Kültür - Dil - Gramer Leh ve Türk Atasözlerinin Türkçe Öğretiminde Rolü

Bilindiği gibi bir ülkenin kültürel hayatı ve düşünce yapısı özel bir şekildeatasözlerine yansır. Her dilde atasözleri vardır. Atasözleri, hem konuşma yeteneğinihem dünyaya ait görüşleri hem de yaşanılan kültürü gösterir. Bu çalışmada Türk diliöğretiminde atasözlerinin rolü incelenecektir. Bir yandan Türkiye’nin kültür ve değersistemlerini öbür yandan Türk dilinin yapısını öğretirken atasözlerinin rolü ortayakonulacaktır.Dil, tüm kültürel faaliyet ürünlerini içerir. İçinde basit günlük konuşmaları,bilimsel terimleri, nesir ve mensur eserleri, nezaket ifade eden kelimeleri, atasözlerini,duaları, ritüelleri, şarkıları bulmak mümkündür. Bu yüzden bir dil, o dili kullananmilletin kültür arşivi olarak algılanabilir. Atasözlerinin bu bağlamda çok önemli birrolü vardır. O da, yorum ve değerlendirme yapması, bir kültürün değer sistemini, dilmantığını ve kurallarını, bir dilin kelime hazinesini geleceğe aktarması gibi yönleridir.Bu yüzden yabancı bir dil öğretirken atasözlerinin kullanılması vazgeçilmez birhusustur.Dilin en eski şekli ve kültürün en önemli unsurları atasözlerinde bulunur.Atasözleri sayesinde yaşanan kültürü tanımak, ataların yaşam tarzını, düşüncesinive değer yargılarını öğrenmek mümkündür. Her toplum kendi dilini kullanaraktarihine, geleneklerine ve kültürüne bakar ve en güzel şekilde onu ifade eder. Amaatasözleri başka bilgiler de içerir. O da dilin yapısını ve edebî üsluplarını içermesidir.Türkçede çoğu atasözleri ya geniş zamanlı, ya emir kipi, ya da fiilimsi şeklindekullanılır. Atasözleri basit görünseler de edebî stilistik özellikleri, vurgu, olumsuz veolumlu cümleleri yan yana kullanır ve kafiye, ritim gibi girift anlamlar yahut yapılarbarındırır. Dil öğrenenlere tüm bu özellikleri göstererek onlara kültürün bütüngörünümünü, hem de dilin güzelliğini ve gücünü gösterip aktarmak öğretimin temelparçasıdır.

Anahtar Kelimeler:

Türkçe, yabancı dil, atasözleri, Slav

Culture - Language – Grammar The Role of Polish and Turkish Proverbs in Teaching Turkish

As it is well known cultural life and mindset of a country is reflected in a specialway in proverbs. There are proverbs in all languages. Proverbs show not only theability to speak, but also the view of the world and the culture experienced in a givensociety using a particular language. In this paper I will examine the role of proverbsin teaching the Turkish language. On the one hand, Turkey’s culture and value systemwill be discussed, on the other - the structures of the Turkish language used in proverbs,and of course the methods of using proverbs in the process of teaching Turkish.Language contains all the cultural activities. It is possible to find proverbs, and ofcourse the methods of using proverbs in the process of teaching Turkish.in languagesimple everyday conversations, scientific terms, prose and poems, courtesy words,proverbs, prayers, rituals and songs. So a language can be perceived as a nation’scultural archive. In such context proverbs play a very important role. They are meansof commenting and evaluating, of passing on to the new generations the values of theculture, of preserving the rules and logic of a language, and preserving the languageitself with its vocabulary and grammar. Therefore, proverbs are an indispensableaspect of language instruction.The oldest form of the language and the most important elements of one’s cultureare found in proverbs. Through the proverbs it is possible to recognize and learn theculture one lives in, the lifestyle of the ancestors, thoughts and values . Every societyusing their own language expresses its history, traditions and culture and does it inthe most beautiful way the language allows. But proverbs include other information aswell. Proverbs show the structure of a language and literary styles. The most Turkishproverbs use present simple tense, imperative, or gerunds.Even if proverbs appear simple, they contain many different literary stylisticcharacteristics, affirmative and negative sentences, use phrases and rhyme, rhythm orintricate structures and meaning. The primary target of a teaching a foreign languageis, by using all of the features mentioned, to show and transmit to the students thebeauty and power of the language and the elements of culture which are expressedin it.

