Sosyal Problem Çözme Beceri Eğitiminin Annelerin Sosyal Problem Çözme ve Çocuk İlişkisine Etkisi

Bu araştırmanın amacı, sosyal problem çözme beceri eğitiminin annelerin sosyal problem çözme ve anne çocuk ilişkisi düzeylerine etkisini incelemektir. Araştırmada ön test son test kontrol gruplu yarı deneysel desen kullanılmış olup, deneme grubunda 18, kontrol grubunda 18 denek yer almıştır. Verilerin toplanmasında Sosyal Problem Çözme Envanteri ve Çocuk Anababa İlişki Ölçeği kullanılmıştır. Deneme grubuna sekiz haftalık sosyal problem çözme beceri eğitimi uygulanmıştır. Kontrol grubu ile herhangi bir uygulama yapılmamıştır. Deneklerin ön test son test puan farklarının anlamlılığı Mann Whitney U testi ile analiz edilmiştir. Araştırma bulguları, sosyal problem çözme beceri eğitiminin, deneme grubunda yer alan annelerin sosyal problem çözme ve anne çocuk ilişki düzeylerinin artmasında, anlamlı düzeyde etkisinin olduğunu göstermiştir. Bu çalışmanın sonuçları, sosyal beceri eğitimi programının, annelerin sosyal problem çözme becerilerini arttırmada ve çocuklarıyla ilişkilerini güçlendirmede önleyici rehberlik ve psikolojik danışma hizmeti olarak kullanabileceğini göstermektedir. Araştırma bulgularına dayalı olarak, yorumlarda bulunulup, uygulamaya ve araştırmaya yönelik öneriler geliştirilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

sosyal problem çözme beceri eğitimi, sosyal problem çözme düzeyi, anne çocuk ilişki düzeyi

The Effect of Social Problem Solving Skills Training on the Mothers’ Social Problem-Solving and Child Relation

The purpose of the present study was to examine the effects of social problem solving skills training on mothers’ problem solving levels and the mother - child relationship level. Within the scope of the study, pretest - posttest control group testing pattern was used and the test and control groups consisted of 18 subjects each. For data collection, the Social Problem Solving Inventory and the Child Parent Relationship Scale were used. The test group was subjected to an 8-week social problem solving skills training. The control group on the other hand was not subjected to any application. Significance of the differences in subjects’ pretest and posttest scores was analyzed through Mann Whitney U test. Findings of the study indicated that the social problem solving skills training had a significant effect in the increase of the problem solving and mother-child relationship levels of the mothers included in the test group. The results of this study shows that social skill training program can be used as a preventive guidance and psychological consultation service in enhancing mothers’ social skills and strengthening their relations with their children. Interpretations were made on the basis of the obtained findings and proposals both for practice and further research were developed

Keywords:

social problem solving skills training, social problem solving level, mother-child relation level,

