Melek ZUBAROĞLU YANARDAĞ, Deniz SAY ŞAHİN

Yaşlı Bireylerde Sürekli Kaygı ve Sürekli Depresyon Üzerine Bir İnceleme

Bu çalışmada Burdur ili merkezinde yaşayan yaşlıların sürekli kaygı ve sürekli depresyon durumları incelenmiştir. Burdur ili merkezindeki yaşlı bireylerde kaygı ve depresyonun belirli demografik değişkenler açısından incelenmesi ve kaygının yaşlılardaki depresyon üzerindeki etkisinin incelenmesi bu araştırmanın ana amacıdır. Bu çalışmanın, yerel literatüre katkı sağlayacağı düşünülmektedir. Araştırmanın türü betimsel nitelikte bir nicel araştırma olarak belirlenmiştir. Araştırmanın evrenini Burdur il merkezinde yaşayan 65 yaş ve üzerindeki bireyler oluşturmaktadır ve 404 yaşlı birey araştırmaya dâhil edilmiştir (N=12.378). Çalışmada örnek hacmi, ana kitle oranlarına dayalı kümelendirilmemiş tek aşamalı tesadüfî olasılık örnekleme yöntemi ile belirlenmiştir. Araştırmadan elde edilen sonuçlar, araştırmaya katılan yaşlı grup içerisinde kadınların, emekli olmayanların, sosyal yardım alanların, bekâr olanların, bir engeli veya ciddi bir tıbbi rahatsızlığı olanların ve eğitim seviyesi düşük olanların kaygı ve depresyon açısından daha yüksek risk altında olduklarını göstermektedir. Araştırmaya katılan yaşlı bireylerin kaygı düzeyleri (2.31 ±.46), depresyon düzeylerinden (2.16 ±.53) daha yüksek bulunmuştur. Kaygı düzeyi, depresyon üzerindeki toplam varyansın %41’ini açıklamaktadır. Ayrıca yapılan korelasyon analizi sonuçlarına göre Burdur il merkezinde yaşayan yaşlı bireylerin kaygı (anksiyete) ile depresyon düzeyleri arasında pozitif yönde ve yüksek düzeyde bir ilişki söz konusudur (r=.64). Sonuç olarak, Burdur il merkezindeki yaşlıların kaygı ve depresyon düzeyi açısından risk altında oldukları açıktır ve çeşitli politika ve uygulamalarla söz konusu nüfus için belirli destek mekanizmaları oluşturulmalıdır.

Anahtar Kelimeler:

Depresyon, Kaygı, Ruh Sağlığı, Yaşlı, Yaşlanma

An Examination on Trait Anxiety and Trait Depression in the Elderly Individuals

In this study, trait anxiety and trait depression status of the elderly living in the city center of Burdur was investigated. The main aim of the study was to examine specific demographic variables of elderly with anxiety and depression and to investigate the effect of anxiety on depression in these residents of Burdur. It is thought that the study is going to contribute to local literature. This research was defined as a quantitative descriptive study. Research sample comprised of individuals aged ≥ 65 years living in the centre of the province of Burdur and 404 elderly individuals were included in the research (N=12.378). The sample size was determined by the non-clustered, single-stage random possibility sampling method based on the ratio of the main mass. The research results showed that within the study group, females, those who were not retired, those receiving social support, those who were single, those with a disability or a severe medical disorder, and those with a low level of education, were at a higher risk of anxiety and depression. The levels of anxiety (2.31 ± .46) of the study participants were found to be higher than the levels of depression (2.16 ± .53). The anxiety level explained 41% of the total variance of the depression. And according to correlation analyses, a strong positive relationship was determined between the anxiety levels and the depression levels of the elderly individuals who were included in the study (r=0.64). The results showed that elderly in the centre of Burdur are at risk of anxiety and depression, and some suitable psychosocial services should be formed for this population.

