Sources, Part B: Economics, Planning, and Policy, Cilt: 11. Sayı: 9, ss. 861-867.
Seker, F., Ertuğrul, H. M. ve Çetin, M. (2015). The İmpact of Foreign Direct İnvestment on Environmental Quality: A Bounds Testing and Causality Analysis for Turkey, Renewable and Sustainable Energy Reviews, Sayı: 52, ss. 347-356.
Sevüktekin, Mustafa ve Nargeleçekenler, Mehmet (2005). Zaman Serileri Analizi, Ankara: Nobel Yayınevi, 1. Baskı.
Sezer, Özcan (2007). Küresel Konferanslar ve Çevre Sorunları: Çevre, Kalkınma ve Etik Açısından Eleştirel Bir Değerlendirme, Uluslararası Asya ve Kuzey Afrika Çalışmaları Kongresi,(ICANAS 38) 10-15 Eylül 2007, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu.
Shafik, Nemat ve Bandyopadhyay, Sushenjit (1992). Economic Growth and Environmental Quality: Time Series and Cross-Country Evidence, Background Paper For World Development Report, Washington, The World Bank, WPS 904.
Shahbaz, M., Khraief, N., Uddin, G.S., ve Öztürk, İlhan (2014). Environmental Kuznets curve in an open economy: A bounds testing andcausality analysis for Tunisia, Renewable and Sustainable Energy Reviews, Sayı: 34, ss. 325-336.
Shahbaz, M., Solarin, S. A., Hammoudeh, S. ve Shahzad, S. J. H. (2017). Bounds Testing Approach to Analyzing TheEnvironment Kuznets Curve Hypothesis With Structural Beaks: The Role Of Biomass Energy Consumption in The United States, Energy Economics, Sayı: 68, ss. 548-565.
Shahbaz, Muhammad ve Lean, Hooi Hooi (2012). Does Financial Development İncrease Energy Consumption? The Role of İndustrialization and Urbanization in Tunisia, Energy Policy, Sayı: 40, ss. 473-479.
Sinha, Avik ve Shahbaz, Muhammad (2018). Estimation of Environmental Kuznets Curve for CO2Emission: Role of Renewable Energy Generation in India, Renewable Energy, Sayı: 119, ss. 703-711.
Su, J., Amsler, C. ve Schmidt, P. (2012). A Note on the Size of the KPSS Unit Root Test, Economics Letters, Cilt: 117, Sayı: 3, ss. 697-699.
Sugiawan, Yogi ve Managi, Shunsuke (2016). The Environmental Kuznets Curve inIndonesia: Exploring The Potential of Renewable Energy, Energy Policy, Sayı: 98, ss. 187-198.
Taşpınar, Nigar (2016). Environmental Kuznets Curve: The Roles of Financial Development and FDI for the Case of Turkey, Eastern Mediterranean University Doctor of Philosophy in Finance, Gazimağusa, North Cyprus.
Tiwari, A. K., Shahbaz, M. ve Hye, Q. M. A. (2013). The Environmental Kuznets Curve and The Role of Coal Consumption in India: Cointegration and Causality Analysis in an Open Economy, Renewable and Sustainable Energy Reviews, Sayı: 18, ss. 519-527.
Tunçsiper, Bedriye ve Sürekçi, Dilek (2011). Türkiye'de İkiz Açıklar Hipotezinin Geçerliliğinin Zaman Serisi Analizi, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: 11, Sayı: 3, ss. 103-120.
Tunçsiper, Bedriye ve Uçar, Büşra (2017). Çevresel Kuznets Eğrisi Hipotezinin Türkiye İçin Geçerliliğinin Sınanması: Granger Nedensellik Analizi, International Journal of Social Sciences and Education Research”, Cilt: 3, Sayı: 2, ss. 657-666.
Ul Haq, İ., Zhu, S. ve Shafiq, M. (2016). Empirical İnvestigation of Environmental Kuznets Curve For Carbon Emission in Morocco, Ecological Indicators, Sayı: 67, ss. 491-496.
Wang, S.S., Zhou, D.Q. Zhou, P. ve Wang, Q. W. (2011). CO2 Emissions, Energy Consumption and Economic growth in China: A Panel Data Analysis, Energy Policy, Sayı: 39, ss. 4870–4875.
Yandle, B., Vijayaraghavan, M. ve Bhattarai, M. (2002). The Environmental Kuznets Curve: A Primer, PERC Researc Study 02-1,ss. 1-24.