Galibiye ÇETREZ ARICAN, Yeşim FAZLIOĞLU, Selen TEZCAN

OTİZMLİ ÖĞRENCİLERE KENDİNİ TANITMA BECERİSİNİN ÖĞRETİMİNDE VİDEOYLA MODEL OLMANIN ETKİLİLİĞİ

Sosyal beceriler genellikle, normal gelişim gösteren bireylerde akran grupları ve aile içinde farkında olmadan gözlem ve model alma yoluyla öğrenilmektedir. Ancak, otizmli bireylerde bu durum çoğunlukla söz konusu değildir. Bu bireyler akranlarıyla ve çevrelerindeki diğer bireylerle olan etkileşim yetersizliğinden dolayı gözlem ve model olmayla öğrenememektedirler. Bu yüzden, bu bireylere sosyal becerilerin sistematik olarak öğretilmesine ve bu becerileri farklı ortam ve kişilerle kullanmasına destek verilmesi gerekmektedir. Bu gereksinimden yola çıkılarak bu çalışmada, otizmli öğrencilere videoyla model olmayla kendini tanıtma becerisinin öğretilmesi amaçlanmıştır. Araştırmada, tek denekli araştırma modellerinden yoklama denemeli denekler arası çoklu yoklama modeli kullanılmıştır. Araştırmaya yaşları 17 ve 18 olan otizmli 2 erkek otizmli öğrenci katılmıştır. Araştırmanın sonucunda; videoyla model olmayla öğretim sonucunda otizmli öğrencilerden birinci öğrencinin kendini tanıtma becerisini kazandığı ve bu beceriyi öğrencinin uygulama sona erdikten sonra da kullanmaya devam ettiği ve farklı ortam ve kişilere genellediği tespit edilmiştir. İkinci öğrencinin ise uygulama sona erdikten sonra, kendini tanıtma becerisini kazandığı ancak beceriyi farklı ortam ve kişilere genelleyemediği bulunmuştur. Öğrencilerin anneleri ve devam ettikleri okuldaki öğretmenleri ile yapılan görüşmeler sonucunda, bu becerinin öğretiminden memnuniyet duydukları yönünde bilgiler elde edilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Otizmli Öğrenciler, Videoyla Model Olma, Kendini Tanıtma Becerisi

THE EFFECTIVENESS OF USING VIDEO MODELLING IN TEACHING THE SELF- INTRODUCTION SKILLS TO STUDENTS WITH AUTISM

Children generally learn social skills by observing their friends, their families and taking them as a model. But for autistic children, these stituation isn’t generally the same. Autistic children cannot learn the skills by taking their friends and families as models and observing as they have poor social interaction skills. For this reason, teaching social skills to autistic children and supporting them to use these social skills on different people and places is needed. In this study, the effectiveness of using video modelling in teaching self-introduction skills to students with autism is aimed. In the study, multiple probe design across subjects is carried among the single subject research model. The participants of this study are two autistic boys at the ages of 17 and 18. At the end of the study, it was found that the first student,succeded at learning self-introduction skills at the end of video modelling and in addition to this, he continued to self-introduct after teaching period and generalizing to use this skill on different people and in different places. On the other hand, the second student, also succeded at learning self-introduction skill at the end of video modelling period, but he couldn’t generalise it on different people and in different places. Moreover, teaching these social skills to autistic children was found to be useful by the families and teachers.

Keywords:

