20894

RİZE’DE ZİRAAT, BALIKÇILIK VE HAYVANCILIK (1923-1950)

1923-1950 yılları arası Türkiye Cumhuriyeti’nde yapılan çalışmalar; iç ve dış barışa katkı sağlamanın yanında toplumsal dönüşümün ve ekonomik kalkınma planlarının ana merkeze oturtulduğu “Yeniden Yapılanma” dönemi olarak ifade edilebilir. İmkanların oldukça kısıtlı olduğu bu süreçte bir yandan sosyal ve ekonomik gerçekliğin tespiti yapılırken öte yandan Anadolu’nun en ücra köşelerine varıncaya kadar bir toplumsal dönüşüm hedeflenmiştir. Bu bağlamda iç göçleri önleyerek yerleşik nüfus üretim seferberliğine katılması için bir dizi çalışmalar yapılmıştır. Bu amaçla, coğrafi şartların etkisi, ekonomik katkı sağlayacak alanların tespiti, imarı ve geliştirilmesi adımları atılmıştır.1923-1950 faaliyetlerinde, Rize’nin potansiyeli, katma değer oluşturabilecek var-lıkları bu mülki adımlarla kayıt altına alınmaya başlanmıştır. Ekonomik kalkınma hamlelerinde, ziraat, balıkçılık ve hayvancılık belli bir kaide esasına göre ele alın-maya çalışılmış ve gerekli hukuki düzenlemeler yapılmıştır. Bu düzenlemelerin halka anlatılması ve icrası hususunda resmi kurumlar ve kişilerin yanı sıra, başta gazeteler olmak üzere yerel unsurlar da önemli rol oynamıştır. Bu makalede, ziraat, balıkçılık, hayvancılık ekseninde Rize tarihini etkileyen eğitim faaliyetleri, mülki çalışmaları, yatırımlar ve ekonomik durumu değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Doğu Karadeniz, Rize, ziraat, balıkçılık

AGRICULTURE, FISHERIES AND ANIMAL HUSBANDRY IN RIZE (1923-1950)

The years between 1923-1950 of the Republic was a period of restoration of internal and external peace as well as a period of “restructuring,” Turkey’s socio-economic transformation. Turkey, even though the resources were considerably limited, had to start to survey social and economic figures and facts on the one hand, and on the other hand, it had to deal with social transformation even in the most remote corners of Anatolia. Hence, a series of surveys were conducted to illustrate the situation and focused on certain policies and measures to prevent internal migration and mobilization of the settled populations. For this purpose, the impact of geographical conditions and demography were considered and certain regions were chosen. Within the scope of these activities, Rize’s socio-economic potential and assets were surveyed on a local scale and documented. Economically triggered mobility, agriculture, fisheries, animal husbandry were included in the records so that necessary legal regulations would be made. Public institutions and individuals as well as local people and foundations played an important role in the public admission and enforcement of these regulations. This study reviews policies and activities in Rize at the time pertaining to property, investment, finance and economy based on agriculture, fisheries and animal husbandry.

Keywords:

