Sokak Çocuklarında Bağlanma ve Aleksitimi İlişkisi
Bu araştırmanın amacı sokak çocuklarının bağlanma stilleri ile aleksitimi düzeyleri arasındaki
ilişkiyi incelemektir. Araştırmanın çalışma grubunu Konya ili merkez ilçelerinde bulunan basit seçkisiz
eleman örnekleme yöntemi ile seçilmiş 76 sokak çocuğu oluşturmaktadır. Çalışma grubundaki
çocukların yaşa göre dağılımı 8-9 yaş aralığında olan 16 (%21,1), 10-11 yaş aralığında 33 (%43,4), 12-
13 yaş aralığında 27(%35,5) çocuk şeklindedir. Aile yapılarına göre dağılımında ise 32 çocuğun ailesi
(% 42,1) çekirdek aile, 27 çocuğun ailesi geniş aile (%35,5) ve 17 çocuğun ailesi ise parçalanmış aile
(%22,4) yapısındadır. Veriler Çocuklar için Aleksitimi Ölçeği, İlişki Ölçekleri Anketi ve Kişisel Bilgi
formu ile toplanmıştır. Verilerin analizinde SPSS kullanılarak kanonik korelasyon analizi yapılmıştır.
Araştırma bulguları saplantılı bağlanma arttıkça dışsal yönelimli düşünmenin arttığını ortaya
koymaktadır. Ayrıca korkulu ve saplantılı bağlanma arttıkça duyguları tanıma güçlüğünün arttığı elde
edilen bulgulardandır. Sonuçlar literatür ışığında tartışılmış ve çeşitli önerilerde bulunulmuştur.
___
- Acar, H. (2010). Sokakta yaşayan ve/veya çalıştırılan çocuklara yönelik hizmet modelinin ve il
eylem planlarının değerlendirilmesi raporu, SHÇEK Genel Müdürlüğü-UNICEF
Türkiye, Ankara.
- Aktay, M. (2014). Üniversite öğrencilerinde aleksitimi ve depresyonun yordayıcısı olarak
bağlanma stilleri, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Arel Üniversitesi
Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- Arcan, K. ve Yüce, Ç.B. (2016). İnternet Bağımlılığı ve İlişkili Psiko-Sosyal Değişkenler:
Aleksitimi Açısından bir Değerlendirme, Türk Psikoloji Dergisi,31 (77), 46-56.
- Bateman, A.W. ve Fonagy, P. (2004). Mentalization-based treatment of BPD. Journal of
Personality Disorders, 18 (1), 36-51.
- Bifulco, A.,Thomas, G. (2013). Understanding adult attachment in family relationships research
assessment and intervention. Oxon: Routledge.
- Bilgin, R. (2012). Sokakta çalışan çocukları bekleyen risk ve tehlikeler: diyarbakır örneği, ZKU
Sosyal Bilimler Dergisi, 8 (15), 79-96.
- Bird, G., ve Viding, E. (2014). The self to other model of empathy: Providing a new
framework for understanding empathy impairments in psychopathy, autism, and
alexithymia. Neuroscience and Biobehavioral Reviews, 47, 520-532.
- Bordens, K. S. ve Abbott, B. B. (2011). Research design and methods: A process approach. New York:
The McGraw-Hill Companies.
- Bowlby, J. (1982). Attachment and loss: Vol. 1. Attachment (2nd ed.). New York: Basic Books.
- Carpenter, L. ve Cheung Chun, M. (2011). Childhood trauma in obsessive compulsive
disorder: The roles of alexithymia and attachment, Psychology and Psychotherapy, 84
(4), 367-388.
- Craparo, G., Gori, A., Petruccelli, I., Cannella, V. ve Simonelli, C.(2014). Intimate partner
violence: Relationships between alexithymia, depression, attachment styles, and
coping strategies of battered women. The Journal of Sexual Medicine, 11, 6, 1484-
1494.
- Çalışır, M. (2009). Yetişkin bağlanma kuramı ve duygulanım düzenleme stratejilerinin
depresyonla ilişkisi, Psikiyatride Güncel Yaklașımlar, 1, 240-255.
- Deborde, A.S., Miljkovitch, R., Roy, C., Bigre, C.D., Pham-Scottez, A., Speranza, M. ve
Corcos, M. (2012). Alexithymia as a Mediator Between Attachment and the
Development of Borderline Personality Disorder in Adolescence, Journal of
Personality Disorder, 26 (5), 676-688.