Autistic Children, Video Modeling, Self Introduction Skill,

PDF

___

Acar, Ç., Yıkmış, A. Ve Tekin-İftar, E. (2016)Effects of Mother-Delivered Social Stories and Video Modeling in Teaching Social Skills to Children With Autism Spectrum Disorders. The Journal of Special Education 1–12.doi: 10.1177/0022466916649164.
Akmanoğlu, N. (2008). Otistik çocuklara kötü niyetli yabancı kişilerin kendilerini kaçırma girişimlerinden kaçmayı öğretme. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Anadolu Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
Akmanoğlu, N., Yanardağ, M., & Batu, E. S. (2014). Comparing video modeling and graduated guidance to getherand video modeling alone for teaching role-playing skills to children wit hautism. Education and training in autism and developmental disabilities, 49, 17–31.
Axelrod, M. I., Bellini, S. ve Markoff, K. (2014)Video Self-Modeling: A PromisingStrategyforNoncompliantChildren. BehaviorModification, 38(4) 567– 586, doi: 10.1177/0145445514521232
Avcıoğlu, H. (2009). Etkinliklerle sosyal beceri öğretimi. Ankara: Kök.
Avcıoğlu, H. (2013). Zihinsel Yetersizliği Olan Öğrencilere Selam Verme Becerisinin Öğretiminde Videoyla Model Olmanın Etkililiği. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri,13 (1), 455-477.
Burton, C. E.,Anderson, D. H., Prater, M. A., &Dyches, T.T (2013). Video self-modeling on ipad to teach function al math skills to adolescents with autism and ıntellectual disability. Focus on Autism and other developmental disabilities28(2), 67–77. doi:10.1177/1088357613478829
Çifci, İ. ve Sucuoğlu, B. (2012). Bilişsel süreç yaklaşımıyla sosyal beceri öğretimi (8. Baskı). Ankara: Kök.
Değirmenci, H.D. (2010). Zihinsel yetersizliği olan bireylere otel kat hizmetleri becerilerinin öğretiminde videoyla model olma yönteminin etkililiği. Doktora tezi, Anadolu Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
Delano, M. E. (2007). Video modeling interventions for individ¬uals with autism. Remedial and Special Education, 28 (1), 33-42. Demir, Ş. (2012). Otizm spektrum bozukluğu olan çocuklara sosyal becerilerin öğretimi. E. Tekin-İftar (Ed.). Otizm spektrum bozukluğu olan çocuklar ve eğitimleri. (s.404). Ankara: Vize
DSM-5tm:Amerikan Psikiyatri Birliği (2014). DSM-5 Tanı ölçütleri başvuru elkitabı. çev: Ertuğrul Köroğlu. Ankara: Boylam Psikiyatri Birliği Hekimler Yayın Birliği.
Ergenekon, Y. (2012). Otizmli çocuklara videoyla model olma kullanılarak ev kazalarında basit ilkyardım becerilerinin öğretimi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12(4), 2739-2766.
Fidan, A. (2014). Tek denekli araştırmalar. E. Tekin-İftar (Ed.). Uygulamalı Davranış Analizi. (s.179). Ankara: Vize.
Han, H.S. ve Kemple, K.M. (2006). Components of social competence and strategies of support: Considering what to teach and how. Early Childhood Education Journal, 34(3), 241-246. doi: 10.1007/s10643-006-0139-2
Halisküçük, E. S. (2007). Zihinsel yetersizliği olan öğrencilere makarna pişirme becerisinin öğretiminde video modelin etkililiği. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu.
Hitchcock, C. H.,Dowrick, P. W., &Prater, M. A. (2003). Video self modeling in school based settings. Remedia land Special Education, 56, 36-45.
Holifield, C.,Goodman, J., Hazelkorn, M., ve Heflin, J. (2010).Using Self-Monitoring to Increase Attending to Task and Academic Accuracy in Children With Autism. Focus on Autism and Other Developmental Disabilities 25(4), 230–238. doi:10.1177/1088357610380137
Kagohara, D.M.,Achmad, D., Meer, L., Lancioni,G.E., O’Reilly, M.F., Lang, R., Marschik, P.B., Sutherland, D., Ramdoss, S., Green, V. A., &Sigafoos, J. (2013). Teaching Two Students with Asperger Syndrome to Greet Adults Using Social Stories™ and Video Modelin. J Dev Phys Disabil 25, 241–251. doi10.1007/s10882-012-9300-6.
Kellems, R. O. ve Morningstar, M. E.(2012) Using Video Modeling Delivered Through iPods toTeach VocationalTasks toYoung Adults With Autism Spectrum Disorders. Career Development and Transition for Exceptional Individuals 35(3) 155–167. doi: 10.1177/0885728812443082
Kellems, R. O.,Mourra, K., Morgan, R. L., Riesen, T. , Glasgow, M. Ve Huddleston,R. (2016) Video Modeling and Prompting in Practice: Teaching Cooking Skills. Career Development and Transition for Exceptional Individuals, 39(3) 185–190 doi: 10.1177/2165143416651718
Kırcaali-İftar, G. (2012). Otizm spektrum bozukluğuna genel bakış. E. Tekin-İftar (Ed.). Otizm spektrum bozukluğu olan çocuklar ve eğitimleri. (s.17). Ankara: Vize.
Kim, S (2016). Use of video modeling to teach developmentall yappropriate playwith korean american children withautism. Research and Practice for Personswith Severe Disabilities, 41(3), 158–172. doi: 10.1177/1540796916658015
Maione, L.,&Mirenda, P. (2006). Effects of video modeling and video feedback on peer-directed social language skills of a child with autism. Journal of Positive Behavior Interventions, 8 (2), 106–118
