Bir Osmanlı ve Bir Çerkes: Sergüzeşt Romanında Özgürlüğün Bedeli*

Öz Tanzimat yazarlarının üzerinde durduğu konulardan biri olan esaret sorunu, Osmanlı modernleşme sürecini anlamak ve yorumlamak için önemli veriler sunmaktadır. Osmanlı Devleti’nin esarete yönelik izlediği politikanın Namık Kemal, Ahmet Midhat Efendi, Recaizâde Mahmut Ekrem ve Samipaşazâde Sezai gibi dönemin yazarlarının edebi anlatılarıyla pekiştirildiği görülmektedir. Bu yazıda Samipaşazâde Sezai’nin Sergüzeşt romanından hareketle esaret sorununa odaklanılarak Osmanlı modernleşme süreci tartışmaya açılacaktır. Bu çerçevede Sergüzeşt’in ön sözünün okura verdiği mesaj tarihsel bir perspektifle değerlendirilecek; Tanzimat döneminde esarete yönelik devletin yaptırımlarına dair genel bir çerçeve çizildikten sonra anlatıda, Çerkes temsillerinin nasıl kurgulandığı sorusu ve bu kurguda üst sınıf Batılılaşmış Osmanlı aydınının yaşadığı çatışma ele alınacaktır. Esaret sorununun Osmanlı modernleşme sürecinde nasıl tanımlandığı ve bu soruna yönelik nasıl bir çözüm üretildiği; romanın karakterleri incelenerek cevap aranacaktır. 

___

  • Ahmet Mithat Efendi (2001). Letaif-i Rivayat. İstanbul: Çağrı Yayınları.
  • Akyüz, Kenan (1956). “Sergüzeşt RomanıÜzerine”. Türk Dili 55 (5).
  • Çoruk, Ali Şükrü (2007). “Oryantalizmin Sergüzeşti”. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi 36: 79-100.
  • Dino, Güzin (1952). “Samipaşazâde Sezai Bey’in Sergüzeşt İsimli Romanında Gerçekçiliğin Payı”. A.Ü. Dil ve Tarih- Coğrafya Fakültesi Dergisi X (1-2).
  • Dols W. Michael (2013). Mecnun: Ortaçağ İslam Toplumunda Deli. Çev. Didem Gamze Dinç. İstanbul: Pinhan Yayınları.
  • Erdem, Hakan (2013). Osmanlıda Köleliğin Sonu 1800-1899. Çev. Bahar Tırnakçı. İstanbul: Kitap Yayınevi.
  • Gürbilek, Nurdan (2004). “Erkek Yazar, Kadın Okur”. Kör Ayna, Kayıp Şark Edebiyat ve Endişe. İstanbul: Metis Yayınları.
  • Kerman, Zeynep (1998). “Tanzimat Devri Türk Edebiyatında “Esaret” Temi ve Sergüzeşt Romanı”. Yeni Türk Edebiyatı İncelemeleri. Ankara: Akçağ Yayınları.
  • Kerman, Zeynep (2003). Samipaşazade Sezai Bütün Eserleri. Ankara: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Yayınları.
  • Mardin, Şerif (1991). “Tanzimat’tan Sonra Aşırı Batılılaşma”. Türk Modernleşmesi. İstanbul: İletişim Yayınları. 21-76.
  • Parla, Jale (2009). Babalar ve Oğullar: Tanzimat Romanının Epistemolojik Temelleri. İstanbul: İletişim Yayınları.
  • Parlatır, İsmail (1987). Tanzimat Edebiyatında Kölelik. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
  • Sazyek, Hakan ve Esra Sazyek (2008). Yeni Türk Edebiyatında Önsözler: Bir 19. Yüzyıl Seçkisi. Ankara: Akçağ Yayınları.
  • Schick, İrvin Cemil (2004). Çerkes Güzeli Bir Şarkiyatçı İmgenin Serüveni. İstanbul: Oğlak Güzel Kitaplar.
  • Tanpınar, Ahmet Hamdi (2001). 19 uncu Asır Türk Edebiyatı. İstanbul: Çağlayan Kitabevi.
  • Timur, Taner (1991). Osmanlı Türk Romanında Tarih, Toplum ve Kültür. İstanbul: Afa Yayınları.
  • Toledano, Ehud. R (1994). Osmanlı Köle Ticareti 1840-1890. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.

___

Bibtex @araştırma makalesi { bilig513722, journal = {Bilig}, issn = {1301-0549}, address = {}, publisher = {Hoca Ahmet Yesevi Uluslararası Türk-Kazak Üniversitesi}, year = {2018}, number = {86}, pages = {45 - 64}, title = {Bir Osmanlı ve Bir Çerkes: Sergüzeşt Romanında Özgürlüğün Bedeli*}, key = {cite}, author = {Tuğcu, Emine} }
APA Tuğcu, E. (2018). Bir Osmanlı ve Bir Çerkes: Sergüzeşt Romanında Özgürlüğün Bedeli* . Bilig , (86) , 45-64 .
MLA Tuğcu, E. "Bir Osmanlı ve Bir Çerkes: Sergüzeşt Romanında Özgürlüğün Bedeli*" . Bilig (2018 ): 45-64 <
Chicago Tuğcu, E. "Bir Osmanlı ve Bir Çerkes: Sergüzeşt Romanında Özgürlüğün Bedeli*". Bilig (2018 ): 45-64
RIS TY - JOUR T1 - Bir Osmanlı ve Bir Çerkes: Sergüzeşt Romanında Özgürlüğün Bedeli* AU - EmineTuğcu Y1 - 2018 PY - 2018 N1 - DO - T2 - Bilig JF - Journal JO - JOR SP - 45 EP - 64 VL - IS - 86 SN - 1301-0549- M3 - UR - Y2 - 2016 ER -
EndNote %0 Bilig Bir Osmanlı ve Bir Çerkes: Sergüzeşt Romanında Özgürlüğün Bedeli* %A Emine Tuğcu %T Bir Osmanlı ve Bir Çerkes: Sergüzeşt Romanında Özgürlüğün Bedeli* %D 2018 %J Bilig %P 1301-0549- %V %N 86 %R %U
ISNAD Tuğcu, Emine . "Bir Osmanlı ve Bir Çerkes: Sergüzeşt Romanında Özgürlüğün Bedeli*". Bilig / 86 (Temmuz 2018): 45-64 .
AMA Tuğcu E. Bir Osmanlı ve Bir Çerkes: Sergüzeşt Romanında Özgürlüğün Bedeli*. Bilig. 2018; (86): 45-64.
Vancouver Tuğcu E. Bir Osmanlı ve Bir Çerkes: Sergüzeşt Romanında Özgürlüğün Bedeli*. Bilig. 2018; (86): 45-64.
IEEE E. Tuğcu , "Bir Osmanlı ve Bir Çerkes: Sergüzeşt Romanında Özgürlüğün Bedeli*", , sayı. 86, ss. 45-64, Tem. 2018