İŞLETMELERDE KURUMSAL YÖNETİM KAPSAMINDA İÇ DENETİMİN YERİ VE ÖNEMİ: BORSA İSTANBUL’DA BİR ARAŞTIRMA

Son yıllarda yaşanan işletme skandallarından sonra, kurumsal yönetim ve buna benzer bazı kavramların önemi gitgide artmaktadır. Bu yeni anlayışlardan en çok etkilenenlerden birisi hiç şüphesiz iç denetimdir. Bu kapsamda çalışmanın amacı, işletmelerin kurumsal yönetim kapsamında iç denetimin yerini ve önemini belirlemektir. Bu amaç kapsamında kurumsal yönetim ve iç denetim arasında nasıl bir ilişki olduğu da belirlenmeye çalışılacaktır. Çalışmada ilk olarak kurumsal yönetim ve iç denetim kavramları geniş bir yerli ve yabancı literatür yardımıyla açıklanmıştır. Uygulamada bölümünde ise örneklem gurubu olarak BİST–100 endeksinde yer alan işletmeler seçilmiştir. Uygulama kapsamındaki işletmelere anket uygulanmıştır. Sonuçlar spss programı yardımıyla yorumlanmıştır. Sonuç olarak ise, kurumsal yönetim ve iç denetim birbirinden ayrılamayacak kadar yakın ilişkide oldukları belirlenmiştir.

İŞLETMELERDE KURUMSAL YÖNETİM KAPSAMINDA İÇ DENETİMİN YERİ VE ÖNEMİ: BORSA İSTANBUL’DA BİR ARAŞTIRMA

Son yıllarda yaşanan işletme skandallarından sonra, kurumsal yönetim ve buna benzer bazı kavramların önemi gitgide artmaktadır. Bu yeni anlayışlardan en çok etkilenenlerden birisi hiç şüphesiz iç denetimdir. Bu kapsamda çalışmanın amacı, işletmelerin kurumsal yönetim kapsamında iç denetimin yerini ve önemini belirlemektir. Bu amaç kapsamında kurumsal yönetim ve iç denetim arasında nasıl bir ilişki olduğu da belirlenmeye çalışılacaktır. Çalışmada ilk olarak kurumsal yönetim ve iç denetim kavramları geniş bir yerli ve yabancı literatür yardımıyla açıklanmıştır. Uygulamada bölümünde ise örneklem gurubu olarak BİST–100 endeksinde yer alan işletmeler seçilmiştir. Uygulama kapsamındaki işletmelere anket uygulanmıştır. Sonuçlar spss programı yardımıyla yorumlanmıştır. Sonuç olarak ise, kurumsal yönetim ve iç denetim birbirinden ayrılamayacak kadar yakın ilişkide oldukları belirlenmiştir.

___

  • Abdioğlu, Hasan (2007). ĠĢletmelerde Kurumsal Yönetim AnlayıĢı Kapsamında Ġç Denetimin Rolü ve ĠMKB-100 Örneği, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü ĠĢletme Anabilim Dalı Muhasebe Finansman Bilim Dalı YayımlanmamıĢ Doktora Tezi, Ġstanbul.
  • Active Academ (2003) Ar-Me. Sürdürülebilir Kurumsal Yönetimin ġartı “Etkinlik”, Activeline Dergisi. Akgül Aziz ve Çevik Osman (2003), Ġstatistiksel Analiz Teknikleri, Emek Ofset, Ankara.
  • Aktan, CoĢkun Can, (2006) Kurumsal ġirket Yönetimi, SPK Yayınları,Ankara.
  • Ali Rıza EĢkazan (2005), “Yeni Yasal Düzenlemeler IĢığında Ġç Denetim”, Ġç Denetim Dergisi.
  • Alp, Ali, Sayar, Zafer (2008) Son Düzenleme ve GeliĢmeler Kapsamında Bağımsız Denetim ve Muhasebe – Denetim Mesleğinin Rolü: Sermaye Piyasaları Açısından Bir Değerlendirme, Ġktisat ĠĢletme Finans Dergisi.
  • Anup Agrawal, Sahiba Chadha (2003), Enron, SPK Meslek Personeli Derneği Dergisi, Sayı: 9.
  • Aslan SavaĢ Demircan (2007), “Sarbanes-Oxley (2002) Yasası ve Bağımsız Denetim Teknikleri”, YayınlanmamıĢ Yüksek Lisans Tezi, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Mart.
  • AĢçıgil, Semra (2003). “Kurumsal ġirket Yönetimi Alanında Kavramsal Çerçeve ve Eğilimler, Dünyadaki GeliĢmeler”, Kurumsal ġirket Yönetimi (Corporate Governance) Konferansı, TCMB.
  • Avrupa‟da Ġç Denetim, Avrupa Ġç Denetim Enstitüleri Konfederasyonu (ECIIA) Konum Raporu(2005),http://www.tide.org.tr/tideweb/resimler/upload/Documents/ECII A_KonumRaporu_Subat2005%20(2).pdf, EriĢim Tarihi: 10.06.2012.
  • Aylin Arsoy Poroy, (2008) “Kurumsal ġeffaflık ve Muhasebe Standartları”, Afyon Kocatepe Üniversitesi Ġ.Ġ.B.F. Dergisi, C: X, S: 11.
  • Bankalarda Kurumsal Yönetim (1999), Türkiye Bankalar Birliği Bankacılık ve AraĢtırma Grubu, Eylül. Banks, Erik (2004) Corporate Governance Financial Responsibility, Controls And Ethics, Palgrave Macmillan New York, Ny.
  • Basel Komite (2000) Bankalarda Ġç Denetim ve Bankacılık Gözetim Otoritesinin Ġç ve DıĢ Denetçiler Ġle ĠliĢkisi”, Bankacılar Dergisi, Sayı: 34, 2000, S. 109.
  • Bekçioğlu, Selim ve Güngör Ak, (2005), Bihder “Ġyi YönetiĢim”, IV. Orta Anadolu ĠĢletmecilik Kongresi, TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi, Ankara 13-14 Mayıs.
  • Burak Ünlü (2004), “Kurumlarda Ġç Denetim Değerinin Artırılması”, Ġç Denetim Dergisi.
  • Cansızlar, Doğan (2005), “Kurumsal Yönetim Derneği Tarafından Düzenlenen “Kurumsal Yönetim Konferansı” AçılıĢ KonuĢması, Koç Üniversitesi, Ġstanbul, 7 Kasım 2003, Http://Spk.gov.Tr, 10.10.2005.
  • DAĞLI, M. Kubilay (2000), “Aracı Kurumlarda Ġç Kontrol Sisteminin Önemi ve Ġç Kontrol Sisteminin EtkinleĢtirilmesi”, Sermaye Piyasası Kurulu, Yeterlilik Etüdü, Yayın No: 145, Cilt: 1, Ankara.
  • DemirbaĢ, Mahmut (2005), Ġç Kontrol Ve Ġç Denetim Faaliyetlerinin Kapsamında Meydana Gelen DeğiĢimler, Ġstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Yıl: 4 Sayı: 7 Bahar.
  • Dinç E., Abdioğlu H. (2009), ĠĢletmelerde Kurumsal Yönetim AnlayıĢı ve Muhasebe Bilgi Sistemi ĠliĢkisi: ĠMKB- 100 ĠĢletmeleri Üzerine Bir Ampirik AraĢtırma, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt: 12, Sayı 21, Haziran.
  • DOĞU, Murat (2003). “Kurumsal Yönetim Düzenlemeleri”, Sermaye Piyasası Kurulu Meslek Personeli Derneği Dergisi, Sayı: 8., http://www.spkmpd.org/dergi08.doc, EriĢim Tarihi: 17.12.2012
  • Active Academ (2006), Bankalarda Kurumsal Yönetim Kapsamında Denetim Komiteleri ve Türkiye açısından bir değerlendirme. http://www.makalem.com/Browse/Result.asp?nnumber=46&sResultType (EriĢim tarihi: 20.11.2013).
  • Eliuz, AyĢenur, (2007), Kurumsal Yönetim Çerçevesinde Etkin Bir Ġç Denetim Ġçin Denetim Komitesinin Rolü ve ĠMKB-100 ġirketleri Üzerine Bir AraĢtırma, T. C. Dumlupınar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü ĠĢletme Anabilim Dalı, YayınlanmamıĢ Yüksek Lisans Tezi, Kütahya.
  • Eser, Serdar (2005) “Kurumsal Yönetim Derecelendirilmesi Ve Kurumsal Yönetim Endeksi”, IX Ulusal Ġç Denetim Konferansı: Türkiye‟de Ġç Denetimin Yol Haritası, 16.09.2005, Ġstanbul Türkiye Ġç Denetim Enstitüsü Derneği (Tide), Cd Kaydı.
  • Governance And Credit Ratings, International Journal of Disclosure and Governance.
  • Gürbüz, A. Osman (2005) Kurumsal Yönetim: Ülkemizdeki Düzeyine ĠliĢkin Değerlendirmeler, 7. Muhasebe Denetim Sempozyumu, 20-24 Nisan 2005, Antalya, Http:// www.ismmmo.org.tr, 10.06.2005.
  • Hayrettin Usul, Ġsmet Titiz, Burcu A. AteĢ, Ġç Kontrol Sisteminin Kurumsal Yönetimin OluĢumundaki Etkinliği: Marmara Bölgesi Belediye ĠĢletmelerine Yönelik Bir Uygulama, Muhasebe ve Finansman Dergisi, Sayı: 49 Ocak 2011, s. 48-54.
  • http://www.canaktan.org/yönetim/kurumsal-yönetim/önemi.htm, 10.12.2010
  • http://www.nfcgindia.org/libraryint.htm, EriĢim Tarihi: 03.02.2012.
  • http://www.spk-mpd.org/dergi08.doc, EriĢim Tarihi: 17.12.2012.
  • http://www.tide.org.tr/faaliyetler5.html, EriĢim Tarihi: 03.06.2013.
  • Kula, Veysel, (2006) Kurumsal Yönetim Hissedarların Korunması Uygulamaları ve Türkiye Örneği, Papatya Yayıncılık.
  • Kurnaz, Niyazi (2006) “Kurumsal Yönetim Ekseninde Risk Odaklı Ġç Denetim: Türkiye‟nin 500 Büyük Sanayi ĠĢletmesinde Risk Odaklı Ġç Denetim Uygulama Analizi, T. C. Dumlupınar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü ĠĢletme Anabilim Dalı, YayınlanmamıĢ Yüksek Lisans Tezi, Kütahya.
  • Küpçü, Hande (2011), Ġç Denetim ve Kurumsal Yönetim, T.C. Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Sakarya. Mohamed A. Elbannan, Quality of Internal Control Over Financial Reporting, Corporate
  • Müjdat Ünlen (1998) “Ġç Denetleyicinin Sorumlulukları ve Ġç Denetim Düzeylerine Dayalı Raporlama Türleri”, Dokuz Eylül Üniversitesi Ġ.Ġ.B.F Dergisi, Cilt: 3, Sayı: 1.
  • ÖZBEK, Çetin (2003). “Ġç Denetimde Yeni Uygulamalar”, VII Türkiye Ġç Denetim Konferansı: Denetimin DeğiĢen Dünyası, Ġstanbul, Türkiye Ġç Denetim Enstitüsü Derneği (TĠDE).
  • ÖZEREN, Baran (2000). Ġç Denetim, Standartları ve Mesleğin Yeni Açılımları, SayıĢtay AraĢtırma/Ġnceleme/Çeviri Dizisi.
  • http://www.sayistay.gov.tr/yayin/yayin2.asp?id=67, EriĢim Tarihi: 17.03.2012.
  • Pehlivanlı, Davut (2008), Kurumsal Risk Yönetimi Temelli Ġç Denetim ve Türkiye Uygulamaları, YayınlanmamıĢ Doktora Tezi, T.C. Kocaeli Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kocaeli.
  • Pehlivanlı, Davut (2008), Kurumsal Risk Yönetim Temelli Ġç Denetim ve Türkiye Uygulamaları, T.C. Kocaeli Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, Kocaeli.
  • Public Law (2002), “Sarbanes Oxley Act of 2002”, Public Law 107- 204, July 30. Robert Bushman, Abbie J. Smıth, (2003) “Transparency, Financial Accounting Information And Corporate Governance”, Economic Policy Review, Vol: 9, Issue: 1, Ap.
  • ROBERTS, D. (2004), “American Companies Move to the Top of Corporate Governance List”, Financial Times. Sezgin, Cüneyt (2002), “Dünya Ve Türkiye‟de YönetiĢim”, Ġç Denetim Dergisi, Sayı: 3, Bahar.
  • SPK (2003), Kurumsal Yönetim Ġlkeleri, Ankara, http://www.spk.gov.tr, EriĢim Tarihi: 10.10.2012. ġehirli K., (1999) SPK Denetleme Dairesi, “Kurumsal Yönetim”, AraĢtırma Raporu, Sayı: XIV-4/55-3.
  • TAO Ping, Li Wen-hua, Research On Reciprocal Relationships Between Corporate Governance And Internal Control, China-USA Business Review, ISSN1537-1514, May 2007, Volume 6, No.5 (Serial No.47), USA, s. 1-9.
  • The Institute of Internal Auditors Research Foundation (IIARF) (2003), Uluslararası Ġç Denetim Enstitüsü, International Standards for the Professional Practice of Internal Auditing, The Institute of Internal Auditors, USA.
  • TĠDE, (2004), Kurum Çapında Risk Yönetiminde Ġç Denetimin Rolü” TĠDE Ġç Denetim Dergisi, Sonbahar Sayı: 9.
  • Topçu, Nihayet (2006), Kurumsal Yönetim Ġlkeleri Ve Borsaya Kote (ĠMKB 100) ġirketler Üzerinde Bir Uygulama, T.C. Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, YayınlanmamıĢ Yüksek Lisans Tezi, Ġstanbul.
  • TUNA, K. (2005), “Bankacılık Kanununda Kurumsal Yönetim”, http://bsy.marmara.edu.tr/ TR/konferanslar/2005/2005tebligleri/9.doc, EriĢim Tarihi: 01.05.2012. http://borsaistanbul.com/endeksler/bist-payendeksleri/kurumsal-yonetim-endeksi, eriĢim tarihi: 27.12.2013).
  • TÜSĠAD (2002), Kurumsal Yönetim En iyi Uygulama Kodu: Yönetim Kurulunun Yapısı ve ĠĢleyiĢi, TS/ġĠR/02–192/2002, s.3, http://www.tusiad.org/02.htm, EriĢim Tarihi: 10.09.2013.
  • Ulusoy, Gündüz (2004) “Günümüz Türkiye Ekonomisinde Endüstri Mühendisliğinin Yeri”, TÜSĠAD-Sabancı Üniversitesi Rekabet Forumu, Mühendislik ve Doğa Bilimleri Fakültesi Sunumu.
  • UYAR, Süleyman (2003), Ġç Denetim Alanında Ortaya Çıkan Yeni YaklaĢımlar Çerçevesinde Ġç Denetçilerin DeğiĢen Rolü, Mali Çözüm Dergisi, ĠSMMMO Yayını, Yıl: 13, Yayın No: 63.
  • Uzun, A. Kamil (2008) ĠĢletmelerde Ġç Denetim Faaliyetlerinin Rolü Ve Katma Değeri, Deloitte Ġç Denetim Makaleleri, Http://www.denetimnet.Net/Pages.Aspx?Pgıd=389, (EriĢim: Tarihi: 03.08.2008).
  • Uzun, Ali Kamil (2006) Kurumsal Yönetim ve Ġç Denetimin Etkinliğinde BaĢarı Faktörleri, Deloitte, Mayıs. VarıĢ, Meral ve Diğ (2001) “Sermaye Piyasalarında Kurumsal Yönetim Ġlkeleri”, ĠMKB Dergisi, Yıl: 5, Sayı: 19, Ġstanbul.
  • VarıĢ, Meral ve diğ. (2001), “Sermaye Piyasalarında Kurumsal Yönetim Ġlkeleri”, ĠMKB Dergisi, Yıl: 5, Sayı: 19, Ġstanbul.
  • Weil, Gotshal&Manges LLP, Comparative Matrix of Corporate Governance Codes Relevant to the Auropean Union and Its Member States, 2002, ss.11–20 http://ec.europa.eu/internalimarket/companydocs/corpgov/corp-gov-codesrpt-part3ien.pdf (EriĢim Tarihi: 10.10.2012)
  • Yenigün, Türkan (2008), Kurumsal Yönetim ve ĠĢletme Ġçi Denetim, T.C. Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü ĠĢletme Anabilim Dalı Muhasebe Programı, Yüksek Lisans Tezi, Ġzmir.
  • Yılancı M., (2003) Ġç Denetim, Osmangazi Üniversitesi Yayınları, EskiĢehir.
  • Zabihollah Rezaee, (2003) “High Quality Financial Reporting”, Strategic Finance, February