"Türkistanskie Vedomosti" Gazetesi ve Orta Asya Basınının Tarihi Gelişimi

"Türkistanskie Vedomosti"(1870-1917)gazetesi Çarın sömürge yönetiminin ihtiyaçlarına cevap verebilmek için hakim oldukları bölgelerde kapsamlı çalışmalarını sürdürebilmek amacıyla Orta Asya bölgesinde yayımlanan ilk gazetedir. Makalede, bu gazete tarihini ele alan bazı arşiv kaynakları da incelenmiştir. Gazetenin resmi olmayan sayfalarında Orta Asya halklarının etnografisi ve folkloru, tarihi hakkında ilmi, bilimsel pratik, bilimsel ve popüler makaleler yayımlanmaktaydı. "Türkistanskie Vedomosti"gazetesi sayfalarında geleneksel hayvan besleyiciliğinin durumu hakkında bilgiler verilir, farklı bölgelerdeki göç ve yönleri tasvir edilir, toprağı işleme, mahsul yetiştirme ve hasat toplama yöntemleri, tarımın geliştirilmesi meseleleri aydınlığa kavuşturulurdu. Düzenli olarak Orta Asya bölgesindeki halkın etnik kültürü hakkında makaleler yayımlanırdı. Makalenin temelinde de kanıtlandığı gibi, Orta Asya ve Türkistan bölgesi ile ilgilenen araştırmacılar "Türkistanskie Vedomosti"gazetesi sayfalarında bölgedeki hayatın tüm yönlerini kapsayan meseleler hakkında zengin bir kaynak bulabileceklerdir. Gazetenin toplumdaki siyasi durumları, dünyadaki haberleri tam zamanında yayımlaması, özellikle I. Dünya Savaşı'nda gerçekleşen olayların tarihi kayıtları dikkat çekicidir.

The Newspaper “Turkestanskie Vedomosti” and The Beginning of The Development of The History of The Press in Central Asia

“Turkestanskie Vedomosti” (1870-1917 years) was the first printed issue in Central Asia designed to meet the needs of the tsarist colonial administration for all round study of the conquered region.This article was written on the basis of archival sources on the history of this newspaper. There were scientific, scientific-practical, scientific and popular articles on the history, ethnography and folklore of the Central Asian people in the unofficial blog of the newspaper. On the pages of “Turkestanskie Vedomosti” one could find the characteristics of the condition of traditional cattle husbandry, description of the route of nomadic migrations in different regions and such issues were highlighted as the development of agriculture, methods of farmery and harvesting. Articles about the ethnic culture of the people of Central Asia were regularly appeared on its pages. Researchers, interested in Turkestan region and Central Asia, could find on the pages of “Turkestanskie Vedomosti” an abundance of materials covering all aspects of life of the region, which is proved on the basis of the given scientific article. The political news taking place in society and world, the columns devoting to the World War I catch the eyes of readers.

___

  • Aikap (1995). Kazak Ensiklopediyası. Almaty.
  • Alektorov, Alexandr (1900). Ukazatel’ knig, zhurnalov i gazetnyh statei i zametok o kirgizah. Kazan’.
  • Avsharova, M.P. (1960). Russkaya periodicheskaya pechat’ v Turkestane (1870-1817). Tashkent.
  • Baityrsynov, Akhmet (1913). Arnau soz. Kazakh 1.
  • Bartol’d, Vasilii (1925) Istoriya izucheniya Vostoka v Evrope i Rossii. Leningrad.
  • Baskhanov, Michail (2005). Russian military orientologists before 1917. Bibliographical dictionary. Moscow: Vostochnaya literatyra.
  • Boettger, Evgenii (1926). Rospis’ statei po vsem voprosam, pomeshhennym v gazete “Turkestanskie vedomosti” (1870-1892). RukSeries’. Otdel redkih knig i rukopiesei Nacional’noi biblioteki Uzbekistana imeni Alshera Navoi.
  • Central’nyi Gosudarstvennyi Arhiv Uzbekistana: Fond I-I. The name of the fund: General-Governor of Turkestan region. Opis 1-35.
  • Dala Vilayatinin Gazeti (1995). Almaty: Gylym
  • Dobrosmyslov, Alexandr (1910). Tashkentskaya Pressa. Sredniya Aziya 9.
  • Dulatov, Mirzhakyp (1923). Baspasoz ymmesi. Enbekzhi Kazakh, 5 mamyr.
  • Ernazarov, T.Je. (1976). Istoriya pechati Turkestana. (1870-1925). Tashkent.
  • Haruzin, Alexei (1891). Bibliograficheskii ukazatel’ statei, kasajushihsiya etnografii kirgizov i karakirgizov. Kazan’.
  • Horoshhin, Alexandr (1876). Sbornik statei, kasaiushihsiya do Turkestanskogo kraya. Sankt- Peterburg.
  • K 30-letiu “Turkestanskih Vedomostei” (1900).Turkestanskie Vedomosti 36.
  • Kartayeva, Tattigul (2001). Gazeta “Turkestanskie Vedomosti”: ( 1870-1917 gg.) kakistochnik isstorii i etnografii Kazahstana. Bibliografichiskii ukazatel’. Almaty: Gylym.
  • Kartayeva, Tattigul i dr. (2007). “Turkestanskie Vedomosti” – etnograficheskie rasskazi. Biblioteka kazahskoi etnografii. 44 tom., 2-oe dopolnennoe. Sbornik kommentarii. Astana: Altyn kitap.
  • Kazakh (1998). Kazak Ensiklopediyası. Almaty.
  • Masanov, Edige (1966). Ocherk istorii etnograficheskogo izucheniya kazahskogo naroda v SSSR. Almaty: Nayka
  • Materialy dlya bibliografii Kazahstana i Sredneaziatskih Respublik. (1927). Leningrad.
  • Otdel’noe mnenie chlena Turkestanskogo Statisticheskogo komiteta S.A.Idarova (1872). Ezhegodnik. Materialy dlja statistiki Turkestanskogo kraya. Vyp I: 229. Sankt-Peterburg.
  • Predislovie (1870). Turkestanskie Vedomosti 1:1.
  • Turkestanskie Vedomosti (1916). Evropeiskaya voina.
  • Turkestanskie Vedomosti (1917). Voina.
  • Ubileinyi nomer k otkrytiyu pamjatnika pervomu Turkestanskomu general-gubernatoru Konstantin Petrovich Von Kaufman’u i voiskam, pokorivshim Sredniu Azii (1913). Turkestanskie Vedomosti 97: 2.