Keywords:

Turkish, foreign language, proverbs, Slave,

PDF

___

Akpinar, Şenay (2006), Türk Atasözlerinden Seçmeler, Bilge Kültür Sanat, İstanbul.
Aksoy, Ömer A. (2004), (önsöz), Bölge Ağızlarında Atasözleri ve Deyimler I, II, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu, Türk Dili Kurumu Yayınları: 279, Ankara.
Aksoy, Ömer A. (1988), Atasözleri ve Deyimler Sözlüğü I,II, İnkılâp Kitapevi Yayın, İstanbul.
Ayverdi, İlhan (2010), Misalli Büyük Türkçe Sözlük, Kubbealtı Lugatı, İstanbul.
Berner, Jerzy (1992), Mądrej głowie dość...przysłowie; Oficyna Wydawnicza Stopka, Łomża.
İngilizce-Türkçe, Türkçe-İngilizce Redhouse Büyük Elsözlüğü, (2000), Sev Matbaacılık ve Yayıncılık AŞ, İstanbul.
Köklügiller, Ahmet (1993), Açıklamalı Atasözleri ve Özdeyişler, Kaya Yayınları, İstanbul.
Masłowscy, Danuta i Włodzimierz (2000), Księga Przysłów Polskich; Wydawnictwo Antyk, Kęty.
Masłowscy, Danuta i Włodzimierz (2003), Przysłowia polskie; Wydawnictwo Videograf Edukacja sp. z o. o., Katowice.
Parlatır, İsmail (2007), Atasözleri, Yargı Yayınevi, Ankara.
Püsküllüoğlu, Ali (2000), Arkadaş Türkçe Sözlük, (2000), Arkadaş Yayınevi, Ankara.
Saraçbaşi, Metin E., Mi̇nnetoğl İ. (2002), Örnekli ve Açıklamalı Türk Atasözleri Sözlüğü, Bilge Kültür Sanat, İstanbul.
Sözer, Vural (2001), Büyük Sözü Dinleyenler İçin Atasözleri Sözlüğü, Epsilon Yayıncılık, İstanbul.
Sözer, Vural (2001), Geniş Kapsamlı Atasözleri Sözlüğü, Epsilon, İstanbul.
Stanek, Kamila B. (2015), Türkçede ve Türk Atasözlerinde Anne Kavramı, 82. Dil Bayramı// Türkiye Polonya: 600 Yıllık Geçmişte Dil ve Edebiyat – Ankara 26.09.2014, Güncel
Sanat Dergisi, ISSN: 2449-3693, no. 40, Adana, s. 26-33.
Świrko, Stanisław (1975), Na wszystko jest przysłowie. Popularny wybór przysłów polskich w układzie tematyczno–hasłowym, wybrał, opracował i opatrzył wstępem Świrko Stanisław; Wydawnictwo Poznańskie, Poznań.
Türkçe Sözlük (1998), Dil Derneği, Kurtuluş Basımevi, Ankara.
http://edebiyatforum.com/index.php/component/jootags/cinasörnekleri.html; (30.11.2013).
http://www.edergi.mu.edu.tr/index.php/efdergi/article/view/8; (08.04.2015).
http://www.iep.utm.edu/wittgens/; (16.04.2015).
http://www.kalendarzswiat.pl/przyslowia_marzec; (18.04.2015).
http://www.pegem.net/Akademi/sempozyumbildiri_detay.aspx?id=126946; (08.04.2015).
http://www.turkcede.org/yeni-ogrenenlere-turkce-ogretimi/1534-yabanci-ogrencilere-turkce- ogretiminde-turk-kultur-elcisi-olan-atasozlerinin-kullanimi.html; (08.04.2015).
http://www.yabancilaraturkce.com/tezler/item/54-deyim-ve-atasoezlerinin-yabanc-lara- tuerkce-oegretiminde-kullan-m-uezerine-bir-arast-rma.html; (08.04.2015).
https://turkceogretmeni.wordpress.com/edebi-sanatlar/ ; (18.04.2015).
www.millifolklor.com/.../102son.pdf_page_99_109....; (18.04.2015).
www.sosyalarastirmalar.com/cilt8/.../ozcan_selay.pdf; (18.04.2015).