Berhan ÇOBAN, Esin FİRUZAN, Adil OĞUZHAN

FARKLI VARYANSLIK VE YAPISAL KIRILMALAR ALTINDA EKONOMİK BÜYÜME İLE TURİZM İLİŞKİSİNİN İNCELENMESİ

Turizm; ödemeler dengesine yaptığı pozitif etki, döviz sağlaması, oluşturduğu istihdam, üretim çeşitliliğini artırması ve uluslararası ilişkiler bakımından ülke ekonomileri için çok önemlidir. Bu katkılarından dolayı turizm, özellikle Türkiye gibi birçok gelişmekte olan ülkeler için ekonomik kalkınmanın parçası olarak görülmektedir. Turizm verileri birçok veride olduğu gibi ekonomik kriz, güvenlik sorunları, doğal afet gibi etkenlerden etkilenmektedir. Bu faktörler veri setlerinde yapısal kırılmalara neden olabildikleri gibi testlerin sonuçlarına da etki etmektedirler. Bu çalışmanın temel amacı, turizm sektörü bileşenleri ile ekonomik büyüme arasındaki eşbütünleşik yapıyı yapısal kırılmalar ve farklı varyanslık durumları altında incelemektir. Analiz sonuçları incelendiğinde, turizmin Türkiye’nin ekonomik büyümesine ve dış ticaret dengesine olumlu etki ettiği bununla birlikte reel efektif döviz kurunun turizm açısından anlamlı bir etkisinin olmadığı, turist sayısının ise turizm gelirini arttırdığı sonuçlarına ulaşılmıştır. Sonuçlara ek olarak, serilerdeki yapısal kırılmaların ve sabit varyans varsayımından sapmaların turizm-büyüme ilişkisine etki ettiği gözlemlenmiş, yapısal kırılmalar altında Gregory-Hansen, farklı varyanslık olduğunda ise RALS eşbütünleşme testleri kullanılması önerilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Eşbütünleşme, Yapısal Kırılma, Farklı Varyanslık, Turizm Sektörü

INVESTIGATING THE RELATIONSHIP BETWEEN ECONOMIC GROWTH AND TOURISM UNDER STRUCTURAL BREAKS AND HETEROSCEDASTIC ERROR

Tourism is very important for the country's economy in terms of the positive impact of the balance of payments, employment, source of foreign exchange, increase production diversity and international cultural relationship. Because of these contributions, tourism is accepted as part of economic development especially for many developing countries like Turkey. Tourism data is affected by factors such as economic crisis, security problems and natural disasters as well as many other time series. These factors may cause structural breaks in time series as well as affect the results of tests performance. The main purpose of this study is to examine the cointegration between tourism sector components and economic growth under structural breaks and heteroscedastic or nonnormal error. Results showed that tourism reicept has a positive effect on Turkey's economic growth and balance of payments. In addition real effective exchange rate has no meaningful effect on tourism reicept and the number of tourists increase tourism reicept. Additionally, it has been observed that structural breaks in the series and deviations from the assumption of constant variance affect the relationship between tourism reicept and economic growth. Gregory-Hansen and RALS cointegration test must be used in structural break and heteroscedastic error respectively.

Keywords:

Cointegration, Structural Break, Heteroscedaticity, Tourism Sector,

PDF

___

Bozgeyik Y. ve Yoloğlu Y. (2015). Turkiye’de Turizm Gelirleri İle Gsyh Arasındaki İlişki: 2002-2014 Donemi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt:8 Sayı: 40. ss:627-640.
Coşkun İ.O. ve Özer M. (2014). Reexamınatıon Of The Tourısm-Led Growth Hypothesıs Under Growth And Tourısm Uncertaıntıes In Turkey. European Journal of Business and Social Sciences, Cilt. 3, Sayı. 8, ss: 256-272.
Çoban B. ve Firuzan E.(2016). The Role Of Structural Break And Volatıle Innovatıons On Coıntegratıon Tests: Tsunamı And Global Economıcs Crısıs. International Journal of Arts & Sciences, Cilt: 9, Sayı: 2, ss:211-223.
Çoban, O. ve Özcan, C. C. (2013). Türkiye’de Turizm Gelirleri- Ekonomik Büyüme İlişkisi: Nedensellik Analizi (1963-2010), Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 8(1): 243-261.
Dincer, M. Z., Dincer, F. I., ve Ustaoglu, M. (2015). Reel Effective Exchange Rate Volatilities Impact on Tourism Sector in Turkey: An Empirical Analysis of 2003-2014. Procedia Economics and Finance, 23, 1000-1008.
Engle,R.F.,ve Granger, C.W.J.,(1987). Co-integration and error correction: representation, estimation, and testing. Econometrica 55, 251–276.
Gregory, A. W., ve Hansen B. E. (1996). Residual-based tests for cointegration in models with regime shifts. Journal of Econometrics, 70, 99-126.
Gündüz, L. ve Hatemi-J,A. (2005). Is The Tourism-Led Growth Hypothesis Valid For Turkey?, Applied Economics Letters, 12(8): 499-504.
Im,K.S. ve Schmidt,P.,(2008). More efficient estimation under non normality when higher moments do not depend on the regressors using residual augmented least squares. Journal of Econometrics. 144,219–233.
Kum H., Aslan A. ve Güngör M. (2015). Tourism and Economic Growth: The Case of Next-11 Countries. International Journal of Economics and Financial Issues, 2015, 5(4), 1075-1081.
Lee, J., ve M. C. Strazicich. (2003). Minimum Lagrange Multiplier Unit Root Test with Two Structural Breaks. Review of Economics and Statistics 85: 1082–1089.
Lee C.C. ve Chien M.(2008). Structural Breaks, Tourism Development, And Economic Growth: Evidence From Taiwan. Mathematics and Computers in Simulation 77, 358–368.
MacKinnon J.G.(2010). Critical Values for Cointegration Tests. Queen’s Economics Department Working Paper No. 1227.
Meng, M., K. Im, J. Lee, ve M. Tieslau. (2014). More Powerful LM Unit Root Tests with Non-Normal Errors. The Festschrift in Honor of Peter Schmidt, edited by R. Sickles and W. Horrace, 343–357, Berlin, Germany: Springer Publishing Co.
Meng M., Lee J. ve Payne J.E. (2016). RALS-LM unit root test with trend breaks and non- normal errors: application to the Prebisch-Singer hypothesis. Studies in Nonlinear Dynamics & Econometrics. Doi: 10.1515/snde-2016-0050.
Öztürk İ. ve Acaravcı A. (2009). On The Causalıty Between Tourısm Growth and Economıc Growth: Empırıcal Evıdence From Turkey. Transylvanian Review Of Administrative Sciences 25(E) ss: 73-81.
Pierdzioch C,Risse M., ve Rohloff S.(2015). Cointegration of the prices gold and silver: RALS-based evidence. Finance Research Letters Doi:10.1016/j.frl.2015.09.003.
Tang, C.F., Tan, E.C. (2013). How stable is the tourism-led growth hypothesis in Malaysia? Evidence from disaggregated tourism markets. Tourism Management, 37, 52-57.
UNWTO Tourism Highlights, 2015 Yılı Raporu.
Yavuz N. (2006). Türkiye’de Turizm Gelirlerinin Ekonomik Büyümeye Etkisinin Testi: Yapısal Kırılma Ve Nedensellik Analizi. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 7 (2), 167-171.