Sosyal Hizmet Uygulamalarında Coğrafi Bilgi Sistemlerinin Kullanımı

Yaklaşık yetmiş yıldır bilginin esas kaynak olduğu, bilgi alışverişinin hızlandığı, bu hızla paralel giden teknolojik donanım ve yazılımların geliştiği, bilgi çağının içinde bulunmaktayız. Bilgi çağı, kurum ve kuruluşlardan, günlük yaşamdaki eylemlerimize kadar her anımızı değiştirmekte, dönüştürmektedir. Sosyal hizmet kurum ve kuruluşları da bu değişimden etkilenmektedir. Çalışmalarının temel kaynaklarından biri bilgi olan sosyal hizmet mesleği ve disiplini için bilginin uygulamalarda etkin kullanımı önem taşımaktadır. Müracaatçıya ve sorunlarına ilişkin bilgilerin edinilmesi, planlı müdahale sürecini oluşturan temel yapıtaşlarındandır. Bu bağlamda sosyal hizmette bilgiyi edinme, üretme, kullanma ve geliştirmeyi ifade eden bilgi yönetimi kavramı karşımıza çıkmaktadır. Bilgi yönetimi de içinde bulunduğumuz çağdan etkilenmekte, teknolojik araç ve gereçlerin bu süreçlere dâhil edilmesiyle yeni yöntemler ortaya çıkmaktadır. Bilgi yönetimi sürecinde yararlanılan yazılımlardan birisi Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS)’dir. Coğrafi Bilgi Sistemleri mekâna ilişkin verileri toplayıp, analiz etmeye, arşivlemeye ve haritalaştırmaya olanak sağlayan bir sistemdir. Daha çok şehir planlama, coğrafya, mimarlık, toplum sağlığı, arkeoloji gibi alanlarda karşımıza çıksa da sosyal hizmet tarihinin başlangıç yıllarında Jane Addams ve meslektaşları Hull House yakınlarında yaşayan yerel nüfusun demografik özelliklerini görsel olarak ifade etmek, sosyal ve ekonomik adaletsizlikler hakkında bilgi edinmek ve toplum haritalarını birincil veri kaynağı olarak kullanmak için haritalandırmayı kullanmışlardır. Günümüzde Coğrafi Bilgi Sistemleri doğrudan sosyal hizmet uygulamalarında kullanılmasa da sosyal hizmet uygulamalarında kullanılmak üzere gereken bilgiyi elde etmek, düzenlemek ve kullanmak için elverişli bir yazılımdır. Bu çalışma, farklı disiplinlerde Coğrafi Bilgi Sistemlerinin kullanımına yönelik örnekler vermekte ve sosyal hizmet uygulamalarında Coğrafi Bilgi Sistemlerinin kullanılmasıyla, meslek elemanlarının çalıştıkları bölgenin sosyo-demografik özelliklerine, sosyal sorunlarına, örgütlerine ilişkin verileri elde ederek ve bunları görselleştirerek, çalışma alanlarına ilişkin bilgi temelini nasıl destekleyebileceklerine dair bir bakış açısı oluşturmayı amaçlamaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Coğrafi Bilgi Sistemi, sosyal hizmet uygulaması, veri, enformasyon, bilgi

Using Geographic Information Systems in Social Work Practice

For nearly seventy years, we have been in the information age where information is the main source, information exchange accelerates, technological hardware and software developing parallel to this speed. The information age changes and transforms every moment from institutions and organizations to our daily activities. Social work institutions and organizations are also affected by this change. Effective use of information in practice is important for social work profession and discipline, which is the main source of knowledge. In this context, the concept of knowledge management, which expresses the acquisition, production, use and development of information in social work, emerges. Knowledge management is also affected by the current era, and new methods emerge with the inclusion of technological tools and equipment in these processes. One of the software used in this process is Geographic Information Systems. Geographic Information Systems is a system that allows collecting, analyzing, archiving and mapping data related to space. This study includes introductory information on the use of Geographic Information Systems in social work practices.