- Deveci, A., Demet, M. M., Özmen, B., Özmen, E. ve Hekimsoy, Z. (2005). Obez hastalarda
psikopatoloji, aleksitimi ve benlik saygısı. Anatolian Journal of Psychiatry, 6, 84-91.
- Durak-Batıgün, A. ve Büyükşahin, A. (2008). Aleksitimi: Psikolojik belirtiler ve bağlanma
stilleri, Klinik Psikiyatri,1,105-114.
- Ekman, P. (2003).Emotioons revealed, New York: Times Books.
- Erden, D. (2005).Farklı yetişme koşullarının aleksitimi, depresyon ve psikiyatrik belirtilerle
ilişkisi, Klinik Psikiyatri, 8, 60-66.
- Ergün, H. (2008). 14-18 Yaş arası ergenler ve ebeveynlerinde aleksitimik özellikler, ebeveyn
tutumları, bağlanma ve bağımlılık, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara
Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
- Fonagy, P. ve Luyten, P. (2009). A developmental, mentalization-based approach to the
understanding and treatment of borderline personality disorder. Development and
Psychopathology, 21, 1355-1381. doi:10.1017/S0954579409990198
- Grynberg, D., Luminet, O., Corneille, O., Grezes, J. ve Berthoz, S. (2010). Alexithymia in the
interpersonal domain: A general deficit of empathy? Personality and Individual
Differences, 49, 845-850.
- Griffiths, P.E. (2017). Emotions, (Eds.William Bechtel, George Graham). In a companion to
cognitive science, Wiley Online Library.
- Griffin, D. ve Bartholomew, K. (1994). Metaphysics of Measurement: The Case of Adult
Attachment. In K. Bartholomew, ve D. Perlman (Eds.), Advances in Personal
Relationships, Vol. 5: Attachment Processes in Adulthood (pp. 17-52). London:
Jessica Kingsley.
- Guttman, H. ve Laporte, L. (2002). Alexithymia, empathy, and psychological symptoms in a
family context. Comprehensive Psychiatry, 43, 448-455.
- Güngör, M. (2009). Eğitim hakkı ve sokakta yaşayan/çalışan çocuklar: mersin ili örneği. Mersin
Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5, 1, 28-42
- İlhan, M., Çetin, B., Öner-Sünkür, M., ve Yılmaz, F. (2013). Ders çalışma becerileri ile
akademik risk alma arasındaki ilişkinin kanonik korelasyon ile
incelenmesi. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 3(2), 123-146.
- Keskin, G. ve Çam, O. (2008). Ergenlerin ruhsal durumları ve anne baba tutumları ile
bağlanma stilleri arasındaki ilişkinin incelenmesi, Anadolu Psikiyatri Dergisi, 9
(3),139-147.
- Karakuş, Ö. (2012). Ergenlerde bağlanma stilleri ve yalnızlık arasındaki ilişki, Toplum ve Sosyal
Hizmet Dergisi, 23(2), 33-46.
- Karasar, N. (2009). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayıncılık.
- Karaboğa, M. (2011). Çocuklarda bağlanma stilleri ve benlik saygısının aleksitimi üzerindeki
yordayıcı rolünün incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi,
Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tokat.
- Keskin, G. ve Çam, O. (2008). Ergenlerin ruhsal durumları ve anne baba tutumları ile
bağlanma stilleri arasındaki ilişkinin incelenmesi, Anadolu Psikiyatri Dergisi, 9 (3),
139-147.
- Koçak, R. (2002). Aleksitimi: Kuramsal çerçeve tedavi yaklaşımları ve ilgili araştırmalar, Ankara
Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 35 (1-2), 183-212.
- Koçak, R. (2005). Duygusal ifade eğitimi programının üniversite öğrencilerinin aleksitimi ve
yalnızlık düzeylerine etkisi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 3, 23, 29-
45.
- Koçak, R., Karaboğa, M. ve Baloğlu, M. (2015). Çocuklar için aleksitimi ölçeği (ÇAÖ) türkçe’ye
uyarlanması: geçerlik ve güvenirlik çalışması, turkishstudies ınternational
periodical for the languages, literature and History of Turkish or Turkic, 10/11,1023-
1036.
