HASTA HAKLARI KURUL DOSYALARININ SOSYAL HİZMET BAKIŞ AÇISIYLA İNCELENMESI VE DEĞERLENDİRİLMESİ

Hasta Hakları son yıllarda önemi giderek artan bir kavramdır. Türkiye’de hasta hakları Sağlık Bakanlığı bünyesindeki hastanelerde “Hasta Hakları Birimi” ve Hasta Hakları Kurulu” çerçevesinde uygulanmaktadır. Bu çalışmanın amacı Hasta Hakları Kurul dosyalarının incelenmesi ile kurula yapılan başvuruların ve kurulda görüşülen sorunların niteliğini belirlemek ve hasta hakları kurulunun işleyiş şeklini değerlendirmektir. Bu sayede araştırma bulguları doğrultusunda hasta hakları kurullarının yeniden yapılandırılmasına yönelik önerilerin geliştirilmesi yönünde katkısının olabileceği düşünülmüştür. Bu çalışmada Ankara ilinde bulunan Ulus Devlet Hastanesi’nin hasta hakları kurul dosyaları belgesel tarama yöntemiyle incelenmiştir. Söz konusu hastanede 2005 yılında 7 dosya, 2006 yılında 26 dosya, 2007 yılında 20 dosya, 2008 yılında 6 dosya, 2009 yılında 2 dosya ve 2010 yılında 9 dosya hasta hakları kurulunda görüşülmüştür. Araştırma kapsamında 2005–2010 yılları arasında kurulda görüşülmüş olan toplam 70 dosya araştırmanın örneklemini oluşturmuştur. Araştırma sonucuna göre hasta hakları kuruluna başvuranların yaş ortalaması 40.4 olup, çoğunluğu ilköğretim mezunudur. Hakkında en fazla başvuru yapılan meslek grubu uzman hekimlerdir (% 67.1). Bu meslek grubunu pratisyen hekim izlemektedir (% 12.9). En fazla başvuru konusu sırasıyla, doktorun hastayı azarlaması (% 21.4), hizmetten faydalanamama (% 10.0), hastaya tıbbi özenin gösterilmemesi (% 8.6), doktorun hastaya hakaret etmesi (% 7.1), doktor tarafından kötü muamele görme (% 7.1), doktorun ilgisizliği (% 7.1), hemşirenin azarlaması (% 4.3), doktorun hastayı taciz etmesi (% 4.3)’dir. Hasta başvurularının sonuçlandırılma süresi ortalama 14 gündür. Kurul sonucuna göre başvuruların % 77.1’inde hasta hakları ihlali bulunmamaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Hasta hakları, hasta hakları birimi

Examination and Evaluation of the Files of the Patient Rights Committee with Social Work Perspective

Patient rights have gradually become the center of attention in the world. In Turkey, Patient rights are executed by “The Patient Rights Unit” and “The Patient Rights Committee” in the hospitals of the Ministry of Health. The aim of this study is to analyze the quality of complaints that are examined by the committee. In this context, the study will evaluate how the committee operates. In this way, the study aims to contribute to the re-construction of the patient rights committees. In this study, the files, which are examined by the patient rights committee of Ulus State Hospital in Ankara, are analyzed through documentary scanning. In this hospital, the numbers of the files overviewed by the committee are as follows: 7 files in 2005, 26 files in 2006, 20 files in 2007, 6 files in 2008, 2 files in 2009 and 9 files in 2010. The sample group of the study is the 70 files overviewed by the committee between 2005 and 2010. According to the study, the average age of the patients who apply to the committee is 40.4, and the most of the patients are the graduates of an elementary school. Medical specialists are those about whom patients apply to the committee the most (67.1 %). Practitioners are located in the second place (12.9 %). The most repeated subjects of complaint are: doctors scolding patients (21.4 %), not benefiting from services (10.0 %), lack of medical attention (8.6 %), doctors insulting patients (7.1 %), doctors mistreat to patients (7.1 %), doctors careless to patients (7.1 %), nurses scolding patients (4.3 %), doctors harassing patients (4.3 %). The average time of finalization of applications is 14 days. According to the committee, there is no infringement on the rights of the patients in 77. 1 % of the files.

Keywords:

Patient rights, patient rights unit,

PDF

___

Aydemir, İ (2010). Sağlık Bakanlığına bağlı hastanelerde hasta hakları uygulamalarının değerlendirilmesi. Yayınlanmamış doktora tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Hizmet Anabilim Dalı, Ankara.
Beck, C.K., Heacock, E, & Rapp, C.G., ve diğ. (1993). Cognitive impairment in the elderly. Nursing Clinics of North America, 28 (2), 335–347.
Brown, B.W. (2001). The effects of the presence of the nurse on the affective behavior of the patient. Nephrolojy Nursing Journal, 28 (2), 145.
Cihan, E. (1997). Hukuki açıdan hasta hakları. Tıbbi Etik Yıllığı, IV, İstanbul.
Duyan, V.(2003). Sosyal hizmetin işlev ve rolleri. Toplum ve Sosyal Hizmet 14 (2)1–22.
Duyan, V, Saruç, S. (2004). Hemşirelerin hastaların problem özelliklerine yönelik algıları. Toplum ve Sosyal Hizmet, 15 (2) 51–65. http://sbu.saglik.gov.tr/extras7hastahaklari/istatistik2 Erişim Tarihi: 17.02.2011.
Özlü, T. (2005). Kurumsal metinler, felsefi arka plan ve örnek olgularla hasta hakları. Timaş Yayınları, İstanbul.
Knee, R. (1987). Patient rights. Encyclopedia of social work, 18 Edition,2, NASW, Silver Spring, Maryland.
Merakou K, Vorgia PD, Papadatos TG and Kremastinou JK. (2001). Satisfaying patients’ rights: A hospital patient survey. Nurs Ethics 8 (6) 499-509.
Newsom, B.H. ve diğ. (1963). The problem patient. Some clinical approaches to psychiatric nursing, (Ed. Burd, S. ve Marshall, A.M). 5. Baskı, London, MacMillan Co. Resmi Gazete, 01.08.1998/23420, Sağlık Bakanlığı Hasta Hakları Yönetmeliği.
Sağlık Bakanlığı Tedavi Hizmetleri Genel Müdürlüğü Hasta Hakları Uygulama Yönergesi, 26.04.2005.
Saruç, S (2007). Kadın hastalıkları ve doğumevi eğitim ve araştırma hastanelerinde yatan hastaların hasta hakları bilgi düzeyinin belirlenmesi: Ankara örneği. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Hizmet Anabilim Dalı, Ankara.
Karasar, N (1999). Bilimsel araştırma yöntemi. Nobel Yayın Dağıtım, 9. Basım, Ankara.
Saruç, S (2008). Hastanede yatan kadın hastaların hasta hakları bilgi düzeyinin belirlenmesi. Sağlık ve Toplum, 3-4, Temmuz-Aralık, 71-80.
Segatore, M. Ve Adams, D. (2001). Managing delirium and agitation in elderly hospitalized orthopaedic patients: Part 2 interventions. Orthopaedic Nursing, 20, (1) 31-43.
Sert, G. (2004). Hasta hakları “Uluslar arası bildirgeler ve tıp etiği çerçevesinde”. Babil Yayınları, İstanbul.
Soskis, C.W, Kerson, T.S (1992). The patient self determination act: Oppurtunuty knocks again. Social Work in Health Care, 16 (4), 1-18.
Soyer, A. (1996). “Hekimlik ve insan hakları” Hekim Forumu, Türk Tabipler Birliği: Tisamet Basım Sanayi.
Sütlaş, M. (2000). Hasta ve hasta yakını hakları. Çiviyazıları, İstanbul.
Tengilimoğlu, D., Kısa, A., Dziegielewski, S.F (2000). What patients know about their rights in Turkey, Journal of Health and Social Policy, 12 (1), 53–69.
Zülfikar F, Ulusoy MF. (2001). Are patients aware of their rights? A Turkish study. Nurs Ethics 8 (6) 487-498