DEĞER ZİNCİRİ (VALUE CHAIN) YÖNTEMİ İLE TÜRK TEKSTİL VE HAZIRGİYİM SEKTÖRÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ

Değer zinciri (value chain), bir hizmet veya ürünün, kavramsal gelişim noktasından başlayarak birçok üretim sürecinden geçerek (fiziksel değişim ve birçok değişik üretici hizmetlerinin katkısını da içermek üzere) nihai tüketiciye erişimine ve kullanım sonrasına dek bir parçası olduğu tüm operasyonları açıklayan , aynı zamanda, bir işletmede katma değerin nasıl ortaya çıkarıldığına yönelik bir modeldir. Bu çalışma, değer zinciri yöntemini detaylı bir şekilde incelemenin yanısıra, Türk tekstil ve hazırgiyim sanayinde değer zincirinde yer alması gereken değişkenleri ortaya çıkarmak amacını da taşımaktadır. Çalışma nitel araştırma yöntemi ile gerçekleştirilmiş olup, veri toplama aşamasında uzman görüşü ve yarı-yapılı derinlemesine mülakat teknikleri kullanılmıştır. Araştırma sonucunda sektöre yönelik değer zinciri ölçeği ortaya çıkarılmıştır. Ayrıca, Avrupa Birliği (AB) ve Türk tekstil ve hazırgiyim sektöründe gözlemlenen değer zinciri yapısı da örnek bir yapı olarak incelenmiştir.

DEĞER ZİNCİRİ (VALUE CHAIN) YÖNTEMİ İLE TÜRK TEKSTİL VE HAZIRGİYİM SEKTÖRÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ

Değer zinciri (value chain), bir hizmet veya ürünün, kavramsal gelişim noktasından başlayarak birçok üretim sürecinden geçerek (fiziksel değişim ve birçok değişik üretici hizmetlerinin katkısını da içermek üzere) nihai tüketiciye erişimine ve kullanım sonrasına dek bir parçası olduğu tüm operasyonları açıklayan , aynı zamanda, bir işletmede katma değerin nasıl ortaya çıkarıldığına yönelik bir modeldir. Bu çalışma, değer zinciri yöntemini detaylı bir şekilde incelemenin yanısıra, Türk tekstil ve hazırgiyim sanayinde değer zincirinde yer alması gereken değişkenleri ortaya çıkarmak amacını da taşımaktadır. Çalışma nitel araştırma yöntemi ile gerçekleştirilmiş olup, veri toplama aşamasında uzman görüşü ve yarı-yapılı derinlemesine mülakat teknikleri kullanılmıştır. Araştırma sonucunda sektöre yönelik değer zinciri ölçeği ortaya çıkarılmıştır. Ayrıca, Avrupa Birliği (AB) ve Türk tekstil ve hazırgiyim sektöründe gözlemlenen değer zinciri yapısı da örnek bir yapı olarak incelenmiştir.

