ORTOPEDİK ENGELLİ KADINLARIN SORUN VE BEKLENTİLERİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA: TUZLA İLÇESİ ÖRNEĞİ

Günümüzde engellilik nedeniyle yaşanan sorunlar tüm toplumlarda hala önemini korumaktadır. Engellilerin yaşadığı sorunları ortopedik engelli kadınların daha yoğun yaşadıkları düşünülmektedir. Bu çalışmanın amacı, İstanbul İli Tuzla İlçesinde ikamet eden, Tuzla Belediyesi Engelli Koordinasyon Merkezi’nde kaydı bulunan ve merkezden en az bir kez hizmet almış, 15 yaş üstü ortopedik engelli kadınların hali hazırdaki eğitim, istihdam ve iş yaşamı, ayrımcılık, aile ve evlilik yaşantısındaki sorunları ile devletten, yerel yönetimden, sosyal çevreden ve gelecekten beklentilerinin neler olduğunu belirlemektir. Bu amaçla veriler, araştırmacı tarafından geliştirilen 119 sorudan oluşan form aracılığı ile 81 ortopedik engelli kadınla yüz yüze görüşme yapılarak toplanmıştır. Araştırmaya katılan ortopedik engelli kadınların, engelleri ve toplumsal cinsiyetçi yaklaşımlar nedeni ile eğitim, istihdam ve iş yaşamı, aile ve evlilik yaşamında sorunlar yaşadıkları ve ayrımcılığa uğradıklarını düşündükleri görülmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Engelli, ortopedik engelli kadın, güçlendirme yaklaşımı, toplumsal cinsiyet

A Study on Orthopedically Handicapped Women’s Problems and Expectations: Tuzla County Example

This study examines “Orthopedically Handicapped Women’s Problems and Expectations: Tuzla County Example’’is to identify the problems of handicapped women concerning education, employment and business life, family and married life, and arising out of discriminatory behaviours by the reason of being handicapped women. It was objected to put their expectations forward from government, local administration, social environment and future. The research was applied to 81 orthopedically handicapped women who are registered to Istanbul Tuzla Municipality Handicapped Coordination Centre and have acquired assistance from the centre once in minimum. The data was collected by making interviews with a questionnaire developed by the researcher. It can be said that the orthopedically handicapped women participants of this research are having difficulties in education, employment, family/married lives and encountering discrimination due to their handicaps and society’s sex oriented approaches.

Keywords:

Handicapped, orthopedically handicapped women, method of empowerment approach, gender,

PDF

___

Abu Habğib, L. (1995). Women and disability don’t mix: double discrimination and disabled women rights. Gender Development, 3 (2), 49-53.
Acar, H. (2001). Özürlülük araştırmalarında yeni bir yaklaşım ve niteliksel araştırma tasarımı. Görme Özürlüler İçin Rehabilitasyon Deneyimleri Yeni Rehabilitasyon Politikaları ve Meslek Tanımları (Yay. Haz. K. Karataş), No 4: 77- 80. Ankara: Körler Federasyonu.
Akkök, F. (1982). Özürlü çocukların aileleriyle psikolojik danışma ve rehberlik çalışmaları. Psikoloji Dergisi, 4 (16), 3- 5.
Aral, N., Gürsoy, F., Bütün Ayhan, A. (2005). Engelli kadına yönelik fiziksel istismar. Engelli Kadınların Sorunları ve Çözümleri Sempozyumu 29- 30 Nisan Kocaeli. İstanbul: Grafik Matbaacılık.
Arıkan, Ç. (1995). Ortopedik Sakatlığı Olan Bireylerin Gözüyle Türkiye’de Sakatlık Sorunu: Değerlendirmeler ve Beklentiler. Ankara: Gökçen Teknik Ltd. Şti.
Arıkan, Ç. (2001). Türkiye’de görme engelli kadınlar: sorunlar, beklentiler, çözüm önerileri. No:3, Ankara: Ankara Körler Federasyonu Yayını.
Başar, F. (1998). Kadına yönelik şiddet: dayak. Ka-De-Fe, 1, 13-15.
Bilgin, K. U. (1997). Engellilerin istihdamında yöntem arayışı. Görme Engellilerin Sosyal Güvenlik Sorunları ve İstihdamı Sempozyumu 1- 2 Aralık. Ankara: Altı Nokta Görme Engellilere Hizmet Vakfı Yayınları.
Breton, M. (1994). On the meaning of empowerment and empowerment-oriented social work practice. Social Work with Groups: A Journal of Community and Clinical Practice, 17 (3).
Chang, J., Martin, S., Moracco, K., Dulli, L., Scandalin, D., Loucks-Sorrel, M., Turner, T., Starsoneck, L., Porian, P., Bau-Saada, I. (2003). Helping women with disabilities and domestic violence: Starategis, limitations and challeges of domestic violence programs and services. Journal of Women’s Health, 12 (7), 699-708.
Cılga, İ. (2001). Özürlülerin yaşam kalitesi. Ufkun Ötesi Bilim Dergisi, 1 (1), 79-89.
Cırıl, S. (1984). Sakat ev kadınlarının ev idaresine ilişkin sorunlarının incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Deegan, M. J. ve Brooks, N. A. (Eds. ). (1985). Women and disability: the double handicap, New Brunswick: Transaction Books. Duyan, V. (2008). Aileye yönelik planlı müdahale sürecinin aşamaları. Toplum ve Sosyal Hizmet, 14 (1), 41- 61.
Erbil, F. (2007). Yoksulluk ve özürlülük. ÖZVERİ, 4 (1), 939- 964.
Florian, V. ve Dangoor, N. (1994). Personal and familial adaption of women with severe physical disabilities: a further validation of the double ABCX model. Journal of Marriage and the Family, 56, 735-746.
Ford, A. ve Moore, D. (2000). An exploratory study of violence, substance abuse, disability and gender. Social Behavior and Personality, 28 (1), 61-78.
Gutierrez, M. ve Lorraıne, M. (1998). Empowerment in social work practice. A sourcebook. Brooks/Cole Publishing Company.
Hartman, C., Macintosh, B., Englehardt, B. (1983). The neglected on forgotten sexual partner of the physically disabled. Social Work, 28 (5), Spt-Oct, 370-374.
Hassouneh, P. ve Curry, M. (2002). Abuse of women with disabilities: state of the science. Rehabilition Counseling Bulletin, 45 (2), 96-104.
Işıkhan, V. (2001). Özürlü kadınların istihdam sorunları. Görme Özürlüler İçin Rehabilitasyon Deneyimleri, Yeni Rehabilitasyon Politikaları ve Meslek Tanımları 24- 25 Mart (Yay.Haz.: Kasım Karataş), Ankara: Körler Federasyonu.
Karasar, N. (1991). Bilimsel araştırma yöntemi: kavramlar, ilkeler, teknikler. Ankara: Bilim Kitap.
Karataş, K. (1996). Genç işsizliği ekonomik toplumsal ve ruhsal sonuçları. No:2, Ankara: Sosyal Hizmet Uzmanları Derneği Genel Merkezi Yayını.
Karataş, K. (1997-1998). Engelliler kentlerde hareket etmek istiyorlar. Ufkun Ötesi Türkiye Görme Engelliler Federasyonu Dergisi, 4 (2), Kasım 97- Nisan 98.
Karataş, K. (2002). Özürlülere yönelik ayrımcılık ve ayrımcılıkla savaşım, Ufkun Ötesi Bilim Dergisi, Mayıs, 2 (1), 1-10.
Karataş, K. (2002). Engellilerin toplumla bütünleşme sorunları, bir sosyal politika yaklaşımı. Ufkun Ötesi Bilim Dergisi, 2 (2), 43-55.
Kelleci, L. (2005). Engelli kadın ve sosyal statü. Engelli Kadınların Sorunları ve Çözümleri Sempozyumu 29- 30 Nisan, Kocaeli. İstanbul: Grafik Matbaacılık.