PDF

___

Büyüköztürk, Ş. (2007). Deneysel desenler. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
Chang, Y. E. (2013). The relation between mothers’ attitudes toward maternal employment and social competence of 36-month-olds: The Roles of Maternal Psychological Well-Being and Sensitivity. Journal of Child and Family Studies, 22, 987-999.
Cüceloğlu, D. (2007). Keşke’siz bir yaşam için iletişim. İstanbul: Remzi kitabevi
Çağdaş, A., Arslan, E., Erbay, F. ve Orçan, M. (2010). Etkili annelik eğitim programının annelerin benlik saygısına ve anne çocuk ilişkisine etkisinin incelenmesi. Değerler Eğitimi Dergisi, 8(20), 7-23.
Çekici, F. (2009). Problem çözme terapisine dayalı beceri geliştirme grubunun üniversite öğrencilerinin sosyal problem çözme becerileri, öfkeyle ilişkili davranış ve düşünceler ile sürekli kaygı düzeylerine etkisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
D’Zurilla, T. J. ve Goldfried, M. R. (1971). Problem solving and behavior modification. Journal of Abnormal Psychology, 78(1), 107-126
D’Zurilla, T. J. ve Chang, E. C. (1995). The relations between social problem solving and coping. Cognitive Therapy and Research, 19(5), 547-562.
D’Zurilla, T. J., Chang, E. C. ve Sanna, L. J. (2003). Self- esteem and social problem solving as predictors of aggression in college students. Journal of Social and Clinical Psychology, 22(4), 424-440.
D’Zurilla, T. J., Nezu, A. M. ve Maydeu-Oliveras, A. (2004). Social problem solving: theory and assesment. Social problem solving: Theory, research and training, E.C. Chang, T.J. D’Zurilla and L. J. Sanna, (Ed.), (pp. 11-27) Washington. DC: American Psychological Association.
Dizman, H. ve Gürsoy, F. (2005). İlköğretim dördüncü ve beşinci sınıfa devam eden anne yoksunu olan ve olmayan çocukların saldırganlık eğilimleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 13(2), 437-446.
Elibol, F., Mağden, D. ve Alpar, R. (2006). 12-36 aylar arasında çocuğu olan annelere verilen eğitimin annelerin ana-babalık görevlerinde öz yeterliliklerine katkısının incelenmesi. Çocuk Gelişimi ve Eğitimi Dergisi, 1(2), 52-61.
Eskin, M. (2009). Sorun çözme terapisi. Ankara: HYB Basım Yayın.
Estrada, P., Arsenio, W. F. Hess, R. D. ve Holloway, S. D. (1987). Affective quality of the motherchild relationship: Longitudinal consequences for children’s school-relevant cognitive functioning. Developmental Psychology, 23(2), 210-215.
Franz, M., Weihrauch, L. ve Schafer, R. (2011). PALME: A preventive parental training program for single mothers with preschool aged children. Journal of Public Health, 19(4), 305-319.
Hamarta, E. (2009). A prediction of self-esteem and life satisfaction by social problem solving. Social Behavior and Personality, 37, 73–82.
Johnson, D. W. ve Johnson R. T. (2004). Implementing the “teaching students to be peacemakers program”. Theory into Practice, 43(1), 68-79.
Kaymak Özmen, S. (2013). Anne-baba eğitimi programının çocuklardaki davranış sorunları ve anne-babaların depresyon düzeylerine etkisi. Eğitim ve Bilim, 38(167), 98-113.
Kenç, M. F. (2004). Kişiler arası sorunların çözümünde kullanılan sistematik modeller. Milli Eğitim Dergisi, 161.
Korkut, F. (2002). Lise öğrencilerinin problem çözme becerileri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22, 177-184.
Li, H.O., Chan, S.S.C., Mak, Y. W. ve Lam, T. H. (2013). Effectiveness of a parental training programme in enhancing the parent-child relationship and reducing harsh parenting practices and parental stress in preparing children for their transition to primary school: a randomised controlled trial. BioMed Central Public Health, 13(1),1-21.
Martin, J. P., Stack, D. M., Serbin, L. A. ve Schwartzman, A. E. (2012). Social problem solving in high-risk mother-child dyads: an intergenerational study. Social Development, 21(1), 47-67.
Nezu, A. M., D’Zurilla, T. ve Nezu, C. M. (2012). Problem solving therapy: A treatment manuel. New York: Springer Pub.
Onaylı, S. ve Erdur Baker, Ö. (2013). Mother-daughter relationship and daughter’s self esteem. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 84, 327-331.
Öğülmüş, S. (2001). Kişiler arası sorun çözme becerileri ve eğitimi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Karasar, N. (1999). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım
Öngider, N. (2013). Boşanmış ve evli ailelerden gelen çocukları algıladıkları ebeveyn kabul-red düzeyleri ile psikolojik uyum düzeylerinin karşılaştırılması. Klinik Psikiyatri, 16, 164-174.
Özdoğan, B. (2009). Çocuk ve oyun (çocuğa oyunla yardım). Ankara: Anı Yayıncılık
Özyürek, A. ve Tezel Şahin, F. (2005). 5-6 yaş grubunda çocuğu olan ebeveynlerin tutumlarının incelenmesi. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(2), 19-34.
Raikes, H. A. ve Thompson, R. A. (2008). Attachment security and parenting quality predict children’s problem-solving, attributions, and loneliness with peers. Attachment & Human Development 10(3), 319- 344.
Rothbaum, F., Rosen, K. S., Pott, M. ve Beatty, M. (1995). Early parent-child relationships and later problem behavior: A longitudinal study. Merrill-Palmer Quarterly, 41(2), 133-151.
Santrock, J. W. (2011). Yaşam boyu gelişim. (Çev.ed. Galip Yüksel). Ankara: Nobel Yayın
Sala Razı, G. (2004). Anababalara verilen “anababa çocuk iletişim eğitiminin etkinliği”. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Seçer, Z., Ogelman, H. G., Önder, A. ve Berengi, S. (2012). Analysing mothers’ self-efficacy perception towards parenting in relation to peer relationships of 5-6 year- old preschool children. Educational Sciences: Theory & Practice, 12(3), 2001-2008.
Srivastava, M., Gupta, A., Talukdar, U., Kalra, B. P. ve Lahan, V. (2011). Effect of parental training in managing the behavioral problems of early childhood. The Indian Journal of Pediatrics, 78(8), 973–978.
Şimşek, B. (2007). Erken çocukluk döneminde uygulanan anne destek programının annelerin çocuk yetiştirme tutumları üzerindeki etkisinin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
Şimşek, S. (2010). Ergenlerde davranış problemlerinin anne-babadan ve öğretmenlerden algılanan duygusal istismar açısından incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
Tezel Şahin, F. (2014). Mother-child relation and factors affecting this relation. International Journal of Science Culture and Sport, 2(3), 79-88.
Totan, T. ve Yöndem, Z. D. (2007). Ergenlerde zorbalığın anne, baba ve akran ilişkileri açısından incelenmesi. Ege Eğitim Dergisi, 8(2), 53-68.
Ünal, F. (2003). Empatik iletişim eğitiminin okul öncesi çocuğu olan annelerin empatik beceri düzeylerine etkisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Yenice, N. (2012). Öğretmen adaylarının öz yeterlilik düzeyleri ile problem çözme becerilerinin incelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 11(39), 36-58.
Yeşildağ, E. (2010). Ailede annelik babalık rollerinin çocuğun kişiliğine etkisi. Sözel bildiri, Din, gelenek ve modernite bağlamında bir değer olarak aile konferansı, Antalya.
Yılmaz Bolat, E. (2011). Anne baba eğitiminin beş–altı yaş çocuğa sahip anne babaların çocuk yetiştirme tutum ve davranışlarına etkisinin incelenmesi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.