TÜRK SPOR KULÜPLERİNİN REKABET AVANTAJINI ETKİLEYEN UNSURLAR

Bu çalışmanın amacı Türk spor sektörü rekabet yapısının futbol kulüpleri açısından Porter’in Rekabetin Beş Gücü yaklaşımıyla incelenmesidir. Porter bir sektörde rekabeti etkileyen unsurları alıcılar, satıcılar, sektöre yeni girebilecek olanların yarattığı potansiyel tehditler, ikame ürünler ve sektör içi var olan rekabet olarak belirtmektedir. Sporun artan ekonomik değerinin içinde kulüplerin payı da artmaktadır. Profesyonel futbol kulüpleri de çevresel unsurlarıyla birlikte Türk spor sektöründe büyük bir pay oluşturduğundan çalışmanın konusu olarak seçilmiştir. Aynı zamanda alan yazında henüz Türk spor sektöründe rekabet yapısını bu bakış açısıyla inceleyen bir çalışma yer almamaktadır. Araştırmanın temel sorusu Türkiye’de spor sektöründe rekabeti etkileyen faktörlerin neler olduğudur. Doküman analizi ve derinlemesine görüşmelerle nitel veri analizi gerçekleştirilmiştir. Türkiye’de spor kulüplerinin rekabet edebilirliğinin futbol federasyonu dışında çoğunlukla devletin aldığı kararlara bağlı olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Spor kulüplerinin sponsorluk ve bağışlar gibi artan gelirleri göz önünde bulundurulduğunda bu gelir ve kaynakları profesyonel bir şekilde yönetebilmek için rekabet yapısına stratejik bir çerçeveden bakmaları gerekmektedir. Spor kulüpleri uzun dönemli planlamalar yaparak rekabet avantajlarının sürdürülebilirliğini artırabilirler. Bu avantajlar Porter’ın tanımladığı faktörler düzeyinde değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Porter Rekabetin Beş Gücü Modeli, rekabet avantajı, stratejik yönetim, Türk spor kulüpleri

FACTORS INFLUENCING COMPETITIVE ADVANTAGE OF SPORTS CLUBS IN TURKEY

The aim of this study is to investigate the competition structure of Turkish sport sector from the point of professional football clubs according to Porter’s Five Forces Framework. Porter refers to the factors influencing competition in a sector as buyers, sellers, potential threats created by new entrants to the sector, substitute products and competition existing within the sector. Within the increasing economic value of sports, the share of the clubs is also increasing. As professional football clubs are the biggest part of Turkish sports economic with its external circumstances, they are chosen for this study. The main research question of the study is finding out the factors influencing competition in Turkish sport sector. Qualitative method was used for document analyzing and in-depth interviews. The results show that besides football federation, the competitive ability of the sports clubs mostly depends on the government’s decisions in Turkey. Considering the increasing income of sports clubs such as sponsorship and donations, sports clubs have to look at the competition structure from a strategic perspective thus they can manage these increasing revenues and sources professionally. Sports clubs miss out on some competitive advantages if they do not make long-term agreements. These advantages have been assessed at the level of factors identified by Porter.

Keywords:

Competitive advantage, Porter’s five forces framework, Strategic management, Turkish sports clubs,