Mechling, L. C.,Ayres, K.M., Foster, A.L. andBryant, K.J. (2013). comparingtheeffects of commercially available and custom-made video prompting for teaching cooking skills to high school students with autism. Remedial and Special Education 34(6) 371–383. doi: 10.1177/0741932513494856
Mercer, D.C. &Mercer, A.R. (2005). Teaching Students With Learning Problems. (7. Basım). Pearson Ed. Ltd. Merrill Prentice, Hall
Morgan, R.L. Ve Salzberg, C. L. (1992). Effects Of Vıdeo-Assisted Training on Employment-Related Social Skills Of Adults with Severe Mental Retardation. Journal of Applied Behavior Analysis, 25, 365–383. doi:10.1901/jaba.1992.25-365.
Murzynski, N. T.,&Bourret, J. C. (2007). Combining video modeling and least-to-most prompting for establishing re¬sponsechains. Behavioral Interventions, 22, 147-152.doi:10.1002/bin.224
Nikopoulos, C.,& Keenan, M. (2007). Using video modeling to teach complex social sequences to children with autism. Jour¬nal of Autism Developmental Disorder, 37, 678-693. doi:10.1007/s10803-006-0195-x.
Odluyurt, S. (2013). Kaynaştırmaya devam eden otistik özellikler gösteren çocuklara kurallı oyun öğretiminde akranları tarafından doğrudan model olma ve videoyla model olma öğretiminin etkilerinin karşılaştırılması. Kuram ve uygulamada eğitim bilimleri, 13(1), 523-540.
Öncül, N. ve Özkan Yücesoy, Ş. (2010)Orta ve ileri düzeyde zihin yetersizliği olan yetişkinlere videoyla model olma kullanılarak günlük yaşam becerilerinin öğretilmesi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10 (3), 143–156.
Palechka, G.,&MacDonald, R. (2010). A Comparison of the Acquisition of Play Skills Using Instructor-Created Video Models and Commercially Available Videos. Educationand Treatment of Children, 33(3), 457–474.
Pierce, K.L. & Schreibman, L. (1994). Teaching Daily living skills to children with autism in unsupervised settings through pictorial self-management. Journal of Applied Behavior Analysis, 27(3): 471–481. doi: 10.1901/jaba.1994.27-47.
Plavnick, J. B. (2010). A practical strategy for teaching a child with autism to attend to and imitate a portable video model. Research & Practice for Personswith Severe Disabilities. 37( 4), 263-270.
Rayner, C. (2011). Teaching students with autism to tie a shoe laceknotusing video prompting and backward chaining. Developmental Neuro rehabilitation, 14(6), 339–347.
Sancho, K.,Sidener, T. M., &Reeve S.A. (2010).Two variations of video modeling ınterventions for teaching play skills to children with autism. Education And Treatment of Children, 33(3), 421–442.
Sani Bozkurt, S. (2011). Otizmi çocuklara rol oyun becerilerinin öğretiminde akran ve yetişkin modelin kullanıldığı video modelin etkililiği ve verimliliği. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
Schreibman, L.,Whalen, C., & Stahmer, A. C. (2000). Theuse of video priming to reduce disruptive transition behavior in children with autism. Journal of Positive Behavior Interventions, 2, 3-11.
Sorias, O. (1986). Sosyal Beceriler ve Değerlendirme Yöntemleri. Psikoloji Dergisi,5(20), 24-29.
Stasolla, F.,Perilli, V., ve Damiani, R. (2014). Self monitoring to promote on taskbehavior by two high functioning boys with autism spectrum disorders and symptoms of ADHD. Research in Autism Spectrum Disorders 8, 472–479.
Sucuoğlu, B. (2012). Otizm Spektrum Bozukluğu Olan Çocukların Değerlendirilmesi. E. Tekin-İftar (Ed.). Otizm Spektrum Bozukluğu Olan Çocuklar ve Eğitimleri.(s.69). Ankara: Vize.
Tekin-İftar, E. ve Kutlu, M. (2012). Otizm spektrum bozukluğu olan çocukların aileleri: aileleri anlama ve işbirliği kurma .E. Tekin-İftar (Ed.). Otizm Spektrum Bozukluğu Olan Çocuklar ve Eğitimleri.(s.545). Ankara: Vize.
Tekin-İftar, E.(2012).Çoklu yoklama modelleri. E. Tekin-İftar (Ed.). Eğitim ve Davranış Bilimlerinde Tek Denekli Araştırmalar. Ankara: Vize.
Üstüner Top, F.(2009). Otistik çocuğa sahip ailelerin yaşadıkları sorunlar ile ruhsal durumlarının değerlendirilmesi: Niteliksel araştırma. Çocuk Dergisi 9(1):34-42.
Vuran, S. ve Olçay-Gül, S. (2010).Sosyal yeterliğin geliştirilmesinde kullanılan yöntemler. S. Vuran (Ed.). Sosyal Yeterliklerin Geliştirilmesi: Sosyal Beceri Yetersizliği Gösteren Çocuklar İçin (Öğretmen Adayları ve Öğretmenler İçin). Ankara: Vize.
Weiss, M. J., ve Harris, S. L. (2001).Teaching Social Skills to People with Autism. Behav. Modif. 25, 785-802 doi: 10.1177/0145445501255007.
Wert B, Neisworth J. ( 2003). Effects of video self modeling on spontaneous requesting in children with autism. Journal of positive behavior ınterventions. 5, 30–34.
Westwood, P. (1993). Common sense methods for children with special needs strategies for the regular classroom. London.
Wilson, K. P. (2012). Incorporatingvideo modelingınto a school-based intervention for students with autism spectrum disorders. Language, Speech, And Hearing Services in Schools. 44, 105–117. doi: 10.1044/0161-1461(2012/11-0098).
Yavuz, M. (2016) . Otizm Spektrum Bozukluğu Olan Çocuklara Ev İçi Becerilerin Öğretiminde Videoyla Model Olma ile Videoyla İpucu Yöntemlerinin Etkililiğinin ve Verimliliklerinin Karşılaştırılması. Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.