İNSAN KAYNAKLARI YÖNETİMİ VE HUKUK AÇILARINDAN PERFORMANS DEĞERLENDİRME: İÇTİHAT KARARLARI ÜZERİNE BİR İÇERİK ANALİZİ

Araştırmanın amacı performans değerlendirmenin İnsan Kaynakları Yönetimi ile Hukuk açılarından nasıl ele alındığını irdelemektir. Bu doğrultuda yazında belirtilen iki farklı yapı seçilmiştir. İKY açısından sistem ve süreç olarak ele alınan performans değerlendirme hukuk açısından objektiflik, usul, iş yerine özgü olmak, süreklilik ve gerçekçi olmak ilkeleri etrafında ele alınmıştır. Bu iki farklı yapı Yargıtay’ın yayınlamış olduğu performans değerlendirme ile ilgili 210 içtihat kararından nicel içerik analizi ile incelenmiştir. Bulgular göstermiştir ki performans değerlendirmenin sistem ve süreç bazlı olarak davalı şirketlerin dikkat etmediği belirlenmiştir. Ayrıca performans değerlendirmenin kendi içinde ve diğer sistemlerle uyumlu olabilmesi için özellikle objektiflik ve usul ilkelerinin dikkate alması gerektiği anlaşılmıştır.

İNSAN KAYNAKLARI YÖNETİMİ VE HUKUK AÇILARINDAN PERFORMANS DEĞERLENDİRME: İÇTİHAT KARARLARI ÜZERİNE BİR İÇERİK ANALİZİ

Araştırmanın amacı performans değerlendirmenin İnsan Kaynakları Yönetimi ile Hukuk açılarından nasıl ele alındığını irdelemektir. Bu doğrultuda yazında belirtilen iki farklı yapı seçilmiştir. İKY açısından sistem ve süreç olarak ele alınan performans değerlendirme hukuk açısından objektiflik, usul, iş yerine özgü olmak, süreklilik ve gerçekçi olmak ilkeleri etrafında ele alınmıştır. Bu iki farklı yapı Yargıtay’ın yayınlamış olduğu performans değerlendirme ile ilgili 210 içtihat kararından nicel içerik analizi ile incelenmiştir. Bulgular göstermiştir ki performans değerlendirmenin sistem ve süreç bazlı olarak davalı şirketlerin dikkat etmediği belirlenmiştir. Ayrıca performans değerlendirmenin kendi içinde ve diğer sistemlerle uyumlu olabilmesi için özellikle objektiflik ve usul ilkelerinin dikkate alması gerektiği anlaşılmıştır.

___

  • ACAR, Cevat Ahmet (2008). “İnsan Kaynakları Planlaması ve İşgören Seçimi”, Uyargil, Cavide; Adal, Zeki; Ataay, İsmail Durak; Acar, Ahmet Cevat; Özçelik, Oya; Sadullah, Ömer; Tüzüner, Lale (ed.) İnsan Kaynakları Planlaması: 99-186. İstanbul: Beta.
  • ARMSTRONG, Michael (2006). Performance Management: Key Strategies and Practical Guidelines, London: Kogan Page.
  • BAKER, H. Kent, MORGAN, I. Philip (1984). “Two Goals in Every Performance Appraisal”, Personnel Journal, 63 (9): 74-78.
  • BARUTÇUGİL, İsmail (2002). Performans Yönetimi, İstanbul: Kariyer Yayıncılık.
  • BARRET, V. Gerald, KERNAN C. Mary (1987). “Performance Appraisal and Terminations: A Review of Court Decisions Since Brito V. Zia with Implications for Personnel Practices”, Personnel Psychology, 40: 489-503.
  • BAYAR, Başak. (2004) "Performans Yönetimine Bütünsel Bir Bakış, http://arsiv.ntvmsnbc.com/news/270331.asp (Erişim: 10.12.2013)
  • BERNARDIN, H. John ve RUSSEL, E. Joyce (1993). Human Resource Management: An Experiential Approach, London: McGraw Hill.
  • BILLIKOPF, Gregorio (2003). “Labor Management in Agriculture: Cultivating Personnel Productivity”, http://www.cnr.berkeley.edu/ucce50/ag-labor/7labor/AgLabor.pdf (Erişim: 12.06.2008) BIRCH, William (1981). “Performance Appraisal: One Company's Experience”, Personnel Journal, 60: 456-460.
  • BOMMER, H. William, JOHNSON, L. Jonathan, RICH, A. Gregory, PODSAKOFF, M. Philip ve MACKENZIE, B. Scott (1995). “On The Interchangeability of Objective and Subjective Measures of Employee Performance: A Meta-Analysis”, Personnel Psychology, 48 (3): 587-605.
  • BUDAK, Gönül (2008). Yetkinliğe Dayalı İnsan Kaynakları Yönetimi, İzmir: Barış Yayınları, Fakülteler Kitapevi. BUHLER, M. Patricia (2005). “The Performance Appraisal Process”, Supervision, 66 (11): 14-16.
  • CASCIO, F. Wayne (1991). Applied Psychology in Personnel Management, New Jersey: Prentice Hall. CIPD (2005). Performance Management, http://www.cipd.co.uk/subjects/ perfmangmt/general/_perfmagmt.htm?IsSrchRes=1 (Erişim: 12.06.2008)
  • DALEY, M. Dennis (1991). “Great Expectations, or a Tale of Two Systems: Employee Attitudes Toward Graphic Rating Scales and MBO-Based Performance Appraisal”, Public Administration Quarterly, 15 (2):188-209.
  • DELPO, Amy (2007). Performance Appraisal Handbook, The Legal & Practical Rules for Managers, New York: Nolo.
  • DENISI, S. Angelo, CAFFERTY, P. Thomas ve MEGLINO, M. Bruce (1984). “A Cognitive View of The Performance Appraisal Process: A Model and Research Propositions”, Organizational Behavior and Human Performance, 33 (3): 360-396.
  • DESSLER, Gary (1995). Human Resource Management, London: Prentice Hall.
  • DEVRIES, L. David (1990). “Performance Appraisal: Throw it overboard?”, McLean, N. Gary, Damme, R. Susan, ve Swanson, A. Richard (ed.) Performance Appraisal: Perspectives on a Quality Management Approach: 53-61, USA: American Society for Training and Development.
  • DÜNDAR, Gönen (2008). “Kariyer Geliştirme”, Uyargil, Cavide; Adal, Zeki; Ataay, İsmail Durak; Acar, Ahmet Cevat; Özçelik, Oya, Sadullah, Ömer; Dündar, Gönen; Tüzüner Lale (ed.) İnsan Kaynakları Yönetimi: 305-342. İstanbul: Beta.
  • EDİPOĞLU, Erciyes (2002). “Performans Değerlendirme ve Ücretlendirme”, Tahiroğlu, Figen, Düşünceden Sonuca: İnsan Kaynakları: 228-232. İstanbul: Hayat Yayıncılık
  • VAN EERDE, Wendelien, THIERRY, Henk (1996). “Vroom's Expectancy Models and Work Related Criteria: A Meta-Analysis”, Journal of Applied Psychology, 81 (5): 575-586.
  • FINDLEY, M. Henry., GILES, F. William ve MOSSHOLDER, W. Kevin (2000). “Performance Appraisal Process and System Facets: Relationships with Contextual Performance”, Journal of Applied Psychology, 85 (4): 634-640.
  • FISHER, D. Cynthia, THOMAS, Joe (1982). “The Other Face of Performance Appraisal”, Human Resource Management, 21 (1): 24-26.
  • GELLERMAN, W. Saul, HODGSON, G. William (1988). “Cyanamid's New Take on Performance Appraisal”, Harvard Business Review, 88 (3): 36-41.
  • GIGLIONI, B. Giovanni, GIGLIONI, B. Joyce, BRYANT, A. James (1981). “Performance Appraisal: Here Comes the Judge”, California Management Review, 24 (2): 14-23.
  • GRAVES, J. Peter (1982a). “Let's Put Appraisal Back in Performance Appraisal: Part I”, Personnel Journal, 61 (12): 844-849.
  • GRAVES, J. Peter (1982b). “Let’s Put Appraisal Back in Performance Appraisal: Part II”, Personnel Journal, 61 (11): 918-923.
  • GREENWOOD, G. Ronald (1981). “Management by Objectives: As Developed by Peter Drucker, Assisted by Harold Smiddy”, Academy of Management Review, 6 (2): 225-230.
  • HILLMAN, Amy (2009). “Editor’s Comments”, Academy of Management Review, 34 (1): 7-10. HODGETTS, M. Richard ve KROECK, K. Galen (1992). Personnel and Human Resource Management, Los Angeles: Harcourt, Brace/Dryden.
  • JUDGE, A. Timothy, FERRIS, F. Gerald (1993). “Social Context of Performance Evaluation Decisions”, Academy of Management Journal, 36 (1): 80-105.
  • KLATT, A. Lawrence, MURDICK, G. Robert, SCHUSTER, E. Fred, (1985). Human Resource Management, London: Merrill Publishing Company.
  • LAN, Luh Luh, HERACLEOUS, Loizos (2010) “Rethinking Agency Theory: The View From Law”, Academy of Management Review, 35 (2): 294-314.
  • LATHAM, P. Gary, WEXLEY, N. Kenneth (1985) “Behavioral Observation Scales for Performance Appraisal Purposes”, Personnel Psychology, 30: 255-268.
  • LEVINSON, Harry (1972). “Management by Objectives: Critique”, Training and Development Journal, 26 (4): 3-8.
  • LEVINSON, Harry (1976a). “Appraisal of What Performance”, Vroom, H. Victor (ed.) Manage People, Not Personnel: Motivation and Performance Appraisal: 181-196, New York: Harvard Business School Press.
  • LEVINSON, Harry (1976b). “Management by Whose Objectives”, Vroom, H. Victor (ed.) Manage People, Not Personnel: Motivation and Performance Appraisal: 197-216, New York: Harvard Business School Press.
  • LOSYK, Bob (2002). “How to Conduct A Performance Appraisal”, Public Management, 84 (3): 8-11. MARTIN, C. David, BARTOL, M. Kathryn, KEHOE, E. Patrick (2000). “The Legal Ramifications of Performance Appraisal: The Growing Significance”, Public Personnel Management, 29 (3): 309-405.
  • MATHIS, L. Robert, JACKSON, H. John (1994). Human Resource Management, NewYork: West Publishing Cooperation.
  • MCAFEE, R. Bruce (1981). “Performance Appraisal: Whose Function?”, Personnel Journal, 60 (4): 298- 299.
  • MCGREGOR, Douglas (1976) “An Uneasy Look at Performance Appraisal”, Vroom, Victor H. (ed.) Manage People, Not Personnel: Motivation and Performance Appraisal: 155-166, New York: Harvard Business School Press.
  • MERRITT, M. Deanna (2007). “Appraising Performance Appraisal”, Supervison, 68 (4): 3-5.
  • MEYER, H. Herbert (1991). “A Solution to the Performance Appraisal Feedback Enigma”, Academy of Management Executive, 5 (1): 68-76.
  • MEYER, H. Herbert (1955). “Performance Appraisal Interviews Communicate Both Ways”, Personnel Journal, 34 (1): 6-8.
  • MEYER, H. Herbert, KAY, Emanuel, FRENCH, R. P. John (1965). “An Uneasy Look at Performance Appraisal”, Vroom, H. Victor (ed.) Manage People, Not Personnel: Motivation and Performance Appraisal: 167-180. New York: Harvard School Press.
  • MOHRMAN, M. Allan (1990). “Deming Versus Performance Appraisal: Is There a Resolution?”, McLean, N. Gary, Damme, R. Susan, Swanson, A. Richard (ed.) Performance Appraisal: Perspectives on a Quality Management Approach: 3-24, New York: American Society for Training and Development.
  • OBERG, Winston (1972). “Making Performance Appraisal Relevant”, Harvard Business Review, 61-67. OLIVER, E. John (1985). “Performance Appraisal That Fits”, Personnel Journal, 64 (6): 66-71.
  • ÖZÇELİK, Oya (2008). “Eğitim ve Geliştirme”, Uyargil, Cavide; Adal, Zeki; Ataay, İsmail Durak; Acar, Ahmet Cevat; Özçelik, Oya, Sadullah, Ömer; Dündar, Gönen; Tüzüner, Lale (ed.) İnsan Kaynakaları Yönetimi: 187-242. İstanbul: Beta.
  • PEOPLE IQ (2005). “Study: Performance Appraisals Are Damaging HR's Reputation”, http://www.peopleiq.com/hot_news.html (Erişim: 12.06.2008)
  • PERETZ, Hilla, FRIED, Yitzhak (2012). “National Cultures, Performance Appraisal Practices, and Organizational Absenteeism and Turnover: A Study Across 21 Countries”, Journal of Applied Psychology, 97 (2), 448-459.
  • PETERSON, B. Richard ve TRACY, Lane. (1979). Strategic Management of Human Resources, London: Addison-Wesley Publishing Company.
  • SCHOLTES, R. Peter (1990). “An Elaboration on Deming’s Teaching on Performance Appraisal”, McLean, N. Gary, Damme, R. Susan, Swanson, A. Richard (ed.) Performance Appraisal: Perspectives on a Quality Management Approach: 24-52, New York: American Society for Training and Development.
  • SCHULER, S. Randall, HUBER, L. Vandra (1993). Personnel and Human Resource Management, New York: West Publishing Company.
  • SCHULER, S. Randall, JACKSON, E. Susan (1996). Human Resource Management; Positioning for the 21st Century, New York: West Publishing Company.
  • SERTGÖZ, Selin (2005). “Performans Değerlendirmenin Çalışan Motivasyonu Üzerindeki Etkisi”, Yalım, Deniz (ed.) İnsan Kaynaklarında Yeni Eğilimler: 63-67, İstanbul: Hayat Yayıncılık. SONNENTAG, Sabine (2002). Psychological Management of Individual Performance, New York: John Wiley & Sons.
  • SÜMER, Canan (2000). “Performans Değerlendirmesine Tarihsel Bir Bakış ve Kültürel Bir Yaklaşım”, Aycan Z. (ed.) Akademisyenler ve Profesyoneller Bakış Açısıyla Türkiye’de Yönetim, Liderlik, İnsan Kaynakları Uygulamaları: 57-90, Ankara: Türk Psikologları Derneği.
  • ŞENTÜRK, İ. Başar (2005). “Performans Değerlendirme Sonuçlarını Ne Yapmalı”, Yalım, Deniz (ed.) İnsan Kaynaklarında Yeni Eğilimler: 68-73, İstanbul: Hayat Yayıncılık.
  • SITKIN, B. Sim, BIES, J. Robert (1993). “The Legalistic Organization: Definitions, Dimensions, and Dilemmas”, Organization Science, 4 (3), 345-351.
  • THORNTON III, C. George ve WINGATE, H. Peter (2005). “Industrial and Organizational Psychologists as Expert Witnesses: Affecting Employment Discrimination Litigation Post Daubert”, Landy, J. Frank (ed.) Employment Discrimination Litigation: Behavioral, Quantitative, and Legal Perspectives: 167- 199. USA: John Wiley & Sons
  • UYARGİL, Cavide (2008a). İşletmelerde Performans Yönetimi: Performansın Planlanması Yönetimi Sistemi, İstanbul: Arıkan.
  • UYARGİL, Cavide (2008b). “Performans Değerlendirme”, Uyargil, Cavide; Adal, Zeki; Ataay, İsmail Durak; Acar, Ahmet Cevat; Özçelik, Oya; Sadullah, Ömer; Tüzüner, Lale (ed.) İnsan Kaynakaları Yönetimi: 243-304, İstanbul: Beta.
  • WERNER, M. Jon, BOLINA, C. Mark (1997). “Explaining U.S. Courts of Appeals Decisions Involving Performance Appraisal: Accuracy, Fairness, and Validation”, Personnel Psychology, 50; 1-24.
  • WIENER, L. Richard, GEORGES, Leah (2013) “Social Psychology and Problem-Solving Courts: Judicial Roles and Decision Making”, Wiener, L. Richard, Brank, M. Eve (ed.) In Problem Solving Courts: 1-20. New York: Springer.
  • WHISLER, L. Thomas, HARPER, F. Shirley (1965). Performance Appraisal Research and Practice, New York: Holt Rinehart and Winston.
  • WINSTANLEY, N. B. (1980). “Appraisals, Legal and Ethical Issues in Performance”, Harvard Business Review, Kasım-Aralık: 186-192.
  • YAGER, Ed (1981). “A Critique of Performance Appraisal Systems”, Personnel Journal, 60 (2): 129-133.
  • YALIM, Deniz (2005). “Neden Performans Değerlendirme”, Yalım, Deniz (ed.) İnsan Kaynaklarında Yeni Eğilimler: 57-62. İstanbul: Hayat Yayıncılık.
  • YILMAZ, Cengiz, ECEVİT, Zümrüt, DUYGULU, Ercan (2000). “Örgütsel Başarım ile Kariyer Geliştirme İlişkisi”, 8. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi: 771-780, Nevşehir: Erciyes Üniversitesi