Selen DEMİRTAŞ ZORBAZ, Fidan KORKUT OWEN

Çocuklar İçin Aile İlişkileri Ölçeği’nin Geliştirilmesi

Bu çalışmada kuramsal olarak tanımlanan sağlıklı ailelerin özellikleri temel alınarak 4. ve 5. sınıf öğrencilerine yönelik, çocukların aile işlevlerini nasıl algıladıklarını ölçen Çocuklar İçin Aile İlişkileri Ölçeği (ÇAİÖ) geliştirilmiştir. McMaster Modeli ve Krysan, Moore ve Zill (1990) tarafından belirtilen sağlıklı aile özellikleri dikkate alınarak madde havuzu oluşturulmuş ve toplam sekiz uzmanın görüşleri sonrasında 56 maddelik uygulama formu elde edilmiştir. Çalışmanın pilot çalışmasına 37, açımlayıcı faktör analizi çalışmasına 590, doğrulayıcı faktör çalışmasına 300 dördüncü ve beşinci sınıf öğrencisi dahil edilmiştir. Açımlayıcı faktör analizi sonucunda varimax rotasyonu ile ölçek, 56 maddeden, iki faktörlü 20 maddelik yapıya indirgenmiştir. Doğrulayıcı faktör analizinde bu yapı sınanmış ve ölçeğin önemli uyum endekslerine sahip olduğu saptanmıştır. Bu geçerlik çalışmaları ile ölçeğin onar maddelik Destekleyici ve Engelleyici Aile İlişkileri adları verilen iki faktörlü bir yapısının olduğu anlaşılmıştır. Kuramsal yapısı gereği iki ayrı puan veren ÇAİÖ’nün Cronbach alfa katsayısı iki ayrı grup için, birinci alt boyut için .82 ve .84 ve ikinci alt boyut için .76 ve .78 olarak bulunmuştur. Bu değerler ölçeğin kullanılabilir özelliklere sahip olduğunu

Anahtar Kelimeler:

aile ilişkileri, Çocuklar için Aile İlişkileri Ölçeği, ilköğretim

Developing Family Relationship Scale for Children

In this study The Family Relationship Scale for Children was developed for fourth and fifth grade elementary school students based on the characteristics of healthy families. The item pool was established using the McMaster Model and the characteristics of healthy families were defined as used by Krysan, Moore and Zill (1990). Following receipt of feedback from eight colleagues a draft instrument containing 56 items was prepared. The instrument was administered to an initial group of participants (n=37) for the purpose of assessing basic understandability of the items. The second and third groups were used to assess construct validity through both exploratory (n=590) and confirmatory factor analysis (n=300). After Varimax rotation, two factors were identified as discouraging (10 items) and supportive family relationships (10 items). Confirmatory factor analysis resulted in a good of fit index which was acceptable. Cronbach’s alpha coefficients factor 1 ranged between .82-.84 and for factor 2, between .76 and .78. for two groups, respectecly.These values suggest that the scale may relevant for use for children. Findings were discussed according to literature and some suggestions for further research were made.

Keywords:

family relationship, Family Relationships Scale for Children, elementary school,

PDF

___

Nazlı, S. (2001). Aile danışmanlığı. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Olson, D. H. & Gorall, D. M. (2003). Circumplex model of marital and family systems. In F. Walsh (Ed.) Normal family processes (3rd Ed.) (pp. 514 – 547). New York: Guilford.
Piaget, J. (1964). Cognitive development in children: Piaget development and learning. Journal of Research in Science Teaching, 2(3), 176-186.
Procidano, ME, & Heller, K. (1983). Measures of perceived social support from friends and from family: Three validation studies. American Journal of Community Psychology, 11, 1-24.
Rigg, A. & Pryor, J. (2007). Children’s perceptions of families: What do they really think? Children and Society, 21, 17 – 30.
Satir, V. (2001). İnsan yaratmak: Aile terapisinin başyapıtı. İstanbul: Beyaz Yayınevi.
Shields, C.G., Franks P., Harp J.J., McDaniel,S.H. & Campbell, T.L (1992). Development of the Family Emotional Involvement and Criticism Scale (FEICS): A self-report scale to measure expressed emotion. Journal of Marital and Family Therapy, 18(4); 395–407.
Smilkstein, G. (1978). The family APGAR: A proposal for a family function test and its use by physicians.The Journal of Family Practice. 6(6):1231-9.
Teddlie, C. ve Yu, F. (2007). Mixed methods sampling: A typology with examples. Aşağıdaki http://mmr. sagepub.com/cgi/content/abstract/1/1/77 adresinden 24 Eylül 2012 tarihinde alınmıştır.
Tutar, H., Yılmaz, M. K. ve Erdönmez, C. (2003). Genel ve teknik iletişim. (1. Baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Yıldız, A. (2004). Evlilikte yaşanan sorunlar ve başa çıkma yolları. Evlilik okulu (1. Baskı) içinde (ss. 157 – 173). İstanbul: Remzi Kitapevi.
Zeitlin, M.F., Megawangi, R., Kramer, E. M., Colletta, N.D., Babatunde, E. D. & Garman, D. (1995). Strengthening the family - implications for international development. 20 Haziran 2009, tarihinde http://www.unu.edu/unupress/ unupbooks/uu13se/uu13se05.htm adresinden alınmıştır.
Turkish Psychological Counseling and Guidance Journal / 2013, 4 (39)