ENVER PAŞA’NIN BİRİNCİ DÜNYA SAVAŞI SIRASINDA BALKANLARI TEFTİŞİ İLE İLGİLİ BİLİNMEYEN İKİ BELGE

Osmanlı Devleti, Alman Amirali Souchon’un komutasındaki Yavuz ve Midilli gemilerinin Rus limanlarını bombalaması üzerine Birinci Dünya Savaşı’na girmiştir. Kısa bir süre öncesine kadar birbiriyle savaşan Osmanlı Devleti ile Bulgaristan aynı grupta yer almış, her iki devletin orduları Galiçya, Romanya ve Makedonya cephelerinde birlikte savaşmışlardır. Osmanlı Devleti’nin Başkumandan Vekili Enver Paşa, söz konusu cephelerde bulunan Türk ordularının durumunu yerinde görmek amacıyla Balkanlara bir gezi yapmıştır. 10-23 Aralık 1916 tarihlerini kapsayan bu geziyi Bulgar askerî birimleri ile istihbaratı yakından takip etmiş, Enver Paşa’nın amacını öğrenmek istemişlerdir. Dolayısıyla Bulgaristan’ın İstanbul Elçiliğinde görevli olan askerî ataşesi gezi heyetine katılmış, sonradan konu hakkında ayrıntılı bir rapor yazmıştır. Enver Paşa’nın Dobruca, Romanya, Bulgaristan ve Makedonya’yı kapsayan bu gezisi sırasında uğradığı yerler ve görüştüğü kişiler hakkında Üsküp’te görevli olan Bulgaristan askerî teftiş bölgesi komutan yardımcısı da ikinci bir rapor hazırlamıştır. Her iki raporda Enver Paşa’nın askerî ve siyasi hedefleri olduğu belirtilmiştir. Bunlara göre: Enver Paşa, askerî olarak cephelerdeki Türk ordularının savaş kabiliyetini, başarılarını, ihtiyaçlarını ve diğer ülke orduları ile ilişkilerini tespit etmeye çalışmıştır. Siyasi hedef olarak ise Osmanlı Devleti’nin, Makedonya ve Bulgaristan’da yaşayan Müslüman Türklerin ve Arnavutların yanında olduğunu göstermek istemiş, maddi, manevi ihtiyaçları ile ilgilenmiş, moral desteği vermiştir

TWO UNKNOWN DOCUMENTS CONCERNING ENVER PASHA’S BALKAN INSPECTION DURING THE FIRST WORLD WAR

The Ottoman Empire entered the First World War upon the bombardment of Russian ports by Goeben and Breslau, the ships under the command of German Admiral Souchon. The Ottoman Empire and Bulgaria, which were still fighting against each other shortly before the war, were involved in the same block and the armies of these states battled together on the fronts of Galicia, Romania and Macedonia. Deputy Supreme Commander of the Ottoman Empire, Enver Pasha, made a trip to the Balkans in order to observe the situation of the Turkish armies located in these fronts. Bulgarian military and intelligence units followed closely the trip covering the dates of 10-23 December 1916 and aimed to learn the purpose of Enver Pasha. Therefore, Bulgarian military attaches serving at the Embassy of Bulgaria in Istanbul participated in the delegation and later wrote a detailed report about the subject. Bulgarian deputy commander of military inspection zone in Skopje prepared a second report about the places Enver Pasha visited and people he met during his trip to Dobruja, Romania, Bulgaria and Macedonia. Both reports pointed out that Enver Pasha had military and political aims. According to these reports, Enver Pasha tried to determine Turkish armies’ ability to fight, success and necessities militarily as well as their relations with the armies of other countries. As a political aim, he wanted to prove that the Ottoman Empire sided with the Muslim Turks and Albanians living in Macedonia, Albania and Bulgaria and he took care of their material and moral needs and gave moral support to them.