Kitchin, R. (1998). “Out of place’, knowing one’s place: space, power and the exclusion of disabled people. Disability and Society, 13 (3), 343- 356.
Kitchin, R. , Shirlow, P. ve Shuttleworth, I. (1998). On the margins: disabled people’s experience of employment in donegal, west ıreland. Disability and Society, 13 (5), 785- 806.
Kolat, S. (2007). Avrupa birliği’nde özürlülere yönelik ayrımcılıkla mücadele. ÖZ- VERİ, 4 (2), 1065- 1084.
Kuzgun İ. K. ve Aydın D. G. (2005). Türkiye’de işgücü piyasasında engelli kadının yeri. Engelli Kadınların Sorunları ve Çözümleri Sempozyumu 29- 30 Nisan Kocaeli. İstanbul: Grafik Matbaacılık.
Küçükkaraca, N. (2001). Özürlü hakları ve sosyal hizmet mesleği. Görme Özürlüler İçin Rehabilitasyon Deneyimleri Yeni Rehabilitasyon Politikaları ve Meslek Tanımları (Yay. Haz. K. Karataş), No 4: 227-231. Ankara: Körler Federasyonu
Küçükkaraca, N. (2004). Farklılık ve kültürel yetkinliği olan sosyal hizmet uygulamaları. Sosyal Hizmetler Sempozyumu: Türkiye’de Sosyal Hizmet Uygulamaları İhtiyaçlar ve Sorunlar. 4- 6 Kasım, Alanya: Başkent Üniversitesi Yayını.
Küçükkaraca, N. (2005). Feminizm ve engelli kadın. Engelli Kadınların Sorunları ve Çözümleri Sempozyumu 29- 30 Nisan, Kocaeli. İstanbul: Grafik Matbaacılık.
Küçükkaraca, N., Özbulut, M., Sayar, Ö. (2008). Özürlülerle toplumsal bütünleşmeye bir adım. Yayın No: 010, Ankara: Sosyal Hizmet Uzmanları Derneği Genel Merkezi. Lloyd, M. (1992). Does she boil eggs? Towards a feminist model of disability. Disability, Handicap and Society, 7 (3), 207- 221.
Lloyd, M. (2001). The politics of disability and feminism: discord or synthesis?, Sociology, 35 (3), 715- 728.
Mitler, P. (1995). Family and disabilities, Family Matters, I. Y. F: U.N, 289-333.
Nisha (2006). Regulation of disabled women’s sexuality, http://www.infochangeindia.org/agenda4_15.jsp (Erişim Tarihi: 23 Şubat 2009).
Oliver, M. (1992). Social work with disabled people. London: Macmillan.
Oppong, C. ve K. Abu. (1985). A handbook for data collection and analysis on seven roles and statuses of women. Geneva: International Labor Office.
Osunluk, H. ve Uğurlu, B. (2005). Özürlü kadınlar ve ayrımcılık, ÖZ- VERİ, 2 (1), 410- 427. Özcan, H. (1986). Spastik çocuklar. Aile ve Çocuk, İstanbul.
Özcan, N. (1996). Feminist bakış açısından Türkiye’de kadın suçluluğu üzerine sosyolojik bir inceleme. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyoloji Anabilim Dalı, Ankara.
Özcan, M. (2005). Engelli kadınların çalışma yaşamındaki konumu. Engelli Kadınların Sorunları ve Çözümleri Sempozyumu 29- 30 Nisan, Kocaeli. İstanbul: Grafik Matbaacılık.
Parsons, R. J. (1991). Empowerment: purpose and practice principle in social work. Social Workwith Groups,14 (2): 7-23.
Reeve, D. (2002). Negotiating psycho- emotional dimensions of disability and their ınfluence on ıdentity constructions. Disability and Society, 17 (5), 493- 508.
Schaller, J. and De La Garza, D. (1999). Its about relationships: perspectives of people with cerebral palsy on belonging in their families, schools and rehabilitation counseling. Journal of Applied Rehabilitatation Counseling, 30 (2), 7-18.
Stoval, C. and Sedlacek. W.E. (1985). Attitudes of male and female university student toward students with different physical disabilities. Journal of Collage Student Personnel, 24 (4), 325- 330.
Topçubaşı, F. ve Arıkan, Ç. (2005). Türkiye’de görme engelli kadınların konumu: genel bir değerlendirme. Engelli Kadınların Sorunları ve Çözümleri Sempozyumu 29- 30 Nisan, Kocaeli. İstanbul: Grafik Matbaacılık.
Vural-Dinçkol, B. (1998).“Kadının hukuksal statüsünün tarihsel gelişimi. 20. yüzyılın sonunda kadınlar ve gelecek, TODAİE Yayın No: 285, İnsan Hakları Araştırma ve Derleme Merkezi Yayın No: 16, 35-50, Ankara.
Warschausky, s. ve Zimmermann, marc a. (1998). Empowerment theory for rehabilitation research: conceptual and methodological issues. Rehabilitation Psychology, 43 (1).
Weinberg, N. (1983). Social equity and help seeking process: a structural perspective. A. Nadler, J. D, Fischer, B. M DE Paulo (Eds) New Directions in Helping N. Y: Academic Press.