Zihinsel Yeti Yitimi Olan Çocuğa Yönelik Sosyal Hizmet Uygulaması: Bir Vaka Sunumu

Bu makalede zihinsel yeti yitimi olan çocuğa yönelik uygulanan sosyal hizmet müdahale süreçleri ele alınmıştır. Çalışma yapılan vaka T.K. on dört yaşında olup, ortaokul yedinci sınıfta kaynaştırma öğrencisidir. Eğitimine devam etmekteyken davranış problemleri göstermesi ve öğretmenlerinin onu kendi sınıflarında istememesi üzerine okulun özel eğitim sınıfına yönlendirilmiş ve eğitimine burada devam etmesi sağlanmıştır. Özel eğitim sınıfındaki akademik başarısı ve davranış örüntüleri takip edilmiş, bu süreç içerisinde kendisiyle ve ailesiyle görüşülmüş; birey, aile ve toplum düzeyinde neler yapılabileceği üzerinde durulmuştur. Vaka, genelci sosyal hizmet yaklaşımı açısından ele alınarak, T.K.’nın içe ve dışa dönük davranış problemlerinin çözümlenmesi için okul sosyal hizmetinin uygulamaya geçirilmesi ve diğer alternatif sosyal hizmet modelleri açısından değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Okul sosyal hizmeti, Sosyal hizmet uygulaması, Zihinsel yeti yitimi

A Case Study: Social Work Practice in for Child who Have Intellectual Disabilities

The social work intervention processes applied on a child with mental disability is discussed in this article. In the discussed case, T.K. is fourteen years old and is an inclusive student in the seventh grade of secondary education. Because he had behavioural in class and his teachers did not want him in their class, he was directed to the special education class of the school and he was ensured to continue his education there. The academic success and behavioural patterns of the special education class have been followed, during this period, he and his family were interviewed and what can be done at individual, family and community levels has been discussed. The case was evaluated in terms of general social work approach and the implementation of school social work and other alternative social work models in order to solve the problems of the T.K.’s attitude towards inward and outward behaviour.

Keywords:

