Osmanlılarda vergi amaçlı oluşturulan özet avarız ve cizye defterlerine dayalı olarak hazırlanan bu çalışma, XVIII. yüzyılın ilk yarısında hem Trabzon Sancağı’nın nüfusu hakkında bazı bilgiler vermekte hem de bu defterlerin nüfus açısından kullanılabilirliği üzerine farklı yaklaşımları ortaya koymaktadır. Çalışmada avarız ve cizye defterleri üzerinden nüfusa yönelik bazı tespitler yapan mevcut çalışmalara binaen, avarız ve cizye vergi sistemleri de izah edilerek mükellefler üzerinden nüfusun belirlenmesi yönünde tahminî bir rakam ortaya konulmaktadır. Tüm bu işlemler yapılırken bilhassa avarız vergi sistemindeki bölgesel farklılıklar da göz önünde bulundurularak avarız ve cizye kayıtlarının nüfus tespiti yönünde kullanılabilirliği tartışılmaktadır.