East Blacksea, Rize, Agriculture, fishery,

PDF

___

AK, Orhan Naci, Rize Tarihi, Rize 2011.
ALŞAN, Songül, Doğu Karadeniz’in En Uzun İki Yılı, Trabzon 2017.
Binbaşı Hüseyin Bey (Darüşşafaka Müdürü), İlm-i Hayvanat, İstanbul 1885.
Binbaşı Hüseyin Bey (Darüşşafaka Müdürü), Mebadi-i Hikmet-i Tabiiyye, İstanbul 1882.
ÇAPA Mesut, “Rize’nin Yakın Tarihine Bir Bakış”, Karadeniz İncelemeleri Dergisi, 2016, S: 20, ss. 293-308.
DEVECİYAN, Karekin, (İstanbul Balıkhane Müdürü), Balık ve Balıkçılık, İstanbul 1913.
Fatih Sultan Kar, Evvel Zaman İçinde Rize, İstanbul 2006.
Gökhan Koç, Zonguldak İli Deniz Balıkçılarının Genel Profili ve Batı Karadeniz Bölgesi İçin Deniz Balıkçılığının Sürdürülebilirliği: Zonguldak İli Merkez İlçesinde Bir Saha Çalışması, TUİK Uzmanlık Tezi, Zonguldak 2010.
http://www.resmigazete.gov.tr/main.aspx?home=http://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/3016.pdf&main=http://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/3016.pdf.
KOÇTÜRK, O. Murat-GÖLALAN, Meryem, “1923-1950 Türkiye Ekonomisinin Yapısal Analizi”, Üçüncü Sektör Kooperatifçilik, 2010, 45, (2), ss. 48-65. Ordu Ticaret Borsası, Karadeniz’de Balıkçılık ve Sorunları, Ordu 2014.
POLAT, Pınar, Rize’de Şehirsel Gelişimin Jeomorfolojik Birimler Üzerindeki Etkisi ve Şehri Etkileyen Afetler, Fırat Üniversitesi SBE, Basılmamış Doktora Tezi, Elazığ 2017.
Resmi Gazete http://www.resmigazete.gov.tr/main.aspx?home=http://www. resmigazete.gov.tr/arsiv/3016.pdf&main=http://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/3016.pdf Resmi Gazete, 1929, 19 Mayıs 1929, S:1196, s. 7367.
Resmi Gazete, 1929, 19 Mayıs 1929, S:1196, s.7266.
Resmi Gazete, 1929, S:1213.
Resmi Gazete, 1938, sayfa:10090, S:3943.
Resmi Gazete, 30 Mayıs 1935, S:3016.
Resmi Gazete, 30 Mayıs 1935, S:3016.
Resmi Gazete, 7/6/1926- kanun 904 Islahı hayvanat hakkındaki kanunun damızlığa elverişli Aygır ve boğaların her türlü rüsumdan muaf olduğuna dair 37 nci maddesi.
Resmi Gazete, http://www.resmigazete.gov.tr/main.aspx?home=http://www. resmigazete.gov.tr/arsiv/3016.pdf&main=http://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/3016.pdf
Rize Defteri: Rize Vilayetinin Genel Durumuna Ait Rapor, 24 Mayıs 1941, Vali Hüsnü Uzgören’in Rize Vilayetinin Genel Durumuna Ait Raporu, Haz. Recep Koyuncu, İstanbul 2012.
Rize gazetesi, 1936, S: 227, s. 6.
Rize gazetesi, 1936, S: 228, s. 3.
Rize gazetesi, 1936, S: 228, s.7.
Rize gazetesi, 1936, S: 229, s. 6.
Rize gazetesi, 1936, S: 231, s. 2.
Rize gazetesi, 1936, S: 244, s. 5.
Rize gazetesi, 1936, S: 246, s.3.
Rize gazetesi, 1936, S: 248, s. 5.
Rize gazetesi, 1936, S:246, s. 3.
SAĞLAM, Serdar, 1923-1950 “Yılları Arasında Türkiye’de Kent ve Kentleşme Olgusu”, Sosyoloji Konferansları, No: 53 (2016-1) , s.257-274.
SAVAŞ, Seyit- YENİCE, Güler, “Rize İlinde Yapılan Süt Sığırcılığının Mevcut Durumunun Araştırılması”, Atatürk Üniversitesi Veteriner Bilimleri Dergisi, 2016,11(1).
ŞAKİR ŞEVKET, Trabzon Tarihi (1877), Trabzon 2015.
TAŞPINAR, Ali, Rize Tarihi, Rize 2004.
TBMM, Tutanak Dergisi (1923-1924), i:86, C: 1, 19.1.1340.
TBMM, Tutanak Dergisi (1923-1924) i:61, C:,21.2.1341.
TBMM, Tutanak Dergisi (1923-1924), i.61, C: 1, 21.2.1341.
TBMM, Tutanak Dergisi (1923-1924), i.87, C: 1, 21.1.1340.
TBMM, Tutanak Dergisi (1923-1924), i:29, C: 1, 31.12.1340.
TBMM, Tutanak Dergisi (1924-1925), i:8, C: 1, 17.11.1340.
TBMM, Tutanak Dergisi (1925-1926), i:17, C: 1, 30.11.1341.
TBMM, Tutanak Dergisi (1925-1926),i:17, C: 30.11.1341.
Zabıta-i Saydiye Nizamnamesi, İstanbul 1882.
ZAMAN, Mehmet, “Orta ve Doğu Karadeniz’de Balıkçılık”, Eastern Geographical Review, C: 10, S: 13.