XIX. YÜZYILIN SONLARINDA ORDU KAZASINDA MÜSLİM-GAYRİMÜSLİM NÜFUSU VE İLİŞKİLERİ

Osmanlı İmparatorluğu’ndaki nüfus hareketleri, sosyal ve siyasi deği-şimlerle sebep sonuç ilişkisi bakımından bağlantılıdır. Nüfus hareketleri toplumların dönüşümünde daima etkin bir rol oynamıştır. XIX. yüzyılda Ordu’da nüfus yapısını etkileyen en önemli etken göçler olmuştur. XIX. yüzyıl boyunca süregelen bu göç hareketlerinin sebebi ise, sahillerdeki kentleşme ve ticarileşmedir. XIX. yüzyılın ikinci yarısından sonra, kaza halkının ancak yüzde yirmisini oluşturan gayrimüslimlerle Müslüman halk arasındaki ilişkiler, göçler ve dış müdahaleler sebebiyle kırılmaya uğrayacaktır. Osmanlı toplumundaki beraber yaşama tecrübesi, son yıllarında girilen savaşların da etkisiyle zarar görecektir. Sorun gayrimüslimlerin göç ettirilmesiyle sonuçlanacaktır.

___

  • Kemal Karpat, Osmanlı Nüfusu (1830-1914), İstanbul 2003.
  • Bahaeddin Yediyıldız, Ordu Kazası Sosyal Tarihi, Ankara 1985.
  • B. Yediyıldız, Ordu Kazası Sosyal Tarihi, s.38-40; Sıtkı Çebi, Salnamelerde Ordu, Ordu 2003.
  • Justin McCarthy, Osmanlı Anadolu Topraklarındaki Müslüman ve Azınlık Nüfus, Ankara 1995.