Günümüz Uygur Aile Yapısındaki Gelişmeler

19-yüzyılın sonlarından itibaren Türk dilli halklar arasında giderek yaygınlaşan Ceditçi Hareket Uygur toplumunu belirli düzeyde etkilemeye çalışsa da, egemen olan politik güçler ve toplumda kökleşmiş çıkar guruplarının engellemesiyle pek başarılı olamamıştır. Dolayısıyla ÇKP iktidarına kadar genellikle geleneksel yapıyı korumuştur. Uygur Özerk Bölgesinin kurulmasıyla Uygur toplumunda yeni bir dönem başlamış, Çin genelinde gerçekleşen çeşitli devrim ve politik süreçler sonucunda Uygurların aile yapısında da gözle görülür değişmeleri ortaya çıkarmıştır. Bu değişmeleri şu şekilde sıralamak mümkündür; Aile yapısı, Evlilik, Akrabalık ilişkileri, Karı-koca ilişkileri, Miras ve Çocuklara ad verme geleneğindeki değişmeler.

Anahtar Kelimeler:

Uygur, Çin, Aile, Yapı, Değişme

The Changes in the Structure of Uygur’s Family

From the end of the 19th the Jadidism movement which were common in Turk societies who speaks Turkish. These movements also affected Uygur society. But these movements couldn’t be successful in Uygur society due to the current political forces and the other forces rooted in the society. For this reason the Uygur society kept the traditional structure till CCP government. A new era has begun in Uygur society with the founding of the Uygur’s autonomy region. Some visible changes have been occurred in Uygur society with the result of the political process and diverse revolutions which were occurred in China. These changes can be seen in the structure of family, marriage, the relations among the relatives and in husband-wife relations.

Keywords:

Uygur, China, Family, Structure, Change,

PDF

___

DENG Hongbi/ Zhongguo Shaoshu Minzu Renkou Zhongce Yanjiu(Çin Azınlıkları Nüfusu Politikası Araştırmaları), Chongqing: /Chongqing Chubanshe (Chongqing Yayınevi), 1998.
FAİRBANK, John King, / Weidade Zhong guo Geming (Büyük Çin Devrimi), , 2000 , Pekin, Dünya Bilgi Yayınevi.2000, 2. Baskı.
HEBİBULLAH, Abdurehim (2000), Uygur Etnografyası, Xinjiang Halk Neşiryatı, Ürümçi, 2. Baskı.
KOCA, Selim (1981), “Batılı Bir Türkologun Uygur Kültür Tarihi Hakkında Yazdığı Bir Eser Üzerine Düşünceler” Milli Kültür, Aralık.
Lİ-XİONGFAN, Sun zheyu, (1986), Zhong hua Ren min Gong he guo Zi liao Shouce, Ç.H.C hakkında genel bilgile: 1949-1985), /Shehui Ke xueyuan Chubanshe. Pekin.
LU XUEYİ, (1996). 21 / 21 Shiji de Zhongguo Shehui(21. yüzyılda Çin Toplumu), /Yunnan Renmin Chubanshe (Yunnan Halk Neşiryatı), Yunnan.
QİN SHI, (1997). Çin, Yeni Yıldız Yayınevi, Pekin.
RAHMAN, Abdukerim, Huştar, Şerip- Reveydullah Hemdullah (1996), Uygur ÖrpAdetleri, Xinjiang Yaş-Ösmürler Neşiryatı, Ürümçi, 1. Baskı.
ZHANG zhou-MA fuyun/ Fazhan Shehuixue/ (Geli- şim Sosyolojisi) Pekin/ : Zhongguo Shehui Kexueyuan Chubanshe/ (Çin Sosyal Bilimler Akademisi), 2002Yıl.