Yorumun Dinselleşmesinde Cemaat Söyleminin Rolü

Geleneksel dini söylemin referansını oluşturan kaynaklar büyük ölçüde kutsal metinler ve peygamber sözleridir. Bununla birlikte bu söylem, içinde yaşadığı toplumun düşünce dünyasının ve yaşam biçiminin baskısı altında kalmaktadır. Bu anlamda dinin asli referanslarının sahip olduğu söylem tarzı ile toplumun kullandığı dil ve geliştirdiği söylem tarzının karşılıklı olarak bir şekillendirme sürecine katkı sağladığından söz etmek mümkündür. Son dönem cemaat olgularının dini algılayış ve yorum biçimleri, bünyesinde barındırdıkları kitle ve siyasi duruşları, bu yapıların kendilerine has bir dini söylem geliştirmelerine zemin hazırlamaktadır. Bu söylem tarzı, bu yapıların genel karakteristiği gereği grup üyeleri üzerinde etkin ve bağlayıcı bir rol üstlenmektedir. Dolayısıyla Tanrı’nın, peygamberi aracılığıyla ilettiği vahiy, dini grupların söylem tarzları ile yorumlandıktan sonra dindara ulaşmaktadır. Bu çalışmada bu söylem tarzları tahlil edilmekte, ortaya çıkardığı dini anlayış ve yaşam biçimleri bir problem olarak değerlendirilerek çözüm yolları irdelenmektedir.
Anahtar Kelimeler:

Dini Söylem, Anlam, Yorum, Cemaat

The Role of Community Discourse in the Religious Interpretation

The sources that make reference to traditional religious discourse are largely sacred texts and prophetic words. However, this discourse is under the pressure of the world of thought and the way of life of the society in which it lives. In this sense, it can be said that the language of the religion and the language used by the society and the style of the discourse developed by the society contribute mutually to the process shaped. The forms of religion perception and interpretation of the late congregational events, the mass and political stances they have in their place, lay the groundwork for their development of a unique religious discourse. This style of discourse plays a binding and effective role on the members of the group, due to the general character of the communities. Therefore, the revelation that God conveys through the prophet reaches to the religious person after interpretation by the modes of discourse of religious groups. In this study, these modes of discourse are being analyzed, the religious understanding and lifestyle that they reveal are considered as the problem and the solutions are examined.

___

  • Aristoteles, Yorum Üzerine. Ankara: İmge Kitabevi, 2018.
  • Arslantürk, Zeki. “Dindarlığın Bağımsız Değişkenleri”. Dindarlık Olgusu Sempozyum Tebliğ ve Müzakereleri (İstanbul-Üsküdar, 25-26 Aralık 2004). Ed. Hayati Hökelekli. 239-257. Bursa: Kurav Yayınları, 2006.
  • Büyükkara, Mehmet Ali. “Dini Gruplaşmanın Doğası: Kişilikler, Zihniyetler, Cemaatler, Mezhepler”. İlahiyat Akademi Dergisi 5 (2017): 37-57.
  • Düzgün, Şaban Ali. “Tecrübe, Dil ve Teoloji: Dini Tecrübenin Teolojik Yorumu”. Kelam Araştırmaları 2/1 (2004): 27-46.
  • Ebu Zeyd, Nasr Hâmid. Söylem ve Yorum. İstanbul: Mana Yayınları, 2015.
  • Erul, Bünyamin. Sahabenin Sünnet Anlayışı. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı, 1999.
  • Ferry, Luc - Gauchet, Marcel. Dinden Sonra Dinsellik. İstanbul: Agora Kitaplığı, 2005.
  • Keskin, İbrahim. Modernizmin Kıskacından Postmodern Dünyaya Din ve İslam. İstanbul: Sentez Yayıncılık, 2014.
  • Köse, Ali. Milenyum Tarikatları. İstanbul: Timaş Yayınları, 2014.
  • Köse, Ali. “XXI. Yüzyıl Türkiye’sinde Gelenekle Modernite Arasında Din Algıları ve Dindarlık Formları: Sosyolojik Bir Bakış”. Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 49 (Aralık 2015): 5-27.
  • Kurt, Abdurrahman. “Dindarlığı Etkileyen Faktörler”. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 18/2 (2009):1-26.
  • Paden, William E. Kutsalın Yorumu. Trc. Abdurrahman Kurt. İstanbul: Sentez Yayıncılık, 2008.
  • Sancar, Faruk. “Dini Cemaatlerin Üye Kazanma Stratejileri Beyin Yıkama Olarak Değerlendirilebilir mi? Kullandıkları Teolojik Argümanlar Üzerinden Eleştirel Bir Okuma”. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi IX/42 (2016): 1915-1927.
  • Subaşı, Necdet. “Türkiye’de Din, Dini Toplumsallıklar ve Din Sosyolojisi”. Sosyoloji Konferansları 52 (2015-2): 391-418.
  • Tekin, Mustafa. Kutsalın Serüveni. İstanbul: Açılım Kitap, 2003.
  • Tüzer, Abdullatif. Din ve Rasyonalite. Ankara: Lotus Yayınevi, 2009.
  • Uludağ, Süleyman. Tasavvuf ve Tenkit. İstanbul: Dergâh Yayınları, 2016.
  • Yasa, Metin. Bütüncül ve Eleştirel Din Felsefesi. Ankara: Elis Yayınları, 2013.
  • Yıldırım, Ali. “Postmodern İnsanın Tanrı Anlayışı”. PESA Sosyal Araştırmalar Dergisi II/III (Ekim 2016): 47-54.