SAĞLIK HİZMETLERİNDE BENİMSENEN LİDERLİK TİPLERİNİN BELİRLENMESİ: ÖZEL BİR HASTANE ÖRNEĞİ

Gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde yaşam kalitesi artıkça sağlık kurumlarının da önemi ön plana çıkmıştır. Artan rekabet ortamının şartları düşünüldüğünde diğer işletmeler gibi sağlık kurumlarının da kendisini rakiplerinden üstün tutacak ve piyasa koşullarında ayakta kalmasını sağlayacak güçlü liderlere ihtiyacı vardır. Bu çalışmada, hastane yöneticilerinin hangi tip liderliği benimsediğinin ortaya çıkarılması amaçlanmıştır. Hastane çalışanları, yöneticilerinin ne tür bir liderlik davranışı sergilediği konusunda ankete tabi tutulmuş, veriler SPSS18 paket programı ile analiz edilmiştir. Çalışmanın evrenini Isparta il merkezinde faaliyet gösteren özel bir hastanenin çalışanları oluşturmaktadır. 220 çalışanı bulunan hastanenin 105 çalışanına ulaşılabilmiş ve anket sağlanabilmiştir. Çalışanlara Türkçe'ye uyarlanmış dört liderlik ölçeğinden sorular sorulmuş aynı zamanda demografik bilgileri de elde edilmiştir. Çalışmada, babacan(paternalist), dönüşümcü, karizmatik ve işlemsel liderlik olmak üzere dört liderlik boyutu ele alınmıştır. Bu boyutların algılanmasında çalışanların cinsiyet, yaş, eğitim durumu, görevleri ve görev sürelerine göre bir değişiklik olup olmadığı test edilmiştir. Buna göre, çalışanların cinsiyetlerine göre liderlik algılamalarında herhangi bir fark olmadığı tespit edilmiştir. Eğitim açısından bakıldığında, ilköğretim mezunlarının işlemsel liderlik algılarının diğer gruplardan farklı olduğu görülmüştür. Karizmatik ve paternalist liderlik algılamalarının çalışanların yaşlarına göre değiştiği belirlenmiştir. Çalışmada, çalışanlar görevleri açısından doktor, sağlık personeli ve idari personel olarak gruplandırılmıştır. Tüm gruplarda, paternalist, karizmatik, dönüşümcü ve işlemsel liderlik algılarının farklı olduğu belirlenmiştir. Çalışanların mesleklerinde geçirdiği süre göz önüne alındığında ise karizmatik liderlik algısında gruplar arasında fark olduğu dikkati çekmektedir.

SAĞLIK HİZMETLERİNDE BENİMSENEN LİDERLİK TİPLERİNİN BELİRLENMESİ: ÖZEL BİR HASTANE ÖRNEĞİ

Gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde yaşam kalitesi artıkça sağlık kurumlarının da önemi ön plana çıkmıştır. Artan rekabet ortamının şartları düşünüldüğünde diğer işletmeler gibi sağlık kurumlarının da kendisini rakiplerinden üstün tutacak ve piyasa koşullarında ayakta kalmasını sağlayacak güçlü liderlere ihtiyacı vardır. Bu çalışmada, hastane yöneticilerinin hangi tip liderliği benimsediğinin ortaya çıkarılması amaçlanmıştır. Hastane çalışanları, yöneticilerinin ne tür bir liderlik davranışı sergilediği konusunda ankete tabi tutulmuş, veriler SPSS18 paket programı ile analiz edilmiştir. Çalışmanın evrenini Isparta il merkezinde faaliyet gösteren özel bir hastanenin çalışanları oluşturmaktadır. 220 çalışanı bulunan hastanenin 105 çalışanına ulaşılabilmiş ve anket sağlanabilmiştir. Çalışanlara Türkçe'ye uyarlanmış dört liderlik ölçeğinden sorular sorulmuş aynı zamanda demografik bilgileri de elde edilmiştir. Çalışmada, babacan(paternalist), dönüşümcü, karizmatik ve işlemsel liderlik olmak üzere dört liderlik boyutu ele alınmıştır. Bu boyutların algılanmasında çalışanların cinsiyet, yaş, eğitim durumu, görevleri ve görev sürelerine göre bir değişiklik olup olmadığı test edilmiştir. Buna göre, çalışanların cinsiyetlerine göre liderlik algılamalarında herhangi bir fark olmadığı tespit edilmiştir. Eğitim açısından bakıldığında, ilköğretim mezunlarının işlemsel liderlik algılarının diğer gruplardan farklı olduğu görülmüştür. Karizmatik ve paternalist liderlik algılamalarının çalışanların yaşlarına göre değiştiği belirlenmiştir. Çalışmada, çalışanlar görevleri açısından doktor, sağlık personeli ve idari personel olarak gruplandırılmıştır. Tüm gruplarda, paternalist, karizmatik, dönüşümcü ve işlemsel liderlik algılarının farklı olduğu belirlenmiştir. Çalışanların mesleklerinde geçirdiği süre göz önüne alındığında ise karizmatik liderlik algısında gruplar arasında fark olduğu dikkati çekmektedir.

___

  • Akdemir A., Vizyon Yönetimi, Ekin Basım Yayın Dağıtım, Bursa, 2008.
  • Anderson J., “Servant Leadership and the True Parental Model”, School of Leadeship Studies-Regent University, August 2005.
  • Aycan, Z., Kanungo, R. N., Mendonca, M., Yu, K., Deller, J., Stahl, G., & Kurshid, A., “Impact of Culture on Human Resource Management Practices: A 10-Country Comparison”, Applied Psychology: An International Review, 49(1), 2000, s.192-221.
  • Aycan, Z., “Paternalizm: Yönetim ve Liderlik Anlayışına İlişkin Üç Görgül Çalışma”, Yönetim Araştırmaları Dergisi, 1(1), 2001, s.1-31.
  • Aydıntan B., “Ruhsal Zekânın Dönüştürücü Liderlik Üzerine Etkisini Araştıran Uygulamalı Bir Çalışma”, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 2009, 23(2): 257–264.
  • Bakan İ. “Örgut Kültürü ve Liderlik Türlerine İlişkin Algılamalar İle Yöneticilerin Demografik Özellikleri Arasındaki İlişki”, KMUİİBF Dergisi, Haziran, 2008, 10(14).
  • Baltaş A., Ekip Çalışması ve Liderlik, Remzi Kitabevi, 6.Basım, 2005.
  • Bass, B.M., “The Future of Leadership in Learning Organizations”, The Journal of Work and Organizational Psychology, Volume 8, No 1, p.9-32, 2000.
  • Bass, B.M., “Two Decades of Research and Development in Transformational Leadership”, Europan Journal of Work and Organizational Psychology, 8(1), pp.9-32, 1999.
  • Bass B. M., The Ethics of Transformational Leadership, In J.Ciulla(Ed.), Ethics:The Heart of Leadership (169-192), Westport, CT:Praeger, 1998.
  • Bass B.M. & Steidlmeier P., “Ethics, Character and Authentic Transformational Leadership”, Leadership Quarterly, 10, 1999, s. 127-181.
  • Bass B.M. & Riggio R.E., Transformational Leadership, 2nd Edition, Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum, 2006.
  • Blake R.R. and McCanse A.A., Leadership Dilemmas—Grid Solutions, Houston: Gulf Publishing, 1991.
  • Börekçi Y. D., “Influence of Alternative Work Arrangements on Followers’ Perceptions of Leader-Follower Relations and Leader Behavior”, International Journal of Leadership Studies, Volume 4, Issue 2, 161-183, 2009.
  • Brophy J.R., Leadership Essentials, Jones and Bartlett Publishers, 2010.
  • Bulut D, İşman Ç., “Muğla İli Sağlık Yöneticilerinde Kişisel Değer Analizi”, Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 2004, 7(3): 277–281.
  • Chen, CC., “Leadership and Teamwork Paradigms:Two Models For Baseball Coaches”, Society for Personality Research, 38(10), pp.1367-1376, 2010.
  • Cheng B.S., Chou L.F., Wu T.Y., Huang M.P. and Farh J.L., “Paternalistic Leadeship and Subordinate Responses:Establishing a Leadership Model in Chinese Organizations”, Asian Journal of Social Psychology, Volume7, pp.89-117, 2004.
  • Choi J., “Motivational Theory of Charismatic Leadership: Envisioning, Empathy and Empowerment”, Journal of Leadership and Organizational Studies, Volume13, No 1, p24-44, 2006.
  • Chu P. and Yang C.C., “A Study of the Relationships among Paternalistic Leadership and Working Morale:The Mediating Effect of Subordinate-Supervisor Relationship”, Journal of Human Resource and Adult Learning, 5(2), pp.1-14, 2009.
  • Cömert M., “Dönüşümcü Liderlik”, “XIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı Bildirisi”, 6–9 Temmuz 2004.
  • Çakar U, Arbak Y., “Dönüşümcü Liderlik Duygusal Zekâ Gerektirir Mi?”, D.E.Ü.İ.İ.B.F. Dergisi, 2003, 18(2): 83-98.
  • Çakmakçı U.M., Karabatı S., “Exploring Managerial Values in the Changing Turkish Business Context”, Journal of Management Development, Volume 27, No 7, s.693-707, 2008.
  • Derya S. Liderlik Tarzları Ve Liderlerin Astlarını Etkileme Taktikleri Arasındaki İlişki, Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi, 2010.
  • Duralı M., Demir Çelik Sektöründe Dönüşümcü ve Etkileşimci Liderlik Özelliklerinin Lider Çalışan Algılamaları Açısından İncelenmesi, Maltepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi, 2010.
  • Erben S.G., Güneşer B. A., “The Relationship Between Paternalistic Leadership and Organizational Commitment: Investigating the Role of Climate Regarding Ethics”, Journal of Business Ethics, 82, 2008, s. 955-968.
  • Erçetin, Ş., Lider Sarmalarında Vizyon, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara, 2000, s 58.
  • Eren, E., Örgütsel Davranış ve Yönetim Psikolojisi, Beta Basım Yayım Dağıtım, Dokuzuncu Baskı, İstanbul, 2006.
  • Erkuş A, Günlü E. “Duygusal Zekanın Dönüşümcü Liderlik Üzerine Etkileri”, Dokuz Eylül Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 2008, 9(2):187–209.
  • Ertürk C. Yöneticilerin Liderlik Davranışlarının Örgütsel Başarı Üzerindeki Etkisi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi, 2008.
  • Fritz S., Brown F. W., Lunde J.P., Banset A.E., Interpersonal Skills for Leadership, Prentice Hall, 1999.
  • Gibson J. L., Ivancevich J.M., Donnelly H.J., Organizations, Irwin, Seventh Edition, 1991.
  • Gül H, Şahin K. “Bilgi Toplumunda Yeni Bir Liderlik Yaklaşımı Olarak Transformasyonel Liderlik Ve Kamu Çalışanlarının Transformasyonel Liderlik Algısı”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2011, 25: .239.
  • Gümüşeli A.İ., “Çağdaş Okul Müdürünün Liderlik Alanları”, Eğitim Yönetimi, Yıl 7, Sayı Güz 28, 2001.
  • Güney S., Davranış Bilimleri, Nobel Yayın Dağıtım, 2. Basım, Ankara, 2000.
  • Hamidifar F., “A Study of the Relationship Between Leadership Styles and Employee Job Satisfaction at Islamic Azad University Branches in Tehran, Iran”, Islamic Azad University Branches, pp.44-59, 2009.
  • Hersey P., Blanchard K.H., Johnson D.E., Management of Organizational Behavior, Leading Human Resources, Pearson Prentice Hall, New Jersey, 2008, p.62.
  • Hunt J.G., “Transformational/Charismatic Leadership’s Transformation of the Field: An Historical Essay”, Leadership Quarterly, Volume 10, Issue 2, Summer 1999.
  • Irving A.J., Longbotham G.J., “Team Effectiveness Six Essential Servant Leadership Themes: A Regression Model Based on Items in the Organizational Leadership Assessment”, International Journal of Leadership Studies, Volume 2, Issue 2, s.98-113, 2007.
  • Kalaycı Ş., (2005), SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri, Asil Yayın Dağıtım, Ankara.
  • Karahan A. “Hastanelerde Liderlik ve Örgütsel Bağlılık Arasındaki İlişkinin İncelenmesi”, Sosyal Bilimler Dergisi, 1Haziran, 2008, X(1):147.
  • Kayalar M, Özmutaf N.M.“Sivil Toplum Kuruluşlarında Gelecek Yönelimli Lider Performans Profili: İstatistiksel Bir Yaklaşım”, Ege Akademik Bakış, 2008, 8(2): 565.
  • Kırel Ç. “Liderlik Davranış Biçimleri Konusuna Yeni Bir Yaklaşım: Karizmatik Liderlikten Dönüşümsel Liderliğe”, Sosyal Bilimler Dergisi, 2001, S. 44–46.
  • Koçel T., İşletme Yöneticiliği, Beta Yayın, İstanbul, 2010.
  • Marquis B.L., and Huston C.J., Leadership Roles&Management Functions in Nursing, Wolters Kluwer Health-Lippincott Williams&Wilkins Sixth Edition, 2009.
  • Mills DQ. “Leadership, Harutolead, Homtolive”, 2005.
  • Northhouse P.G., Leadership-Theory and Practice, Sage Publications, 2007.
  • Oktay E, Gül H. “Çalışanların Duygusal Bağlılıklarının Sağlanmasında Conger Ve Kanungo’nun Karizmatik Lider Özelliklerinin Etkileri Üzerine Karaman ve Aksaray Emniyet Müdürlüklerinde Yapılan Bir Araştırma”, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2003, 10: 403–428.
  • Öztop İ., Liderlik Tarzları ve Örgüt Kültürü Tipleri Arasındaki İlişki Ve Bu İlişkinin Nitel Performans Üzerine Etkileri, Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi, 2008.
  • Pellegrini & Scandura, “Paternalistic Leadership: A Review and Agenda for Future Research”, Journal of Management, Volume 34, No3, p.566-593, June 2008.
  • Paoching & Chichun, “The Relationship of Paternalistic Leadership and Organizational Citizenship Behavior:The Mediating Effect of Upward Communication”, Journal of Human Resource and Adult Learning, Volume 5, No 2, December 2009.
  • Schroeder J., “The Impact of Paternalism and Organizational Collectivism in Multinational and Family-Owned Firms in Turkey”, Theses and Dissertations, Paper 3336, 2011.
  • Sperry L., Becoming An Effective Health Care Manager, The Essential Skills of Leadership, Health Professions Press, 2007.
  • Taşkıran E. Otel İşletmelerinde Liderlik ve Yöneticilerin Liderlik Yönelimleri, Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi, 2005.
  • Tomey A.M., Guide to Nursing Management and Leadership, Mosby, Elsevier, Eighth Edition, 2009.
  • Top M, Tarcan M, Tekingündüz S, Yılmaz İ. “Hastane İnsan Kaynaklarında Dönüşümcü Liderlik, Örgütsel Bağlılık, İş Doyumu Ve Örgütsel Güven Araştırması”,(Mayıs2010) Http://Www.Performans.Saglik.Gov.Tr/Content/Files/Yayinlar/Cilt.2.2.Pdf(Erişim: 1 Haziran 2011).
  • Vadnjal J, Bernık J, Barıcıc A. “Some Aspects Of The Health-Care Institutions Management In Slavenic”, Organizaaja, 2009, 42(May-June): 95. Afyon Kocatepe Üniversitesi, İİBF Dergisi ( C.XIV, S I, 2012 )
  • Yağcı İ, Duman T. “Hizmet Kalitesi -Müşteri Memnuniyeti İlişkisinin Hastane Türlerine Göre Karşılaştırılması: Devlet, Özel Ve Üniversite Hastaneleri Uygulaması”, Doğuş Üniversitesi Dergisi, 2006, 7(2): 218–238.
  • Yavuz E., “İş Görenlerin Dönüşümcü Liderlik ve Örgütsel Bağlılık İle İlgili Tutumlarına Yönelik Bir Araştırma”, İşletme Araştırmaları Dergisi, 2009,1(2): 51–69.
Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi-Cover
  • ISSN: 1302-1966
  • Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
  • Başlangıç: 1999
  • Yayıncı: Afyon Kocatepe Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi