KORUNMAYA MUHTAÇ YEDİ–ON BİR YAŞ GRUBUNDAKİ ÇOCUKLARIN SOSYAL PROBLEM ÇÖZME BECERİLERİNİN İNCELENMESİ

Bu araştırma, çocuk yuvalarında yaşayan korunmaya muhtaç çocukların sosyal problem çözme becerilerini ortaya çıkarmak amacı ile pilot bir çalışma olarak planlanmış ve yürütülmüştür. Araştırmanın örneklemini Ankara il merkezinde bulunan Gazi, Keçiören ve Sincan Çocuk Yuvaları’nda yaşayan yedi– on bir yaş grubundaki normal gelişim gösteren, ilköğretime devam eden çocuklar (40 erkek, 40 kız) oluşturmuştur. Örnekleme seçilen çocukların her birine sosyal problem çözme becerilerinin iki boyutunu (arkadaş edinme ve nesne edinme) değerlendirmek amacı ile ‘Sosyal Problem Çözme Testi’ uygulanmıştır. Sosyal problem çözme becerileri test skorlarının yaş ve cinsiyet değişkenleri ile ilişkisi incelenmiştir. Elde edilen verilerin, her bir yaş grubunda cinsiyete göre farlılık gösterip göstermediğinin belirlenmesi amacıyla Mann-Whitney U Testi kullanılmıştır. Sosyal problem çözme becerilerinin cinsiyetlerde yaş gruplarına göre farklılık gösterip göstermediğinin belirlenmesi için KruskalWallis Varyans Analizi Testi uygulanmış, yaş grupları arasındaki farklılığın hangi gruplar arasında olduğunu belirlemek amacıyla Mann-Whitney U Testi uygulanarak ikişerli karşılaştırma yapılmıştır. Araştırma sonucunda, on bir yaş grubu çocuklarda, nesne edinme ile ilgili problem durumunda kullanılan farklı strateji sayısı puanlarının, ilgi ve esneklik puanlarının cinsiyetle ilişkili olduğu, kızların sosyal problemleri çözmede erkeklerden daha başarılı oldukları bulunmuştur. Yaşla, arkadaş edinme ile ilgili problem durumuna getirilen çözüm sayısı ve nesne edinme ile ilgili problem durumunda kullanılan farklı strateji sayısı puanları arasındaki ilişkinin istatistiksel açıdan anlamlı olduğu, ilgi puanlarının ise yaş ile ilişkisi olmadığı saptanmıştır. Araştırmada ayrıca, problemin çözümünün başarısız olması durumunda büyük yaş grubu çocukların problem durumunu çözecek yeni stratejiler oluşturmada (esneklik) daha başarılı oldukları bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler:

Sosyal problem çözme, korunmaya muhtaç çocuk, orta çocukluk

Social Problem Solving Skills in A Group of Children in Need Aged Seven-eleven

This research examined social problem solving skills of seven– eleven year old children who reside in child homes in Ankara. Thegoal is also to examine how children behave when they face social dilemmas. In this investigation, children were asked to provide solutions to two types of social problems. Primary school age children (N=80, 40 boys and 40 girls) responded to hypothetical social solutions designed to assess quantitative and qualitative dimensions of their social problem solving skills. We investigated the relation between social problem solving skills and gender and age. Kruskal-Wallis test is used in order to determine the differences among the age groups. Mann Whitney U test is used to compare gender differences and also age groups between each. Results indicated that social problem solving skills altered with gender. Significant differences according to gender are found in the eleven year old age group. For object acquisition, relevancy and flexibility. Girls are more successful than boys. Age differences in the numbers of responses in object acquisition and types of strategies in friendship stories are significant. Relevancy scores aren’t significantly related to age. We have also discovered that as they get older, children are able to vary their strategies.

Keywords:

Social problem solving, children in need, middle childhood,

PDF

___

Akbaş, S. C. (2005) Okul Öncesi Eğitime Devam Eden Altı Yaş Grubu Çocukların Sosyal Problem Çözme Becerilerinin İncelenmesi, Yayınlanmamış Bilim Uzmanlığı Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
Akyüz, E. (1974) “Medenî Kanun’a Göre, Hâkimin Velâyet Hakkına Müdahalesi”,. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
Arnaz, Z. (1983) “Koruyucu Aile Bakımındaki Çocuğun Gelişim Özellikleri, Ana Yoksunluğunun Çocuk Gelişimine Etkileri Açısından Koruyucu Aile Bakımının, Kurum Bakımı İle Karşılaştırmalı İncelemesi”, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Hizmetler Yüksekokulu Dergisi 1, 111–155.
Aslan, B. (1997) “Kurum Bakımında Bulunan Korunmaya Muhtaç Çocukların Davranış Sorunları (Adana İlinde Bir Araştırma)”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
Berg, C.A. (1989) “Knowledge of Strategies for Dealing with Everyday Problems From Childhood Through Adolescence”, Developmental Psychology, 25 (4) 607–618.
Bıyıklı, L. (1976) “Korunmaya Muhtaç Çocukların Gelişimi ve Uyum Sorunları”, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
Biggam, F. H., Power, K. G. (1999) “Social Problem Solving Skills and Psychological Distress Among Incarcerated Young Offenders: the Issue of Bullying and Victimization”, Cognitive Therapy and Research, 23 (3) 307–326.
Bulut, I. (1983) “Parçalanmış Aileden Gelen Çocukların Davranış Özellikleri Hakkında Bir Araştırma”, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Hizmetler Yüksekokulu Dergisi, 1, 79-110.
Bulut, Ş. (2000) “Altı Yaş Çocuklarında Davranış Problemleri ile Anne ve Öğretmenlerin Uyum Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
Crombie, G., Gold, D. (2001) “Compliance and Problem Solving Competence in Girls and Boys”, The Journal of Genetic Psychology, 150 (3) 281–291.
Dodge, K. A. (1986) “Biased Decision Making Processes in Agressive Boys”, Journal of Abnormal Psychology, 90 375–379.
Dodge, K. A., Pettit, G. S., Brown, M. M. (1988) “Early Family Experience, Social Problem Solving Patterns, and Children’s Social Competence”, Child Development, 59 107–120.
Dodge, K. A., Pettit, G. S., Bates, J. E. (1994) “Socialization Mediators of the Relation Between Socioeconomic Status and Child Conduct Problems”, Child Development, 65 649–665.
Dodge, K. A., Crick, N. R. (1994) “A Review and Reformulation of Social InformationProcessing Mechanisms in Children’s Social Adjustment”, Psychological Bulletin, 115 (1) 74–101.
Dodge, K. A., Landsford, J. E., Burks, V. S., Bates, J.E., Pettit, S. G., Fontaine, R., Price, J. M. (2003) ‘‘Peer Rejection and Social Information- Processing Factors in the Development of Agressive Behavior Problems in Children’’, Child Development, 74 (2), 374-393.
Durkin, K. (1995) Developmental Social Psychology From Infant to Old Age, Blackwell Publishers, USA.
D’Zurilla, T. J., Chang, E. C. (1995) “The Relations Between Social Problem Solving and Coping”, Cognitive Therapy and Research, 19 (5) 547–562.
D’Zurilla, T. J., Sheedy C. F. (1992) “The Relation Between Social Problem-Solving Ability and Subsequent Level of Academic Competence in College Students”, Cognitive Therapy and Research, 16 (5) 589–599.
D’Zurilla, T. J., Chang, E. C., Sanna, L. J. (2003) “Self-Esteem and Social Problem Solving As Predictors of Agression in College Students”, Journal of Social and Clinical Psychology, 22 (4) 424–440.
Eisenberg, N., Mussen, P. H. (1989) The Roots of Prosocial Behavior in Children, Cambridge University Press, New York, USA,
Eisenberg, N., Guthrie, K., Murphy, B., Shepard, S., Cumberland, A., Carlo, G. (1999) “Consistency and Development of Prosocial Dispositions: A Longitudinal Study”, Child Development, 70 (6) 1360–1372.
Elias, M. J., Rothbaum, P. A., Gara, M. (1986) “Social- Cognitive Problem Solving in Children: Assesing the Knowledge and Application of Skills”, Journal of Applied Developmental Psychology, 7 77–94.
Erkan, G. (1995) “Korunmaya Muhtaç Çocuklar: Çocuk Yuvalarında Bir Araştırma”, Volkan Matbaacılık, Ankara.
Ersoy, Ş. (2001) “Çocuk Yuvasında Kalanlarla Ailesi Yanında Yaşayan Dokuz-On Bir Yaş Grubundaki Çocukların Saldırganlık Eğilimlerinin İncelenmesi”, Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
Feldman, E., Dodge, K. A. (1986) “Social Information Processing and Sociometric Status: Sex, Age, and Situational Effects”, Journal of Abnormal Child Psychology, 15 (2) 211–227.
Gander, M. J., Gardiner, H. W. (1993) Çocuk ve Ergen Gelişimi (Çev. B. Onur), İmge Yayınevi, Ankara.
Goodman, S. H., Gravitt, G. W., Kaslow, N. J. (1995). ‘‘Social Problem Solving: A Moderator of the Relation Between Negative Life Stress and Depression Symptoms in Children’’, Journal of Abnormal Child Psychology, 23 (4), 473-485.
Guerra N. G., Slaby, R. G. (1989) “Evaluative Factors in Social Problem Solving by Agressive Boys”, Journal of Abnormal Psychology, 17 277–289.
Haaga, D. A., Fine, J. A., Beck, A. T. (1995) ‘‘Social Problem- Solving Deficits, Dependency and Depressive Symptoms’’, Cognitive Therapy and Research, 19 (2), 147-158.
Joffe R. D., Dobson K. S., Fine S., Marriage, K., Haley, G. (1990) ‘‘Social Problem Solving in Depressed, Conduct-Disordered, and Normal Adolescents’’, Journal of Abnormal Child Psychology, 18 (5), 565-575.
Kut, S., Özaltın, G. (1987) “Bakırköy Çocuk Yuvasında 3–12 Yaş Çocuklarının Davranış Sorunları Üzerinde Bir Araştırma”, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Hizmetler Yüksekokulu Dergisi, 5 133–160.
McCabe, R., Blankstein, K. R., Mills, J. (1999) ‘‘Interpersonal Sensitivity and Social Problem- Solving: Relations with Academic and Social Self- Esteem, Depressive Symptoms and Academic Performance’’, Cognitive Therapy and Research, 23 (6), 587-604.
Öztürk, O. (1989) Ruh Sağlığı ve Bozuklukları, Evrim Basım-Yayım-Dağıtım, İstanbul.
Piaget (1959) The Language and Thought of the Child, London: Routlege and Kegan Paul.
Roy, P., Rutter, M., Pickles, A. (2004) ‘‘Institutional Care: Associations Between Overactivity and Lack of Selectivity in Social Relationships’’, Journal of Child Psychology and Psychiatry, 45 (4), 866-873.
Rubin, K. H. (1988) Social Problem- Solving Test (SPST-R), University of Waterloo: America.
Rubin, K. H., Rose-Krasnor, L. R. (1983) “Age and Gender Differences in the Development of a Representative Social Problem Solving Skill”, Journal of Applied Developmental Psychology, 4 463–475. Rubin K. H., Daniels- Bierness, T., Bream, L. (1984) “Social Isolation and Social Problem Solving: A Longitudinal Study”, Journal of Consulting and Clinical Psychology, 52 (1) 17–25.
Rubin, K. H., Rose-Krasnor, L. (1992) “Interpersonal Problem Solving”, V. Hasselt ve M. Hersen (Edit.) Handbook of Social Development, New York: Plenum, USA.
Rubin, K. H., Burgess, K. B., Coplan, R. J. (1990) ‘‘Social Withdrawal and Shyness’’, P.K. Smith ve C. Hart (Eds.), ‘Blackwell’s Handbook of Childhood Social Development’, 2002.
Rubin, K. H., Burgess, K. B, Coplan, R. J. (2002) “Social Withdrawal and Shyness”, P. K. Smith ve C. Hart (Edit.) Blackwell Handbook of Childhood Social Development (329–352), Blackwell Publishers, USA.
Sayıl, I., Özgüven, H. (2000) Ruh Sağlığı ve Hastalıkları, Antıp A.Ş., Ankara.
Selman, R., Schultz, H. (1989) “Children’s Strategies For Interpersonel Negotiation With Peers”, Bernth & Ladd (Edit.) Peer Relationships in Child Development, Wiley Science, USA.
Shechory,M., Sommerfeld, E. (2007) “Attachment Style, Home-Leaving Age and Behavioral Problems Among Residential Care Children”, Journal of Child Psychiatry and Human Development, 37 (4), 361-373.
Shure, M. B., Spivack, G. (1980) “Interpersonal Problem Solving as a Mediator of Behavioral Adjustment in Preschool and Kindergarten Children”, Journal of Applied Developmental Psychology, 1 29–43.
Shure, M. B., Spivack, G. (1982) “Interpersonal Problem-Solving in Young Children: A Cognitive Approach to Prevention”, American Journal of Community Psychology, 10 (3) 341–355.
Shure, M. B. (1999) “Preventing Violence the Problem- Solving Way”, Juvenile Justice Bulletin, 1–11.
Siu, A. M., Shek, D. T. (2005) “Relations Between Social Problem Solving and Indicators of Interpersonal and Family Well-Being Among Chinese Adolescents in Hong Kong”, Social Indicators Research, 71 517–539.
Şahin, H. S. (1990) “Samsun Çocuk Yuvası Örneğinde Korunmaya Muhtaç Çocukların Davranış Sorunları ve Sosyal Hizmetin Müdehale Yaklaşımları”, Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
Terzi, Ş. İ. (2000) İlköğretim Okulu 6. Sınıf Öğrencilerinin Kişiler Arası Problem Çözme Beceri Algılarının Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi, Yayınlanmamış Bilim Uzmanlığı Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
Uluğtekin, S. (1993) “Çocuk Yuvaları: Uygulamanın Son Araştırmalar Işığında Değerlendirilmesi”, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Hizmetler Yüksekokulu Dergisi, 11 35–55.
Warden, D., Mackinnon, S. (2003) ‘‘Prosocial Children, Bullies and Victims: An Investigation of Their Sociometric Status, Empaty and Social Problem- Solving Strategies’’, British Journal of Developmental Psychology, 21, 367-385.
Yörükoğlu, A. (1977) ‘‘Çocuk Ruh Sağlığı ve Yüksek Risk Ortamları’’, XIII. Ulusal Psikiyatri ve Nörolojik Bilimler Kongresi Bilimsel Çalışmaları, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.