- Konuk Er, R. (2014). Aile refahı ve koruma, Edt: S.Sunay Yıldırım Doğru, Ankara: Eğiten Kitap.
- Larsen, J., Brand, N., Bermond, B. ve Hijman, R. (2003). Cognitive and emotional
characteristics of alexithymia: A review of neurobiological studies, Journal of
Psychosomatic Research, 54, 533-541.
- Lumley, M.A., Mader, C., Gramzow, J., Papineau, Kate B.A. (1996). Aleksitimi
karakteristiklerine ilişkin aile faktörleri, Psikosomatik Tıp, 58 (3), 211-216.
- Luminet, O., Vermeulen, N., Demaret, C., Taylor, G. J. ve Bagby, R. M. (2006). Alexithymia
and levels of processing: Evidence for an overall deficit in remembering
emotion words. Journal of Research in Personality, 40, 713-733.
- Mattila, A.K., Poutanen, O., Koivisto, A.M., Salokangas, R.K.R. ve Joukamaa, M. (2007).
Alexithymia and life satisfaction in primary healthcare patients, Psychosomatics, 48,
523-529.
- Montebaroccia,O., Codispotib, M., Baldaroa, B. ve Rossia, N. (2004). Adult attachment style
and alexithymia, Personality and Individual Differences, 36, 499–507.
- Mousavi, M. ve Alavinezhad, R. (2016). Relationship of alexithymia to adult attachment
styles and self-esteem among college students, Journal of Psychiatry and Psychiatric
Disorders.
- Oktay, B. ve Durak-Batıgün, A. (2014). Aleksitimi: bağlanma, benlik algısı, kişilerarası ilişki
tarzları ve öfke, Türk Psikoloji Yazıları, 17 (33), 31-40.
- Öztürk, M. (2007).Sokakta çalışan ve suç işlemiş çocukların toplumsal ve bireysel uyum ve
davranış bozukluklarının ölçülmesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara:
Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
- Özkorumak, E., Güleç, H., Kose, S., Borckardt, J. ve Sayar, K.(2006). Depresyon hastalarında
tıp dışı yardım arama davranışı: aleksitimi bir etken olabilir mi? Klinik Psikiyatri,
9, 161-169.
- Parker, J. D. A., Wood, L. M., Bond, B. J. ve Shaughnessy, P. (2005). Alexithymia in young
adulthood: a risk factor for pathological gambling. Psychotherapy and Psychosomatics,
74 (1), 51-55.
- Pellerone, M., Formica, I., Hernandez Lopez, M., Migliorisi, S. ve Granà, R. (2017).
Relationship between parenting, alexithymia and adult attachment styles: a
cross-national study in Sicilian and Andalusian young adults, Mediterranean Journal
of Clinical Psychology, 5(2), 2282-1619.
- Picardi, A., Pasquini, P., Cattaruzza, M. S., Gaetano, P., Melchi,C.F., Baliva, G., Camaioni, D.,
Tiago, A., Abeni, D. ve Biondi, M. (2003). Stressful life events, social support,
attachment security and alexithymia in vitiligo. Psychother Psychosom, 72, 150-158.
- Picardi, A., Toni, A. ve Caroppo, E.(2005). Stability of alexithymia and its relationships with
the ‘Big Five’ factors, temperament, character, and attachment style. Psychother
Psychosom, 74, 371-378. DOI: 10.1159/000087785
- Polat, O. (2009). Sokak Çocukları, http://www.sokakcocuklari.net.
- Rıeffe, C., Oosterveld, P., ve Terwogt, M. (2006). An alexithymia questionnaire for children:
Factorial and concurrent validation results, Personality and Individual Differences, 40,
123-133.
- Schore, A. N. (1996). The experience-dependent maturation of a regulatory system in the
orbital prefrontal cortex and the origin of developmental psychopathology. Devel
Psychopath, 8, 59-87.
- Shaver, P. R. ve Mikulincer, M. (2005). Attachment theory and research: Resurrection of the
psychodynamic approach to personality, Journal of Research in Personality, 39, 22-
45.
- Sherry, A. ve Henson, R.K. (2005): Conducting and interpreting canonical correlation analysis
in personality research: A user-friendly primer. Journal of Personality Assessment, 84
(1), 37-48.