PDF

___

Alkan, N. (2003). Tıp ve Sağlık Kuruluşlarında Bilgi Yönetimi. Bilgi Dünyası, 122-145.
Alpdemir, A. E., & Çabuk, A. (2005). Eskişehir Kenti Suç Kaynaklarının Bilgi Sistemleri Destekli Tespiti Ve Planlamaya Esas Teşkil Eden Verilerle İlişkilendirilmesi. Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası, Mühendislik Ölçmeleri STB Komisyonu 2. Mühendislik Ölçmeleri Sempozyumu. İstanbul.
ASPB, Dünya Bankası. (2017). Türkiye’nin Bütünleşik Sosyal Yardım Sistemi. https://www.ailevecalisma.gov.tr/SYGM/PDF/Turkiyenin_Butunlesik_Sosyal_Yardim_Sistemi.pdf adresinden alındı. Erişim Tarihi: 21.10.2019
Avcı, C., & Durduran, S. S. (2014). Geçmişten Günümüze Kent Bilgi Sistemi Çalışmaları Ve Mevcut Durum. 5. Uzaktan Algılama-CBS Sempozyumu (UZAL-CBS 2014). İstanbul.
Badem, H. (2017). Türkiye'de Kent Bilgi Sistemlerinin Ulusal Ölçekte Yaygınlaştırılmasına Yönelik Çözüm Önerileri. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Uzmanlık Tezi. Ankara.
Çolak, E., & Yomralıoğlu, T. (2007). Kanser Vakalarının Coğrafi Bilgi Sistemleri İle İrdelenmesi: Trabzon Örneği. Jeodezi, Jeoinformasyon ve Arazi Yönetimi Dergisi(96).
Demirci, A., & Karaburun, A. (2010). Yüksek Öğretim Coğrafya Programları İçin Coğrafi Bilgi Sistemlerinin Önemi. Marmara Coğrafya Dergisi, 27-45.
Deniz, M., Kocaman, E., & Topuz , M. (2018). Turgutlu İlçesinde Aile Sağlığı Merkezlerinin (ASM) Konumlarının Erişilebilirlik Açısından CBS ile Analizi. TÜCAUM 30. Yıl Uluslararası Coğrafya Sempozyumu. Ankara.
Dölek, İ., & Demir, S. B. (2011). Coğrafi Bilgi Sistemi (CBS) İle Coğrafya Derslerine Yönelik Öğretim Materyallerinin Hazırlanması. Sosyal Bilgiler Eğitimi Araştırmaları Dergisi, 2(2), 122-143.
Durduran, S. S., & Durduran, Y. (2009). Coğrafi Bilgi Sistemi Yardımıyla Kalp Ve Solunum Yolu Hastalarının Mekansal Dağılımının Belirlenmesi: Konya Örneği. S.Ü. Mühendislik‐Mimarlık Fakültesi Dergisi, 24(3).
Durduran, S., Kandemir, B., Avcı, C., Durduran, Y., & Bitirgen, M. (2012). Coğrafi Bilgi Sistemi Yardımıyla Kronik Hepatit B Hastalığının Mekansal Dağılımı: Örnek Bir Uygulama. IV. Uzaktan Algılama ve Coğrafi Bilgi Sistemleri Sempozyumu(UZAL-CBS). Zonguldak.
Düzgün, Ş. (2007). Suç Olgusuna Teorik Yaklaşımlar Ve Disiplinlerarasılık . Kent ve Suçluluk Dosyası Bülten 55, 4-10. Ercan, T., & Komesli, M. (2008). Kent Bilgi Sistemlerindeki Veritabanı Farklılıklarının İyileştirilmesi. Journal of Yaşar University, 3(9), 1081-1092.
Erdoğan, C., Can, M., & Alkan, R. M. (2016). Tokat Turhal İlçesi Coğrafi Bilgi Sistemi. https://www.researchgate.net/publication/228844270 adresinden alındı
ESRI. (2011). An Esri White Paper Place Matters in the Helping Professions: GIS for Human and Social Services Organizations. New York.
Felke, T. P. (2006). Geographic Information Systems: Potential Uses In Social Work Education And Practice. Journal of Evidence-Based Social Work Practice, 3(3/4), 103-113.
Felke, T. P. (2014). Building Capacity for the Use of Geographic Information Systems (GIS) in Social Work Planning, Practice, and Research. Journal of Technology in Human Services, 81-92.
Foley, R. (2002). Assessing the applicability of GIS in a health and social care setting: planning services for informal carers in East Sussex, England. Social Science & Medicine, 79-96.
Güçlü, N., & Sotirofski, K. (2006). Bilgi Yönetimi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 351-371.
Güngör, H. C., & Özkan, G. (2015). Sağlık Ocakları Planlamasında Coğrafi Bilgi Sistemi: Kütahya İli Örneği. Proceedings of the World Cadastre Summit. İstanbul.
Gürbüz, M., & Karabulut, M. (2008). Fatih Polis Merkez Amirliğinin (Adana) Sorumluluk Sahasında Çocuk Suçlarının CBS ile Haritalandırılması ve Analizi. Polis Bilimleri Dergisi, 10(2), 51-78.
Hillier, A. (2007). Why Social Work Needs Mapping. Journal of Social Work Education, 205-222.
Kanlı, İ. B., & Kaplan, B. (2018). Kentsel Güvenliğin Sürdürülebilirliğinde İleri Teknolojilerin Kullanılması: Coğrafi Bilgi Sistemleri. TESAM Akademi Dergisi, 143-186.
Kaya Bensghir, T., & Akay, A. (2004). Bir Kamu Politika Aracı Olarak Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS): Türkiye'de Belediyelerin CBS Uygulamalarının Değerlendirilmesi. Yapı ve Kentte Bilişim '04 Kentte Dönüşüm, e-Belediyecilik, e-Mühendislik, e-Kentlilik 3. Ulusal Kongresi.