PDF

___

Alkibay, S. (2005), Profesyonel Spor Kulüplerinin Taraftar İlişkileri Yoluyla Marka Değeri Yaratmaları Üzerine Bir Araştırma, H.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 23 (1), 83-108.
A.T. Kearney (2010), Football Sustainability Study 2010, A. T. Kearney Inc. Marketing & Communications, Chicago, U.S.A.
Cetindamar, D. and Kilitcioglu, H. (2013), Measuring The Competitiveness of a Firm For an Award System, Competitiveness Review: An International Business Journal, 23 (1), 7-22.
Dağlı Ekmekçi, Y. A. (2017), A Value Chain Approach to Turkish Sports Sector, Research and Development on Social Sciences, Edited by Yilmaz R., Icbay M. A., Arslan H., 133-139, International Association of Social Science Research, Bialystok: Poland,
Devecioğlu, S. (2005/2), Türkiye’de Spor Sektörü Stratejilerinin Geliştirilmesi, Verimlilik Dergisi, 2, 117-134.
Dobbs, M. E. (2014), Guidelines for Applying Porter's Five Forces Framework: A Set of Industry Analysis Templates, Competitiveness Review, 24 (1), 32-45.
Dulčić, Ž., Gnjidić, V. and Nikša A. (2012), From Five Competitive Forces to Five Collaborative Forces: Revised View on Industry Structure-Firm Interrelationship, Procedia - Social and Behavioral Sciences, 58, 1077-1084.
Gürpınar, K. and Sandıkçı, M. (2008) Uluslararası Rekabetçilik Analizinde Michael E. Porter’in Elmas Modeli Yaklaşımı: Türkiye’deki Bazı Endüstrilerdeki Uygulanabilirliğinin ve Sonuçlarının Araştırılması, T.C Selçuk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, 15, 1-14.
Kassay L. and Géczi G. (2016) Competition and Cooperation in European Professional Club Football, Physical Culture and Sport, Studies and Research, LXIX, 22-28.
McManus, J. (2013), Been There, Done That, Bought the T-Shirt: Beşiktaş Fans and The Commodification of Football in Turkey, International Journal of Middle East Studies, 45, 3–24.
Miyamoto, M. (2015), Application of Competitive Forces in The Business Intelligence of Japanese SMEs, International Journal of Management Science and Engineering Management, 10 (49), 273-287.
Morrison, M. (2018) Michael Porter’s Five Forces”. https://rapidbi.com/porters-five-forces/ Date accessed : 20.11.2018.
Mozūraitienė R., Jasinskas E, and Simanavičienė Ž. (2011) Šakıų Ir Jurbarko Sporto Klubų Konkurencıngumą Dıdınantys Veıksnıaı, Ekonomika Ir Vadyba, 16, 225-230.
Omsa, S., Ibrahim H. A. and Hisnol J. (2017) Five Competitive Forces Model and the Implementation of Porter’s Generic Strategies to Gain Firm Performances, Science Journal of Business and Management, 5(1), 9-16.
Öz, Ö. (2002), Assessing Porter’s framework for national advantage: the case of Turkey, Journal of Business Research, 55, 509– 515.
Özdemir, M. (2010), Qualitative Data Analysis: A Study on Methodology Problem in Social Sciences, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11 (1), 323-343.
Özer, K. O., Latif H., Sarıışık M. and Ergün Ö. (2012), International Competitive Advantage of Turkish Tourism Industry: A Comperative Analyse of Turkey and Spain By Using The Diamond Model of M. Porter, Procedia - Social and Behavioral Sciences, 58, 1064-1076.
Pitts B., Fielding L. W. and Miller L. K. (1994) Industry Segmentation Theory and the Sport Industry: Developing a Sport Industry Segment Model, Sport Marketing Quarterly, 3 (1), 15-24.
Porter, M. E. (1985), Competitive Advantage, Creating and Sustaining Superior Performance, New York: The Free Press.
Porter, M. E. (1990), The Competitive Advantage of Nations, Harvard Business Review, International Business, (March-April), 1-50.
Porter, M. E. (1998), Competitive Advantage, Creating and Sustaining Superior Performance, With a New Introduction, New York: The Free Press.
Porter, M. E. (2008), The Five Competitive Forces that Shape Strategy, Harvard Business Review, 86 (1), 78-93.
Porter, M. E. (2011), The Competitive Advantage of Nations, States and Regions, (pdf) edited by Majlis Profesor Negara, Kuala Lumpur, Malaysia.
Rowland, C. (2017), Nike Inc. Five Forces Analysis (Porter’s Model), Panmore Institute, http://panmore.com/nike-inc-five-forces-analysis-porters-model Date accessed : 23.11.2018.
Talimciler, A. (2008), Futbol Değil İş: Endüstriyel Futbol, İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, 26 (Kış-Bahar), 89-114.
Tsai, F. (2009), The Construction of Sport Industry Development Model, Unpublished Doctoral Thesis, China.
Tyler, B. D. and Cobbs, J. (2017), All Rivals Are Not Equal: Clarifying Misrepresentations and Discerning Three Core Properties of Rivalry, Journal of Sport Management, 31 (1), 1 -14.