___

  • AKTAŞ, R., “Patentin İnovasyon Sürecine Katkısı ve Küresel Üretim Değer Zinciri”, V. KOBİ Zirvesi: Büyüme ve Kalkınma için KOBİ Stratejileri, V. KOBİ Zirvesi Sunumları, 13-14 Aralık, 2007, İstanbul.
  • AKTAŞ, R., ve AKÇAOĞLU, E., “İstersen Markalaş (Ma): Küresel Değer Zincirinde Türk Firmalarının Konumu”, TMMOB Makina Mühendisleri Odası MYS'2005– Marka Yönetimi Sempozyumu, 14-15 Nisan, Alıntı, http://raktas.etu.edu.tr/doc/istersenmarkalasma.pdf, 2005, Gaziantep.
  • ATILGAN, T., “Tekstil ve Hazır Giyim Sektöründe Değer Zinciri ve Ekonomik Etkileri”, Tekstil ve Konfeksiyon Dergisi, OcakMart, 2006.
  • AVRUPA TEKSTİL VE HAZIRGİYİM ÖRGÜTÜ (EURATEX), “European Technoloy Platform for the Future of Textiles and Clothing”, A Vision for 2020, Brussels, Alıntı, http://textileplatform.eu/egroupware/index.php?download=1&path=L2hvb WUvUHVibGljLURvd25sb2Fkcy9LZXlkb2N1bWVudHM%2 53D&menuaction=filemanager.uifilemanager.view&file=QSB WaXNpb24gZm9yIDIwMjAgLSBEZWNlbWJlciAyMDA0Ln BkZg%253D%253D, 2004.
  • BILALIS, N., VAN WASSENHOVE, L.N., MARAVELAKIS, E., ENDERS, A., MOUSTAKIS, V., ve ANTONIADIS, A., “An Analysis of European Textile Sector Competitiveness, Measuring Business Excellence, Volume: 10, Issue: 1, 2006, ss: 27- 35.
  • Bocconi University, ESSEC Business School ve Baker & McKenzie, “Business Relations in the EU Clothing Chain: From Industry to Retail and Distribution”, Final Report, Alıntı, http://ec.europa.eu/enterprise/textile/documents/clothing_study _oct_2007.pdf, 2007.
  • DESS, G., RASHEED, A.M., McLAUGHLIN, K.J.R., ve PRIEM, R.L., “The new Corporate Architecture”, The Academy of Management Executive”, 19 (3), 1995, ss: 7- 20.
  • EKONOMİK VE KALKINMA İŞBİRLİĞİ ÖRGÜTÜ (OECD), “Moving Up the Value Chain: Staying Competitive in the Global Economy”, Main Findings, Alıntı, http://www.oecd.org/dataoecd/24/35/38558080.pdf, 2007.
  • ERASLAN, İ.H., BAKAN, İ., ve KUYUCU, A.D.H., “Türk Tekstil ve Hazırgiyim Sektörünün Uluslararas Rekabetçilik Düzeyinin Analizi”, İstanbul Ticaret Üniversitesi, Sosyal Bilimler Dergisi, Yıl: 7 Sayı:13 2008/1 Bahar, 2008.
  • EVANS, D., ve SMITH, A., “Augmenting the Value Chain: Conceptualizing Competitive Advantage through the Internet”, Journal of Information Technology Theory and Application, 6 (1), 2004, ss: 61- 78.
  • GEREFFI, G., ve MEMEDOVIC, O., “The Global Apparel Value Chain: What Prospects for Upgrading by Developing Countries”, Alıntı, http://www.inti.gov.ar/cadenasdevalor/ApparelUNIDOnew2Fe b03.pdf, 2003.
  • GS1 Germany & WP7 Partners, Supply Chain Management in the European Textile Industry Problem analysis and expected EPC/RFID benefits”, Alıntı, http://64.233.183.104/search?q=cache:MXf1HDjIazMJ:www. bridgeproject.eu/data/File/BRIDGE%2520WP07%2520Textile%252 0Industry%2520- %2520Problem%2520analysis%2520and%2520expected%252 0benefits.pdf+%E2%80%A2+GS1+Germany+%26+WP7+Par tners,+(2007),+Supply+Chain+Management+in+the+European &hl=tr&ct=clnk&cd=3&gl=tr, July, 2007.
  • HERGERT, M., ve MORRIS, D., “Accounting data for value chain analysis”, Strategic Management Journal, 10, 1989, ss: 175- 188.
  • İSTANBUL SANAYİ ODASI (ISO), Sanayide Özdeğerlendirme Modeli”, ISO Yayınları, 2006, İstanbul.
  • JACOBSON, O., From Value Chain to Value Network”, Alıntı, http://www.handels.gu.se/epc/archive/00003645/01/inlaga_200 3_15.pdf, 2003.
  • KAPLINSKY, R., ve MORRIS, M., “Spreading the Gains from Globalization: What can be Learned from Value Chain Analysis, Alıntı, http://ideas.repec.org/a/mes/prectr/v47y2004i2p74-115.html, 2000.
  • LYNCH, R., “Corporate Strategy”, (3rd Ed.), Prentice Hall Financial Times, 2003.
  • MACMILLAN, H., ve TAMPOE, M., Strategic Management”, Oxford University Press, 2000.
  • McLARTY, R., “The Attitudes of British Managers in SMEs to the Implementation of the Value Chain Concept”, International Journal of Management, 20 (4), 2003, ss: 430- 442.
  • McLARTY, R., “The Essentials of Value Chain Implementation in Small and Medium Sized Enterprises”, Journal of Strategic Change, 14 (8), 2005, ss: 45- 58.
  • ÖNGÜT, E., “Türk Tekstil ve Hazır Giyim Sanayinin Değişen Dünya Rekabet Şartlarına Uyumu”, Yayın No. DPT 2703, Uzmanlık Tezi, İktisadi Sektörler ve Koordinasyon Genel Müdürlüğü, 2007, Ankara.
  • PALPACUER, F., GIBBON, P., ve THOMSEN, L., “New Challenges for Developing Country Suppliers in Global Clothing Value Chains: A Comparative European Perspective”, World Development, 33 (3), 2005, ss: 409- 430.
  • PITTA, D., ve LARIC, M.V., “Value Chains in Health Care”, Journal of Consumer Marketing”, 21 (7), 2004, ss: 451- 464.
  • PORTER, M.E., “Competitive Strategy”, New York: The Free Press, 1980.
  • PORTER, M.E., “Competitive Advantage: Creating and Sustaining Superior Performance”, New York: The Free Press, 1985.
  • RODUNER, D., “Value-Chains What is behind This‚ New’ Key Word? and What is the Role of Development Agencies in Value Chain Development in Developing Countries?”, Rural Development News, 2, 2005.
  • RODUNER, D., “Donor Interventions in Value Chain Development”, Alıntı, http://www.deza.admin.ch/ressources/resource_en_162772.pdf , July, 2007.
  • STABEL, C.B., ve FJELDSTAD, Ø.D., “Configuring Value for Competitive Advantage: On Chains, Shops, and Networks”, Strategic Management Journal, 19, 1998, ss: 413– 437.
  • TZOKAS, N., ve SAREN, M., “Building Relationship Platforms in Consumer Markets: A Value Chain Approach”, Journal of Strategic Marketing, 5 (June), 1997, ss: 105- 20.