TÜRK GIDA SEKTÖRÜNÜN ULUSLARARASI REKABETÇİLİK DÜZEYİNİN ANALİZİ

Günümüzün en önemli sosyo-ekonomik etkenine sahip olan endüstrilerden birisi olarak kabul edilen gıda sektörü bir çok alt dalları bünyesinde barındıran karmaşık bir faaliyet kolu olarak öne çıkmakta olup ülkemizde de son yıllarda büyük bir gelişim göstermektedir. Bu gelişmenin düzeyini, temel değişkenlerini ve dinamiklerini anlamak ve sektörün sürdürülebilir rekabet üstünlüğüne katkıda bulunmak, sektör ve ülke ekonomisi için önem taşımaktadır. Bu çalışmada Porter'ın elmas modeli kullanılarak Türk gıda sektörünün uluslararası rekabetçilik analizi yapılmıştır. Analiz doğrultusunda sektörün rekabetçilik düzeyi belirlenmiş ve rekabet yapısının temel özellikleri açıklanarak, dünya arenasında daha rekabetçi bir konuma gelebilmesi için stratejiler önerilmiştir. Çalışma esnasında nitel araştırma yöntemi kullanılmıştır.

TÜRK GIDA SEKTÖRÜNÜN ULUSLARARASI REKABETÇİLİK DÜZEYİNİN ANALİZİ

Günümüzün en önemli sosyo-ekonomik etkenine sahip olan endüstrilerden birisi olarak kabul edilen gıda sektörü bir çok alt dalları bünyesinde barındıran karmaşık bir faaliyet kolu olarak öne çıkmakta olup ülkemizde de son yıllarda büyük bir gelişim göstermektedir. Bu gelişmenin düzeyini, temel değişkenlerini ve dinamiklerini anlamak ve sektörün sürdürülebilir rekabet üstünlüğüne katkıda bulunmak, sektör ve ülke ekonomisi için önem taşımaktadır. Bu çalışmada Porter'ın elmas modeli kullanılarak Türk gıda sektörünün uluslararası rekabetçilik analizi yapılmıştır. Analiz doğrultusunda sektörün rekabetçilik düzeyi belirlenmiş ve rekabet yapısının temel özellikleri açıklanarak, dünya arenasında daha rekabetçi bir konuma gelebilmesi için stratejiler önerilmiştir. Çalışma esnasında nitel araştırma yöntemi kullanılmıştır.

___

  • BAGER, F., ve AKGÜL, B., “Dahilde 9leme Rejiminde Tarm ve Gda Sanayii Ürünlerinin Yeri”, D#6 Ticaret Dergisi, Nisan, 2002.
  • BOYACIOZLU, D., “Sa"lkl Beslenmede Organik Tarmn Önemi ve Organik Gdalarn Güvenli"i” (Eds.) Eraslan, I.H. ve Gelli, F. Organik Tar#m Sektörünün Sürdürülebilir Rekabet Avantaj# Elde Etmede Önemi: Uygulamalar ve Stratejiler, Uluslararas Rekabet Aratmalar Kurumu Derne"i (URAK) Yaynlar, Yayn No: 2006/1, 9stanbul.
  • BULU, M., ERASLAN 9.H., ve GAH9N, Ö., “Elmas (Diamond) Modeli 9le Ankara Biliim Kümelenmesi Rekabet Analizi”, 3. Ulusal Bilgi, Ekonomi ve Yönetim Kongresi, 25-26 Kasm 2004, Eskiehir.
  • BULU, M., ERASLAN, 9.H., ve KAYA, H., “Türk Elektronik Sektörünün Rekabetçilik Analizi”, stanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Say 9, Yl 5, Bahar, 2006.
  • BULU, M., KARATAG, A., ve ERASLAN, I.H., “The Analysis of International Competitiveness Level of Turkish Leather Industry”, III. International Strategic Management Conference, 21-23 June, 2007, Antalya.
  • DÖLEKOZLU, C.Ö., “Gdalarda Kalite Güvenlik Sistemleri”, TAE Bak#6, Tarmsal Ekonomi Aratrma Enstitüsü, Say: 3, Nüsha: 2, Haziran. 2003.
  • EKG9, A., “Türkiye’ de Gda Sanayinin Durumu ve Gelece"i”, G#da, Say: 17, No: 1, 1992, ss: 3– 6.
  • ERKAN, H., ve ERKAN, C. “Bilgi Ekonomisinde Teori ve Politika”, 3. Ulusal Bilgi, Ekonomi ve Yönetim Kongresi, 25-26 Kasm, 2004, Eskiehir.
  • GÜNEG, E., ALBAYRAK, M. ve GÜLÇUBUK, B., “Türkiye’de G#da Sanayi, TEKGIDA– 9G Yayn, Ankara, 2002.
  • HALAÇ, E. “Gda Kalitesi ve Gda Mevzuat 9le 9lgili Temel Kavramlar I"nda Türk ve AB Gda Mevzuatnn Karlatrlmas, Akdeniz Üniversitesi ..B.F. Dergisi, Say: 4, 2002, ss: 107- 131.
  • 9hracat Gelitirme Etüd Merkezi (9GEME), Tar#m ve G#da Sektörü hracat Potansiyeli, 9GEME Aratrma ve Gelitirme Bakanl" Tarm Dairesi, Kasm, 2004, Ankara.
  • 9stanbul Ticaret Odas (9TO) Uluslararas# Pazarlarda Türk G#da Sektörünün Rekabet Gücü ve hracatta Aranan Kriterler/
  • KIRAL, T., ve AKDER, H. Makroekonomik Göstergelerle Türkiye Tar#m#, ZMO V. Teknik Kongre, Ziraat Mühendisleri Odas Yayn, 2000, Ankara.
  • KIYMAZ, T. G#da Sanayi Raporu, Gda Mühendisleri Odas Yayn, 2003, Ankara.
  • KURTULUG, K. Pazarlama Ara6t#rmalar#, 9stanbul Üniversitesi 9letme Fakültesi Yayn, 1996, 9stanbul.
  • NEVEN, D., ve DROGE, C.L.M., “A Diamond for the Poor? Assessing Porter’s Diamond Model for the Analysis of AgroFood Clusters in the Developing Countries”, Proceedings of the 11th Annual World Food and Agribusiness Forum and Symposium, 25-28 June 2001, Australia.
  • ÖZ, Ö., PAMUKSUZ, M.K., “Understanding Competitiveness: The Case Of The Turkish White Goods Industry”, European Applied Business Research Conference, 2003, Italy, Venice.
  • PAKSOY, M., ve F9DAN, H. “Türkiye’de Gda Sektöründe Franchising Uygulamalar”, Türkiye V. Tar#m Ekonomisi Kongresi, 2002, Erzurum.
  • PORTER, M.E. The Competitive Advantage of Nations, The MacMillan Press Ltd., 1990, London and Basingstoke. SENORASANS, F.J., IBANEZ, E., ve C9FUENTES, A. “New Trends in Food Processing”, Critical Reviews in Food Science and Nutrition, Vol: 43, No: 5, 2003, ss: 507- 526.
  • Türkiye Odalar ve Borsalar Birli"i (TOBB), 2007. Sektörel Raporlar, Ankara. Alnt: http://www.tobb.org.tr
  • Türkiye Bilimsel ve Teknik Aratrma Kurumu (TÜB9TAK), V9ZYON 2023 Bilim ve Teknoloji Öngörüsü Projesi Tarm ve Gda Paneli, Son Rapor, Temmuz, 2003
  • Türkiye 9statistik Kurumu (TÜ9K), 2002, 2003, 2004, 2005, 9statistik Raporlar. Alnt: http://www.tuik.gov.tr