Ali KARANFİL, Burçin SOYLU, Savaş KORKMAZ

ÇANAKKALE İLİ VE İLÇELERİNDEKİ SOĞANLI SÜS BİTKİLERİNDE HIYAR MOZAİK VİRÜSÜ ENFEKSİYONUNUN SEROLOJİK VE MOLEKÜLER YÖNTEMLER İLE ARAŞTIRILMASI

Süs bitkileri yetiştiriciliğinde hastalık ve zararlılardan kaynaklanan çok sayıda sorun ortaya çıkmaktadır. Bu hastalıklar arasından viral kaynaklı patojenler bitkiden bitkiye mekanik yollardan kolaylıkla bulaşabilmeleri, tohum, vejetatif üretim materyali ve vektör böcekler aracılığı ile hızlı bir şekilde yayılabilmeleri ve kimyasal mücadele yönteminin bulunmaması nedeni ile diğer bitki hastalıklarına göre farklı bir öneme sahiptirler. Bu virüs hastalıklarından bir tanesi de Hıyar mozaik virüsü (Cucumber mosaic virus; CMV)'dür. CMV, Tütün mozaik virüsü’nden sonra dünyada en fazla konukçu dizisine sahip olan ikinci virüstür. Bu çalışma kapsamında Çanakkale ili ve ilçelerindeki soğanlı süs bitkilerinde (nergis, sümbül, zambak) CMV varlığı araştırılmıştır. Bu amaçla 2012-2015 yılları arasında arazi çıkışları yapılarak virüs ve virüs benzeri hastalık semptomu gösteren 128 soğanlı süs bitkisi örneği toplanmıştır. Toplanan örnekler CMV varlığı açısından serolojik bir yöntem olan DAS-ELISA testi ve moleküler bir yöntem olan RT-PCR ile araştırılmıştır. Gerçekleştirilen deneyler sonucunda toplanan 128 örneğin 29’u (%22,65) CMV ile enfekteli olarak bulunmuştur. CMV ile enfekteli bitkilerdeki en yaygın semptomların damarlardaki renk açılmaları ve hafif mozaik belirtiler olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler:

CMV, süs bitkileri, DAS-ELISA, RT-PCR

INVESTIGATION OF CUCUMBER MOSAIC VIRUS INFECTION BY SEROLOGICAL AND MOLECULAR METHODS ON ORNAMENTAL BULBOUS PLANTS IN ÇANAKKALE PROVINCE AND ITS DISTRICTS

There are many problems during cultivation of ornamental plants arising from diseases and pests. Viral borne pathogens, among these diseases, have a distinctive importance compared to other plant diseases due to their easy mechanical transmission from plant to plant, their rapid spreading ability by means of seeds, vegetative material and vector insects and the absence of a chemical control method. Cucumber mosaic virus (CMV) is one of these virus diseases. CMV is the second virus after tobacco mosaic virus (TMV) over the world in terms of the number of hosts. In this study, presence of CMV was investigated in ornamental bulbous plants (daffodils, hyacinths, lilies) in Çanakkale province and its districts. For this purpose, 128 bulbous ornamental plant samples showing virus and virus like disease symptoms were collected in field studies performed between the years 2012-2015. The collected samples were tested for the presence of CMV using serological and molecular methods with DAS-ELISA and RT-PCR, respectively. Twenty-nine out of 128 samples (%22.65) were found to be infected with CMV. Chlorosis was observed throughout veins and light mosaics were observed to be the most common symptoms in CMV infected plants.

Keywords:

CMV, ornamental plants, DAS-ELISA, RT-PCR,

PDF

___

Beler, Ö. & Açıkgöz, S. 2005. Ege ve Marmara bölgelerin-deki zeytin fidanlıkları ve ağaçlarında görülen bazı virüs hastalıklarının ELISA testi ile saptanması. ADÜ Ziraat Fa-kültesi Dergisi, 2(1): 79 – 84.
Clark, M.F. & Adams, A.N. 1977. Characteristics of the microplate method of enzyme-linked immunosorbent assay for the detection of plant viruses. Journal of General Viro-logy, 34: 475-483.
Çifçi, O. & Ulubaş Serçe, Ç. 2014. Türkiye’de Mardin ili zeytin alanlarında bazı virüslerin serolojik ve moleküler tekniklerle araştırılması. Bitki Koruma Bülteni, 54(3): 233-246.
Çulal-Kılıç, H. & Yardımcı, N. 2012. Burdur Çine Ovası fasulye alanlarında hıyar mozaik virüsü. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 3(2): 12-15.
Değirmenci, K. & Uzunoğulları, N. 2007. Marmara bölge-sinde domates yetiştiricilik alanlarında sorun olan virüslerin belirlenmesi. Bitki Koruma Bülteni, 47(1-4): 72-77.
Erkan, S., Gümüş, M., Paylan, İ.C., Duman, İ. & Ergün, M. 2013. İzmir İli ve Çevresindeki Bazı Kışlık Sebzelerde Görülen Viral Etmenlerin Saptanması. Ege Üniversitesi Zi-raat Fakültesi Dergisi, 50(3): 311-322.
Gökdağ, S., Karanfil, A. & Korkmaz, S. 2016. Çanakkale İli Ispanak Alanlarındaki Şalgam mozaik virüsü ve Hıyar mozaik virüsü Varlığının Belirlenmesi. Bahçe, 45: 166-170.
Gümüş, M., Erkan, S. & Tok, S. 2004. Bazı kabakgil türlerinin tohumlarındaki viral etmenlerin saptanması üze-rinde araştırmalar. Ege Üniv. Ziraat Fakültesi Dergisi, 41(1): 49-56.
Korkut, A.B. & İnan, İ.H. 2002. Saksılı Süs Bitkileri. Ha-sad Yayıncılık Ltd. Şti., Altan Matbaası, İstanbul, 2. Baskı.
Nemethy, Z.I. 1994. Survey on virus diseases of bulbous flowers in Hungary. Acta Horticulturae, Eighth internatio-nal symposium on virus diseases of ornamental plants, 24-28 August, Prague, 267-274.
Niimi, Y., Han, D.S., Mori, S. &, Kobayashi, H. 2003. Detection of cucumber mosaic virus, lily symptomless vi-rus and lily mottle virus in lilium species by RT-PCR tech-nique. Scientia Horticulturae, 97: 57-63.
Palukaitis, P. & Garcia-Arenal, F. 2003. Cucumber mosaic virus. AAB. Descriptions of Plant Viruses, No: 400.
Raj, S.K., Srivastava, A., Chandra G. & Singh B.P. 2002. Characterization of cucumber mosaic virus isolate infecting gladiolus cultivars and comparative evaluation of serologi-cal and molecular methods for sensitive diagnosis. Current Science, 83(9): 1132-1137.
Samuitiene, M. & Navalinskiene, M. 2008. Occurrence of cucumber mosaic cucumovirus on ornamental plants in Lit-huania. Zemdirbyste-Agriculture, 95(3): 135–43.
Sertkaya, G. 2015. Hatay ili marul ve ıspanak alanlarında bazı virüslerin araştırılması. Mustafa Kemal Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 20(1): 7-12.
Sharma, A., Mahinghara, B.K., Singh, A.K., Kulshrestha, S., Raikhy, G., Singh, L., Verma, N., Hallan, V., Ram, R. & Zaidi, A.A. 2005. Identification, detection and frequency of lily viruses in Northern India. Scientia Horticulturae, 106: 213–227.
Sochacki, D. 2013. The occurrence of the vıruses in tulip crops in Poland. Journal of Horticultural Research, 21(1): 5-9.
Türkoğlu, T. & Fidan, Ü. 1996. Ege bölgesinde krizantem, nergis, zambak ve lalelerde görülen virüs hastalıklarının ta-nıtılması. Bitki Koruma Bülteni, 36(1-2): 73-78.
Uzunoğulları, N. & Gümüş, M. 2015. Marmara Bölge-si’nde bazı kültür bitkilerinde doğal enfeksiyona neden olan hıyar mozaik virüsü (cucumber mosaic virus, cmv)’nün tespiti. Trakya University Journal of Natural Sciences, 16(1): 9-15.
Yazgan, M.E., Korkut, A.B., Barış, E., Erkal, S., Yılmaz, R., Erken, K., Gürsan, K. & Özyavuz, M. 2005. Süs bitki-leri üretiminde gelişmeler. Ziraat Mühendisleri Odası Tek-nik Kongresi, 3-7 Ocak, Ankara, 1-20.
Zitter, T.A. & Murphy, J.A. 2009. Cucumber mosaic. The Plant Health Instructor, DOI: 10.1094/PHI-I-2009-0518-01.