Intellectual disabilities, school social work, social work practice,

PDF

___

Ambrosino, R., Ambrosino, R., Heffernan, J., Shuttlesworth, G. (2008). Social work and social welfare an introduction. USA: Thomson Brooks/Cole.
Amerikan Psikiyatri Birliği. (2013). Ruhsal bozuklukların tanısal ve sayımsal elkitabı (5. Basım). DSM-5 Tanı Ölçütleri Başvuru Elkitabı’ndan (Çev. Ertuğrul Köroğlu). Ankara: Hekimler Yayın Birliği.
Arıkan, Ç. (2001). Görme özürlü kadınlar: Sorunlar, beklentiler, çözüm önerileri. Ankara: Körler Federasyonu.
Barker, R. (1999). Social work dictionary. Washington, DC: NASW.
Bloom, R. J. (1982). Social support sytems and cancer: A conceptual wiew in psychosocial aspects of cancer. New York: Daven Press.
Bolley, B. (2015). Social Work Practice in Schools. Canadian Association of Social Workers; , (Erişim Tarihi: 13.12.2018).
Cankurtaran-Öntaş, Ö. (2001). Özürlülük ve aile politikaları, insani gelişme ve sosyal hizmet: Prof. Dr. Nesrin Koşar’a Armağan. Yay. Haz.: Kasım Karataş ve Çiğdem Arıkan. Ankara: H.Ü. Sosyal Hizmetler Yüksekokulu.
Caplan, G., Killilea, M. (1976). Support systems and mutual help: Multidisciplinary explorations. New York: Grune – Stratton.
Collins, D., Jordan, C. and Coleman, H. (2007). An introduction to family social work (Second edition). Belmont, CA: Thompson Brooks/Cole.
Demirbilek M. (2013). Zihinsel engelli bireylerin ve ailelerinin gereksinimleri. Turkish Journal of Family Medicine and Primary Care, 7 (3), 58-64.
Demiröz, F. (2001). Görme özürlü okullarındaki sosyal hizmet gereksinimi ve uygulamalarının değerlendirilmesi: Görme özürlüler için rehabilitasyon deneyimleri yeni rehabilitasyon politikaları ve meslek tanımları. Yay. Haz.: Kasım Karataş. Ankara: Körler Federasyonu.
Doll, E. A. (1940). The nature of mental deficiency. Psychological Review, 47 (5), 395-415.
Dupper, D. R. (2013). Okul sosyal hizmeti: Etkin uygulamalar için beceri ve müdahaleler (Çev. Prof. Dr. Yasemin Özkan, Doç. Dr. Elif Gökçearslan Çifci). İstanbul: Kapital Medya.
Duyan, V. (2010). Sosyal hizmet: Temelleri, yaklaşımları ve müdahale yöntemleri. Ankara: Sosyal Hizmet Uzmanları Derneği Genel Merkezi.
Eripek, S. (2005). Zekâ geriliği. Ankara: Kök.
Erkan, G., Koçyıldırım Ş. (1996). Zihinsel Özürlü Çocuklarla İlgili Rehabilitasyon Merkezlerindeki Sosyal Hizmet Uzmanlarının Aile ve Topluma Yönelik Görevleri (basılmamış poster bildiri). Özürlü, Kent ve Çevre Kongresi, 2-6 Aralık Ankara.
Gibelman, M. (1995). What social workers do. Washington: National Association of Social Workers.
Grossman, H. J. (1983). Classification in mental retardation. Washington, DC: American Association on Mental Deficiency.
Heward, W. L. (1996). Exceptional children. An introduction to special education (Seventh Edition). New Jersey: Prentice Hall.
Karataş, Z. (2013). İntihar sonucu ebeveyn kaybı yaşayan çocuğa yönelik sosyal hizmet müdahalesi: Bir vaka sunumu. Toplum ve Sosyal Hizmet Dergisi, 24 (2), 253-268.
Karataş, K., Gencer, E., Çalış, N. ve Ege, A. (2014). Öğrenci Sorunlarının Okul Sosyal Hizmeti Bağlamında Değerlendirilmesi. Sosyal Hizmet Sempozyumunda sunulan bildiri, Celal Bayar Üniversitesi, Manisa.
Kirst-Ashman, K. and Hull, G. H. (1999). Understanding generalist practice. Chicago: Nelson-Hall Publishers.
Koç, M. (2004). Gelişim psikolojisi açısından ergenlik dönemi ve genel özellikler. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17, 231-256.
Küçükkaraca, N. (2001). Özürlü hakları ve sosyal hizmet mesleği: Görme özürlüler için rehabilitasyon deneyimleri, yeni rehabilitasyon politikaları ve meslek tanımları. Yay. Haz.: Kasım Karataş. Ankara: Körler Federasyonu.
Mackelprang, R. W., Salsgiver R. O. (1999). Disability: A diversity model approach in human service pratice. Canada: Brooks/Cole Publishing Company.
Miley, K. K., O’Melia, M., Dubois, B. (1998). Generalist social work practice–an empowering approach. England: Allyn and Bacon.
Nadir, U. ve Aktan, M. C. (2016). Okul sosyal hizmeti ve okul sosyal hizmet uzmanının rollerine ilişkin bir tartışma: Kurgusal bir vaka sunumu. Sağlık ve Toplum Dergisi, 25 (3), 78-88.
Neuling, S. J., Winefild, R. H. (1988). Social suport and recovery after surgery for breast cancer: Frequency and correlates of supportive behaviors by family. Social Science and Medicine, 27 (4), 385-392.
Özkan, Y. ve Kılıç, E. (2014). Çocuk ve aile odaklı sorunların çözümünde okul sosyal hizmet uzmanlarının önemi: Uzmanların çocuk ve ailelerle çalışmada sahip oldukları beceriler. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi 18 (3), 397-412.
Smith, D. D. (2007). Introduction to special education. Making a difference (Sixth Edition). Boston: Pearson.
Teater, B. (2015). Sosyal hizmet kuram ve yöntemleri. Ankara: Nika.
Tekinarslan, İ. Ç. (2013). Zihinsel Yetersizliği Olan Öğrenciler. Özel eğitime gereksinimi olan öğrenciler ve özel eğitim kitabı içinde (ss. 137-164). Ankara: Pegem Akademi.
Tufan, B. (1994). Göçmen işçilerde iş kazaları. Ankara: Sosyal Sigortalar Kurumu Genel Müdürlüğü.
Turan, N. (2012). Birey ve ailelerle sosyal hizmet. Ankara: Sosyal Hizmet Uzmanları Derneği Genel Merkezi.
Turnbull, T., Turnbull, A., Wehmeyer, M. L. (2007). Exceptional lives: Special education in today’s school (Fifth Edition). New Jersey: Pearson Prentice Hall.
Turnbull, T., Turnbull, A., Shank, M., Smith, S., Leal, D. (2002). Exceptional lives: Special education in today’s school (Third Edition). New Jersey: Merrill&Prentice Hall.
Yıldırım, K. (2007). Sosyal hizmet. Sakarya: Sakarya Yayıncılık.
Zastrow, C. (2016). Sosyal hizmete giriş. Ankara: Nika.