- Sifneos, P. E. (1975). Problems of psychotherapy of patients with alexithymic characteristics
and physical disease. Psychotherapy and Psychosomatics, 26, 65-70.
Spitzer, C., Siebel-Jürges, U., Barnow, S., Joergen-Grabe, H. ve Freyberger, H. J. (2005).
Alexithymia and interpersonal problems. Psychother Psychosom, 74, 240-246. DOI:
10.1159/000085148
- Solmaz, M., Sayar, K., Özer, Ö. A., Öztürk, M. ve Acar, B.(2000). Sosyal fobi hastalarında
aleksitimi, umutsuzluk ve depresyon: kontrollü bir çalışma. Klinik Psikiyatri, 3,
235-241.
- Strongman, K.T. (2003). The psychology of emotion (Fifth edition) England: John Willey ve Sons.
- Sümer, N. ve Güngör, D. (1999).Yetişkin bağlanma stilleri ölçeklerinin türk örneklemi üzerinde
psikometrik değerlendirmesi ve kültürlerarası bir karşılaştırma, Türk Psikoloji
Dergisi, 14(43), 71-106.
- Şaşıoğlu, M., Gülol, Ç. ve Tosun, A. (2013). Aleksitimi Kavramı, Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar,
5(4), 507-527.
- Şener, S. ve Serdar, M. (2015). Sokak çocukları problemi ve bu probleme yönelik uygulanan
politikalar (Türkiye -Hindistan örneği), Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler
Dergisi, 45, 104-117.
- Şenkal, İ. ve Işıklı, S. (2015). Çocukluk çağı travmalarının ve bağlanma biçiminin depresyon
belirtileri ile ilişkisi: aleksitiminin aracı rolü, Türk Psikiyatri Dergisi, 26.
- Taylor, G.J. (2000). Recent developments in alexithymia theory and research, The
Canadian}ournal of Psychiatry, 45 (2), 134-142.
- Tennant, C. (1988). Parental loss in childhood: it’s effect in adult life, Archives of General
Psychiatry, 45, 1045-1050.
- Tepeli-Temiz, Z. (2018). Bir sınıflandırma çalışması: aleksitimik belirtiler ve bağlanma
örüntüleri, Medeniyet Araştırmaları Dergisi, 3 (5), 21-42.
- Thorberg, F. A., Young, R. M., Sullivan, K. A., Lyvers, M., Hurst, C., Connor, J. ve Feeney, G.
(2011). Attachment security and alexithymia in a heavy drinking sample.
Addiction Research & Theory, 19(6), 566-570, DOI:
10.3109/16066359.2011.580065
- Troisi, A, D'argenio, A., Peracchio, F. ve Petti, P. (2001). Insecure attachment and alexithymia
in young men with mood symptoms. The Journal of Nervous and Mental Disease,
189(5), 311-316.
- Ünal, G. (2004). Bir grup üniversiteli gençte çekingenlik, aleksitimi ve benlik saygısının
değerlendirilmesi. Klinik Psikiyatri, 7, 215-222.
- Wearden, A., Cook, L. ve Vaughan-Jones, J. (2003). Adult attachment, alexithymia, symptom
reporting, and health-related coping. Journal of Psychosomatic Research, 55, 341-347.
- Wearden, A. J., Lamberton, N., Crook, N. ve Walsh, V.(2005). Adult attachment, alexithymia,
and symptom reporting: An extension to the four category model of
attachment. Journal of Psychosomatic Research, 58, 3, 279-288.
- Yalçın, B. (2010). Üniversite öğrencilerinin duygularını ifade edebilmelerinin aleksitimi ve
psikolojik ihtiyaçlarına göre incelenmesi, Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi,
Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
- Zareia, J. ve Besharatb, M. A. (2010). Alexithymia and interpersonal problems. Procedia Social
and Behavioral Sciences, 5, 619-622.
- Zeytinoğlu, S.(1999). Sağlık, sosyal hizmet, hukuk ve eğitim alanlarında çalışanların Türkiye’de
çocuk istismarı ve ihmali sorunu ile ilgili görüşleri., Edt: E. Konanç, İ.
Gürkaynak, A. Egemen, Çocuk İstismarı ve İhmali. Ankara: Çocuk İstismarı ve
İhmalini Önleme Derneği.