Koç, A. (1993). Cografi Bilgi Sistemlerinde Veriler ve Elde Ediliş Yöntemleri. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 43(1-2).
Leung, Z. C. (2014). Knowledge Management in Social Work: the Interplay of Knowledge Sharing Platforms. International Social Work, 143-155.
Osmanlı, N. (2009). Coğrafi Bilgi Sistemi Tabanlı Sosyal Bilgi Merkezi Ve Konya Sosyal Doku Haritası. TMMOB Coğrafi Bilgi Sistemleri Kongresi 2009. İzmir.
Öğüt, A. (2003). Bilgi Çağında Yönetim. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Öngen, Ç. (2014). Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı'na Bağlı Sosyal Hizmet Kuruluşlarının Sosyal Hizmet Uygulamalarında Bilişim Teknolojilerinin Kullanımı: Ankara İli Örneği. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Hizmet Ana Bilim Dalı Yüksek Lisans Tezi. Ankara.
Özdemirci, F., & Aydın, C. (2007). Kurumsal Bilgi Kaynakları ve Bilgi Yönetimi. Türk Kütüphaneciliği, 164-185.
Özkan, G., & Güngör, H. C. (2007). CBS’nin Sağlık Alanında Kullanımı Ve Örnekleri. TMMOB Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası Ulusal Coğrafi Bilgi Sistemleri Kongresi. Trabzon.
Özkan, Y., & Gökçearslan Çifci, E. (2012). Sosyal Hizmette Kanıta Dayalı Uygulamalar: Sosyal Hizmet Eğitimi Açısından İrdelenmesi. Toplum ve Sosyal Hizmet, 23(1), 149-160.
Pektaş, E. K. (2009). Coğrafi Ve Kent Bilgi Sistemi Uygulamaları Ve Afyonkarahisar İli Örneği. Afyon Kocatepe Üniversitesi, İ.İ.B.F. Dergisi, XI(II), 241-260.
Queralt, M., & Witte, A. D. (1998). A Map for You? Geographic Information Systems in the Social Services. Social Work, 43(5), 455-469.
Rine, C. M., Morales, j., Vanyukevych, A., Durand, E. G., & Schroeder, K. A. (2012). Using GIS Mapping To Assess Foster Care: A Picture Is Worth A Thousand Words. Journal of Family Social Work, 15(5), 375-388.
Selvi, Ö. (2012). Bilgi Toplumu, Bilgi Yönetimi Ve Halkla İlişkiler. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi(3).
Sevinç, İ. (2015). Sosyal Belediyecilik Uygulamalarında Kent Bilgi Sistemlerinin Kullanımı: Konya Büyükşehir Belediyesi Örneği. Yönetim ve Ekonomi, 22(1).
Sönmez, N. K., & Sarı, M. (tarih yok). Coğrafi Bilgi Sistemleri Temel Esasları Ve Uygulama Alanları.
Steinberg, S. J. (2002). Integrating Geographic Information Systems (GIS) Technology İnto The Social Sciences. doi:10.13140/2.1.1713.9529
Sungur, Z. T. (2014). Bilgi Yönetimi (BY) Nedir? Türk Kütüphaneciliği Çeviri Yazılar , 669-674.
Tecim, V. (1999). Bilgi Teknolojilerinde Yeni Bir Gelişme: Coğrafi Bilgi Sistemleri ve Bilgi Sistemleri Arasındaki Yeri. D.E.Ü.İ.İ.B.F. Dergisi, 14(1), 1-12.
Tompkins, P. L., & Southward, L. H. (1999). Geographic Information Systems (GIS). Computers in Human Services, 209-226. doi:10.1300/J407v15n02_16
Türk, T. (2011). Türkiye’de Meydana Gelen Suçların Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) ile İncelenmesi. Jeodezi, Jeoinformasyon ve Arazi Yönetimi Dergisi.
Wang, Y., Guo, Y., & Zeng, S. (2018). Geographical Variation and Social Work Studenrts' Job Intentions in China: A Geographic Information Systems Approach. Social Work.
Weisburd, D. L., & McEwen, T. (2015). Introduction: Crime Mapping and Crime Prevention. SSRN Electronic Journal. doi:10.2139/ssrn.2629850
Wier, K. R., & Robertson, J. G. (1998). Teachıng Geographıc Informatıon Systems For Socıal Work Applıcatıons. Journal of Social Work Education, 81-96.
Yılmaz, M. (2009). Enformasyon Ve Bilgi Kavramları Bağlamında Enformasyon Yönetimi Ve Bilgi Yönetimi. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 95-118.
Yomralıoğlu, T. (2005). Türkiye’de Belediyelerin KBS/CBS Uygulamalarına Genel Bakış. https://web.itu.edu.tr/tahsin/tahsin/Yaynlar_Ulusal_files/B41.pdf adresinden alındı Erişim Tarihi:17.11.2019
Yomralıoğlu, T. (tarih yok). Coğrafi Bilgi Sistemi Politikası.
Yomralıoğlu, T., & Demir, O. (1994). Kentsel Bir Coğrafi Bilgi Sistemi Modelleme. CBS’94 - 1.Ulusal Coğrafi Bilgi Sistemleri Sempozyumu, (s. 276-290). Trabzon.
URL1: https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/3.5.20147179.pdf Erişim Tarihi:17.11.2019