Keywords:

Depression, Anxiety, Mental Health, Elderly, Aging,

PDF

___

Alonso, J., Lepine, J.P. & Committee ESMS (2007). Overview of key data from the European Study of the Epidemiology of Mental Disorders (ESEMeD). J Clin Psychiatry. 68(suppl 2), 3-9.
APA (2013) Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, 5th edition (DSM 5). Washington, DC, American Psychiatric Association.
Aydemir, C., Vedin Temiz, H. & Göka, E. (2002). Cognitive and emotional factors in major depression and suicide. Türk Psikiyatri Dergisi, 13, 33-39.
Aydemir, Y., Doğu, Ö., Amasya, A., Yazgan, B., Gazioğlu, E. Ö., Gündüz, H. (2015). Kronik Solunum ve Kalp Hastalıklarında Anksiyete ve Depresyon Sıklığı ve İlişkili Özelliklerin Değerlendirilmesi. Sakarya Med J, 5(4), 199-203.
Bal, U., Çakmak, S. & Uğuz, Ş. (2013). Anksiyete bozukluklarında cinsiyete göre semptom farklılıkları. Arşiv Kaynak Tarama Dergisi, 22(4), 441-459.
Bandelow, B. and Michaelis, S. (2015). Epidemiology of anxiety disorders in the 21st century. Dialogues in Clinical Neuroscience, 17(3), 327-335.
Beck, J.G., Stanley, M.A. & Zebb, B.J. (1996). Characteristics of generalized anxiety disorder in older adults: a descriptive study. Behav Res Ther, 34(3), 225-34.
Beck, J.G. and Stanley, M.A. (1997). Anxiety disorders in the elderly: the emerging role of behavior therapy. Behavior Therapy, 28, 83-100.
Beğer, T. ve Yavuzer, H. (2012). Yaşlılık ve yaşlılık epidemiyolojisi. Klinik Gelişim,25, 1-3.
Bekaroğlu, M., Uluutku, N., Tanrıöver, S., Kırpınar I. (1991). Depression in an elderly population in turkey. Acta Psychiatrica Scandinavica, 84, 174-178 DOI: 10.1111/j.1600-0447.1991.tb03124.x
Birsöz, S. (1997) Türkiye'de depresyonların sosyokültürel özellikleri. Depresyon Dergisi, 2(1), 3-8.
Byles, J. E. and Tavener, M. (2015). Health of older people. In R. Detels, M. Gulliford, Q. A. Karim (Eds)., Oxford Textbook of Global Public Health (p.1408-1424), Oxford University Press.
Craig, S. and Norton, E. D. (2000). Comparison of the Beck depression inventory-II and the inventory to diagnose depression: Implications for community counselors. Community College Journal of Research and Practice, 24(6), 495-595.
Dilbaz, N. (2010). Geriatrik Hastalarda Anksiyete Bozuklukları ve Tedavisi, Akademik Geriatri Kongresi, 26-30 Mayıs 2010, Gazimağusa, KKTC. 19 Şubat 2018 tarihinde http://www.akademikgeriatri.org/files/Akademik_Geriatri_2010/Konusma_Metinleri/22.pdf adresinden alınmıştır.
Eker, E. ve Noyan, A. (2004). Yaşlıda depresyon ve tedavisi. Klinik Psikiyatri, Ek 2: 75-83.
Erik, E. H., Karaboğa, M., Daymaz, D., Aslan, D. (2016). Uluslararası Yaşlılar Günü Bilgilendirme Notu, HÜTF Halk Sağlığı AD Toplum İçin Bilgilendirme Serisi. 14 Aralık 2018 tarihinde http://www.halksagligi.hacettepe.edu.tr/duyurular/halkayonelik/yasligunu3.pdf adresinden alınmıştır.
Eroğlu, M. Z., Annagür, B. B. & İçbay, E. (2012). Yaşlılarda yaygın anksiyete bozukluğunun değerlendirilmesi. Gaziantep Tıp Dergisi, 18(3): 143-147
Hablemitoğlu, Ş. ve Özmete, E.(2010).Yaşlı Refahı: Yaşlılar İçin Sosyal Hizmet. Ankara: Kilit Yayınları.
Hair, J. Anderson, R. Tatham, R. vd. (1998). Multivariate Data Analysis, 5. Edition. New Jersey, Prentice Hall, s. 455.
Karamustafalıoğlu, O. ve Yumrukçal, H. (2011). Depresyon ve anksiyete bozuklukları. Şişli Etfal Hastanesi Tıp Bülteni, 45(2), 65-74.
Kekovalı, M., Baybek, H., Eksen M., Aslaner, B. (2002). Huzurevinde kalan yaşlılarda depresyon belirtilerinin incelenmesi. Muğla Üniversitesi SBE Dergisi, 7, 1-10.
Kessler, R., Chiu, W. T., Demler, O., Walters, E. (2005). Prevalence, severity, and comorbidity of 12-month DSM-IV disorders in the National Comorbidity survey replication. Archives of General Psychiatry, 62, 617–627.
Koenig H.G. and Blazer D.G. (1992). Epidemiology of geriatric affective disorders. Clinics in Geriatric Medicine, 8(2), 235-251.
Neugarten, B. L. (1974). Age groups in American Society and rise of the young-old. Annals of the American Academy of Political and Social Science, 187, 187-198.
Settersen, R. A. Jr., Godlewski, B. (2016). Concepts and Theories of Age and Aging, In V. L. Bengtson, R. A. Settersen (Eds), Handbook of Theories of Aging (p.9-25), New York: Springer Publ.
Öner, N. ve Le Compte A. (1983). Süreksiz Durumluk / Sürekli Kaygı Envanteri El Kitabı (1.Baskı), İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yay., 1-26.
Özen, E. M., Serhadlı, Z. N. A., Türkcan A. S., Ülker, G. E. (2010). Depresyon ve anksiyete bozukluklarında somatizasyon. Düşünen Adam Psikiyatri ve Nörolojik Bilimler Dergisi, 23, 60-65.
Özer, A. ve Özer, S. (2009). Durumsal sürekli depresyon ölçeğinin birleşen yapı ve zamandaş geçerliliği. Psikoloji Çalışmaları, 29, 25-38.
Pınar, Ş. E. ve Tel, H. (2012). Depresyon tanılı birey ve hemşirelik yaklaşımı. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi, 3(2), 86-91.
Sağlık Bakanlığı (2011). Ulusal Ruh Sağlığı Eylem Planı (2011-2023), Ankara: T.C. Sağlık Bakanlığı.
Small G. W. (1991). Recognition and treatment of depression in the elderly. The Journal of Clinical Psychiatry, 52(Suppl 6), s.11-22.
Smith, M. S., Martin-Herz, S. P., Marsigan, J. L., Womack, W. M. (2003). Comparative study of anxiety, depression, somatization, functional disability and illness attribution in adolescents with chronic fatigue or migraine. Pediatrics, 111(4), 376-382.
Spielberger, C. D., Gorsuch, R.C. & Luschene, R.E. (1970). Manual for the State-Trait Anxiety Inventory. California: Consulting Psychologists Press.
Spielberger, C. D., Ritterband, L. M., Rheiser, E. C., Brunner, T. M. (2003). The nature and measurement of depression. International Journal of Clinical and Health Psychology, 3, 209-234.
Taycan, S. E., Kaya, F. D. & Taycan, O. (2014). Psikiyatri polikliniğine başvuran bir grup yaşlıda huzurevi ya da aile ile kalmanın depresyon ve anksiyete düzeyine etkisi. J Clin Psy, 17(2), 73-82.
TÜİK (2017). Created Reports on Population. 19 Şubat 2018 tarihinde https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=95&locale=tr adresinden alınmıştır.
TÜİK (2013). Population Projections 2013-2075. 18 Şubat 2018 tarihinde http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=15844 adresinden alınmıştır.
Türkçapar, H. (2004). Anksiyete ve depresyonun tanısal ilişkileri. Klinik Psikiyatri, Ek 4, 12-16.
Uğrak, U., Cihangiroğlu, N., Uzuntarla, Y. Teke, A. (2016). Hastaların sürekli kaygı düzeyleri ile acil sağlık hizmetlerini kullanma eğilimlerinin analizi. Bartın Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 7(13), 208-225.
Wisocki, P. A., Hunt, J. & Souza, S. (1993). An in-depth analysis of worry and its correlates among elderly chronic worriers. Unpublished manuscript, University of Massachusetts, Amherst.
World Health Organization (2007). World Health Statistics. Geneva: WHO Publication. 6 Mayıs 2018 tarihinde http://www.who.int/healthinfo/bodgbd2002revised/en/ adresinden alınmıştır.
World Health Organization (2015). World Report on Ageing and Health. Luxembourg: WHO Publication. 20 Mayıs 2018 tarihinde http://apps.who.int/iris/bitstream/10665/186463/1/9789240694811_eng.pdf?ua=1 adresinden alınmıştır.
Yazıcıoğlu, Y. ve Erdoğan, S. (2004). Spss uygulamalı bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Detay Yayıncılık.
Yeşilbaş, D. (2008). Majör Depresyon Tanısı Konulan Kişilerin Depresyonlarını İfade Biçimleri. Uzmanlık Tezi, İstanbul: Bakırköy Prof. Dr. Mazhar Osman Ruh Sağlığı ve Sinir Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi.