Kariyer Karar Verme Güçlükleri ve Meslek Seçimine İlişkin Akılcı Olmayan İnançların İlişkisi

Bu araştırmanın iki amacı vardır. Birincisi, ortaöğretim 9.sınıf öğrencilerinin meslek seçimine ilişkin akılcı olmayan inançların kariyer karar verme güçlüklerini yordayıp yordamadığını incelemektir. İkincisi kariyer karar verme güçlüklerini cinsiyete, yaşa, algılanan sosyo ekonomik düzeye, algılanan akademik başarı düzeyine, meslek seçimi kararın verme ve vermeme durumlarına göre karşılaştırmaktır. Araştırma grubu 188 (119 kız ve 69 erkek) ortaöğretim dokuzuncu sınıf öğrencisinden oluşmaktadır. Araştırma verileri meslek seçimine ilişkin Akılcı Olmayan İnançlar Ölçeği (AOİÖ), Kariyer Karar Verme Güçlükleri Ölçeği (KKVGÖ) ve Kişisel Bilgi Formu kullanılarak toplanmıştır. Verileri analiz etmek için çoklu doğrusal regresyon analizi ve t testi kullanılmıştır. Araştırma grubundaki öğrencilerin meslek seçimine ilişkin akılcı olmayan inançları (mükemmeliyetçilik, dışsal kontrol, yanlış çıkarımlar, genellemeler ve özsaygı) kariyer karar verme güçlüklerine ilişkin toplam varyansın % 30’unu açıklamıştır. Dışsal kontrol tek başına mesleki karar verme güçlüklerinin anlamlı yordayıcısı olarak bulunmuştur. Kız öğrencilerin erkek öğrencilerinkinden, kariyer kararını vermeyen öğrencilerin verenlerden ve akademik başarısını kötü algılayanların iyi algılayanlarınkinden kariyer karar verme güçlükleri puan ortalamaları anlamlı olarak yüksek bulunmuştur. Sonuçlar, ilgili literatür ışığında tartışılmış ve gelecek araştırmalar için öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler:

Akılcı olmayan inançlar, kariyer karar verme güçlükleri, ortaöğretim öğrencileri

Relationships between Career Decision Making Difficulties and Irrational Beliefs about Career Choice

This study has two aims. First aim is to examine whether irrational beliefs relating to career choice predict career decision making difficulties or not. Second aim is to examine career decision making difficulties of high school students according to gender, age, perceived academic achievement, perceived social-economic levels and career decidedness. The study group consisted of 199 (104 female and 95 male) students from 9th grade students in high school. Career Decision Making Difficulties Questionnaire, Irrational Beliefs Relating to the Career Choice Scale and Personal Information Form are used to collect data. Simultaneous multiple regression analysis and t test are used to analyze data. Irrational Beliefs (perfectionism, external conflict, faulty inference, generalization and self-esteem) relating to the career choices of the students accounted for a significant proportion of the variance (30 %) of the career decision making difficulty scores. The external control is powerful predictors of the career decision making difficulties. It is found that there are significant differences in career decision making difficulties of the students according to the gender, perceived academic achievement, and decided and undecided situation for career. The findings of the study were discussed in related literature and suggestions were made for future research.

Keywords:

-,

PDF

___

Doğan, H. (2010). Kariyer karar verme grup rehberliği programının 9.sınıf öğrencilerinin kariyer karar verme güçlük düzeylerine etkisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Ellis, A.,ve Maclaren, C. (1998). Rational emotive behavior therapy: A therapist’s guide, San Luis Obispo, CA: Impact Publishers.
Gati. I. (1986). Making career decisions. A sequential elimination approach. Journal of Counseling Psychology, 33, 408-417.
Gati, I., Krausz, M., ve Osipow, S. H. (1996). A taxonomy of difficulties in career decision-making. Journal of Counseling Psychology, 43, 510-526.
Gati, I., ve Saka, N. (2001a). High school students’ career related decision-making difficulties. Journal of Counseling and Development. 79, 331-340.
Gati, I., ve Saka, N. (2001b). Internet-based versus paper- and-pencil assessment: Measuring career decision- making difficulties. Journal of Career Assessment, 9, 397-416.
Gati, I., Gadassi, R., Saka, N., Hadadi, Y., Ansenberg, N., Friedmann, R.ve Asulin-Peretz, L. (2011). Emotional and personality-related aspects of career decision- making difficulties: facets of career indecisiveness. Journal of Career Assessment. 19(1), 3-20.
Hamamcı, Z. ve Çoban, A. E. (2007). Mesleki olgunluk ve mesleki kararsızlığın akılcı olmayan inançlarla ilişkisi, Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 27, 31-40.
Hijazi, Y., Tatar, M., ve Gati, I. (2004). Career decision- making difficulties among Israeli and Palestinian Arab high-school seniors. Professional School Counseling, 8, 64- 72.
Kleiman, T., ve Gati, I., Peterson, G., Sampson, J., Reardon, R. ve Lenz, J. (2004). Dysfunctional thinking and difficulties in career decision making. Journal of Career Assessment, 12, 312-331.
Krumboltz, J. D. (1994). The Career Beliefs Inventory. Journal of Counseling and Development, 72, 424-428.
Mau, W. C. (2001). Assessing career decision-making difficulties: A cross-cultural study. Journal of Career Assessment, 9, 353-364.
Mitchell, L. K. ve Krumboltz, J. D. (1990). Social learning approach to career decision making; Krumboltz’s theory. In D. Brown, L. Brooks, & Associates (Eds.), Career choice and development: Applying contemporary theories to practice (2nd ed., pp. 145- 196). San Francisco: Jossey-Bass.
Morgan, T., ve Ness, D. (2003). Career decision making difficulties of first year students. The Canadian Journal of Career Development, 2, 33-37.
Mutlu, T. (2011). Lise öğrencilerinde kariyer kararı verme güçlükleri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans TeziHacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Nevo, O. (1987). Irrational expectations in career counseling and their confronting arguments. Career Development Quarterly, 35, 239-250.
Osipow, S.H., Carney, C.G., ve Barak, A. (1976). A scale of educational-vocational undecidedness: A typological approach. Journal of Vocational Behavior, 9, 233–243
Pedhazur, E.J. (1997). Multiple regression in behavior research: Explanation and prediction, (3rd ed.). Fort Worth, TX; Holt, Rinehart and Winston
Peterson, G. W., Sampson, J. P., Jr., ve Reardon, R. C. (1991). Career development and services: A cognitive approach. Pacific Grove, CA: Brooks/Cole.
Pitz, G. F., ve Harren, V. A. (1980). An analysis of career decision making from the point of view of information processing and decision theory. Journal ofVocational Behavior, 16, 320–346.
Sampson, J. P., Jr., Peterson, G. W., Lenz, J. G., Reardon, R. C., ve Saunders, D. E. (1996). Career Thoughts Inventory: Professional manual. Odessa, FL: Psychological Assessment Resources.
Sampson, J. P., Jr., Peterson, G. W., Lenz, J. G., Reardon, R. C., ve Saunders, D. E. (1998). Thedesign and use of a measure of dysfunctional career thoughts among adults, college students, and high school students: The Career Thoughts Inventory. Journal of Career Assessment, 6, 115-134.
Saunders, D. E., Peterson, G.; Sampson, J. P. ve Reardon, R. C. (2000). Relation of depression and dysfunctional career thinking to career indecision. Journal of Vocational Behavior, 56, 288-298.
Taylor, K. M., ve Betz, N. E. (1983). Applications of self- efficacy theory to the understanding and treatment of career indecision. Journal of Vocational Behavior, 22, 63-81.
Tien, H. L. S. (2005). The validation of the career decision making difficulties scale in a Chinese culture. Journal of Career Assessment, 13, 114-127.
Yıldız, Ş. (2001). Kişilik ve mesleki seçimi arasındaki ilişki ve bir uygulama. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa.
Yılmaz-Erdem, A. (2006). Lise öğrencileri için Meslek Seçimine Ilişkin Akılcı Olmayan Inançlar Ölçeği’nin geliştirilmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Ankara.