VERGİ AFLARI: TEORİ VE TÜRKİYE UYGULAMALARI (“VERGİ BARIŞI” UYGULAMA SONUÇLARI)

Vergi afları gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde yaygın olarak kullanılmaktadır. Kısa dönemde vergi gelir tahsilâtlarını artırma ve vergi idaresinin ve yargının yükünü hafifletme gibi önemli olumlu etkileri vardır. Uzun dönemde ise, vergi aflarının vergisel uyumu azalttığı savunulmaktadır. Ancak aftan sonra güçlendirilmiş vergi uygulamasına geçilmesi durumunda vergi uyumundaki azalışın önlenebileceği yönünde bulgular da vardır. Türkiye’de hem mali hem de politik nedenlerle vergi aflarına sıkça başvurulmuştur. 2003 tarihli Vergi Barışı Kanunu en sonuncusudur. Vergi Barışı uygulaması farklı ölçütler ile vergi tahsilâtı açısından başarılı bulunmasına rağmen vergi aflarına yönelik temel eleştiriler söz konusu af için de geçerlidir.

VERGİ AFLARI: TEORİ VE TÜRKİYE UYGULAMALARI ( “VERGİ BARIŞI” UYGULAMA SONUÇLARI ) Yrd. Doç. Dr. Fatih SAVAŞAN

Vergi afları gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde yaygın olarak kullanılmaktadır. Kısa dönemde vergi gelir tahsilâtlarını artırma ve vergi idaresinin ve yargının yükünü hafifletme gibi önemli olumlu etkileri vardır. Uzun dönemde ise, vergi aflarının vergisel uyumu azalttığı savunulmaktadır. Ancak aftan sonra güçlendirilmiş vergi uygulamasına geçilmesi durumunda vergi uyumundaki azalışın önlenebileceği yönünde bulgular da vardır. Türkiye’de hem mali hem de politik nedenlerle vergi aflarına sıkça başvurulmuştur. 2003 tarihli Vergi Barışı Kanunu en sonuncusudur. Vergi Barışı uygulaması farklı ölçütler ile vergi tahsilâtı açısından başarılı bulunmasına rağmen vergi aflarına yönelik temel eleştiriler söz konusu af için de geçerlidir.

___

AKDO[AN, Abdurrahman, Kamu Maliyesi, Ankara: Gazi Kitabevi, Onuncu Bask , 2005.

ALM, James, “Tax Policy Analysis: the Introduction of a Russian Tax Amnesty”, Internatinal Studies Program, Working Paper 98-6, Georgia State Andrew School of Policy Studies, 1998, SSRN: http://ssrn.com/abstract=471321[1 Ekim 2005]

ALM, James, Michael McKEE and William BECK, “Amazing Grace: Tax Amnesties and Compliance”, National Tax Journal, v. 43, no 1, 1990, pp. 23-37.

ASUTAY, Mehmet, “Searching for Opportunistic Political Business Cycles in Turkey”, the Annual Conference of the European Public Choice Society, April 15-18, 2004, www.diw.de/english/produkte/veranstaltungen/epcs/papers/ [Eri im: 2 Eylül 2005].

BERKSOY, Turgay ve 5brahim DEM5R, “Politik Vergi Çevrimleri: Türkiye’de Vergi Yükü Üzerinde Politik Etkiler”, 19. Türkiye Maliye Sempozyumu, Uluda Üniversitesi 55BF Maliye Bölümü, Belek-Antalya, 2004, ss. 513-532.

BIRD, Richard, “Administrative Dimensions of Tax Reform”, International Tax Program Paper 0302, 2003 www.rotman.utoronto.ca/iib/ITP0302.pdf [Eri im: 10 Ekim 2005].

BÜLBÜL, Duran ve KARADEN5Z Hülya, “Vergi ve Sigorta Prim Aflar n n Kay t D Ekonomi Üzerine Etkisi”, 19. Türkiye Maliye Sempozyumu, Uluda Üniversitesi 55BF Maliye Bölümü, Belek-Antalya, 2004, ss 801-812.

CAN, 5smail, “Ekonomik Krizlere Kar Uygulanmas Gereken Vergi Politikas ”, Maliye Dergisi, say 142 (Ocak-Nisan),2003,ss. 69-107.

DO[RUSÖZ, Bumin, 21-03-2002,”Vergi Reformu ve Vergi Aflar ”, Dünya Gazetesi, http://www.turmob.org.tr/turmob/basin/21.03.2002(2) [Eri im: 30 Ekim 2005]

DÖNMEZ, Recai, Teoride ve Uygulamada Vergi Aflar), Anadolu Üniversitesi, Eski ehir, 1992.

ERDEM, Metin, Do an FENYÜZ ve 5smail TATLIO[LU, Kamu Maliyesi, Bursa: Ekin Yay nevi, 5kinci Bask , 1998.

FISHER, Ronald C, John H. GODDEERIS and James C. YOUNG, “Participation in Tax Amnesties: The Individual Income Tax”, National Tax Journal, v. 42, no 1, 1989, pp. 15-27.

Gelir 5daresi Ba kanl , Vergi 5statistikleri, http://www.gelirler.gov.tr/gelir2.nsf [Eri im: 3 Kas m 2005].

KIZILOT, Fükrü “IMF yüzde 380’cik yan ld ”, Hürriyet, 7/7/2004

MARCHESE, Carla and Fabio PRIVILEGGI, “Who participates in tax amnesties? Self-selection of risk-averse taxpayers”, http://econpapers.repec.org/paper/ucaucapdv [Eri im: 1 Eylül 2005].

Martin KELLNER, “Tax Amnesty 2004/2005- an Appropriate Revenue Tool?”, German Law Journal, v. 5, no 4, 2004, pp. 339-346.

NORDHAUS, William D., “The Political Business Cycles”, Review of Economic Studies, vol. 42, no. 2, 1975, pp. 1-69.

Resmi Gazete, 4811 Say l Vergi Bar Kanunu, no 25033, Tarih: 27/2/2003

RITSEMA, Christina M., “Economic and Behavioral Determinants of Tax Compliance: Evidence from the 1997 Arkansas Tax Penalty Amnesty Program”, the 2003 IRS Research Program, June 2003. www.economia.unitus.it/mare/IRSArkansasamnesty.pdf [Eri im: 2 Eylül 2005]

SABAN, Nihal, “Vergi Suçlar nda Aff Anayasa ile Sorunsalla t rmak”, ss. 451-475, www.anayasa.gov.tr/anyarg18/saban.pdf [Eri im: 15 Ekim 2005].

FENER, Orhan, Teori ve Uygulamada Kamu Ekonomisi, Beta, 7. Bask , 2001.

TORGLER, Benno, Tax Morale: Theory and Empirical Analysis of Tax Compliance, 2003, University of Basel.

TORGLER, Benno andChristoph A. SCHALTEGGER, “Tax Amnesties and Political Participation”, Public Finance Review, v. 33, no 3, 2005, pp. 403-431.

TBMM, “16.1.2003 Tarihli ve 4792 Say l Vergi Bar Kanunu ve Anayasan n 89 uncu Maddesi Gere ince Cumhurba kan nca Bir Daha Görü ülmek Üzere Geri Gönderme Tezkeresi”, http://www.tbmm.gov.tr/sirasayi/donem22/yil01/ss53m.htm

UNAKITAN, Kemal, “2005 Y l Bütçe Sunu Konu mas ”, Maliye Dergisi, say 146 (May s-Aral k), 2004, ss. 5-41.

UNAKITAN, Kemal, “2004 Y l Bütçe Sunu Konu mas ”, Maliye Dergisi, say 144 (Eylül-Aral k), 2003, ss. 5-37.

Vatan, “Vergi Bar ’ndan 4,7 Katrilyon Geldi” http://www.vatanim.com.tr [Eri im: 28.10.2004].

World Bank, Amnesties, http://www1.worldbank.org/publicsector/pe/tax/amnesties.htm [Eri im: 10 Ekim 2005]