MESNEVÎ'YE GÖRE HZ. SÂLİH’İN DEVESİNİN VE SEMÛD KAVMİNİN HELÂKİNİN TASAVVUFÎ ANLAMI*

Semûd kavminin ıslâhı için gönderilen Sâlih peygamberin mûcize gösterip kayanın içinden çıkardığı devenin, kavminin azgınları tarafından, ilâhî emre muhâlif olarak kesilmesi üzerine, kavim, inanan çok az kimse dışında dört gün içerisinde helâk edilmiştir. Kavminin ibretlik bir şekilde helâk olmasına Hz. Sâlih çok üzülmüştür. Olay târih kitaplarında ve tefsirlerde geniş bir şekilde açıklanmaktadır. Bu makâlede, Hz. Sâlih'in hayâtı ve kavmi Semûd'ün helâk edilmesi hakkında kısaca bilgi verildikten sonra, bu olayın unsurları yani Hz. Sâlih, mûcize deve, dört gün, dört gün içerisinde meydâna gelen olaylar, Semûd kavminin kötü özellikleri ve azgınlıkları, Mevlânâ Celâleddîn Rûmî'nin ünlü eseri Mesnevî esas alınarak, onun bu olayı ve konuları tasavvufî bakış açısıyla değerlendirmesi yönüyle ele alınacaktır.

Anahtar Kelimeler:

Sâlih Peygamber, Semûd Kavmi, Tasavvuf, Mevlânâ Celâleddîn Rûmî, Mesnevî.

MESNEVÎ'YE GÖRE HZ. SÂLİH’İN DEVESİNİN VE SEMÛD

The tribe Thamud exept for a few believer people was destroyed in four days because of fierce people’s killing oppositely to divine command the camel of Prophet Salih, was sent to chasten the tribe Thamud. The Prophet Salih felt sorry for cautionarily destruction of his tribe. This event is explained in many history and Tafsir books in detail. In this article, components of this event that is the Prophet Salih, the marvel camel, the four days, the happenings in the four days, the bad characteristics of tribe Thamud and their fierceness etc. will be dealed in basis of Mawlana Jalal al-Din’s famous book Mathnawi after giving brief information about his evaluation of this event and issues in mystical perspective the biography of Salih and the destruction of the Thamud

Keywords:

The Prophet Salih, Tribe Thamud, Sufism, Mawlana Jalal alDin Rumi, Mathnawi.,

PDF

___

KUR’ÂN-I KERÎM (âyetlerin meâlleri tarafımızdan verilmiştir).
Ahmed Cevdet Paşa, Kısas-ı Enbiyâ Peygamberler Târihi, Türk Neşriyat Yurdu, İstanbul 1962.
Ateş, Süleyman, Kur’an’da Peygamberler Târihi, Vatan Yay., İstanbul 2002.
Buhârî, Muhammed b. İsmâîl, el-Câmiu’s-Sahîh, Çağrı Yay., İstanbul 1992.
ss. 137-150.Ebû Dâvûd, Süleymân b. el-Eş’as, es-Sünen, Çağrı Yay., İstanbul 1992.
Emiroğlu, İbrahim, Yanlış Düşünce ve Davranışlar Karşısında Mevlânâ, İnsan Yay., İstanbul 2002.
Geylânî, Abdülkâdir, Yolun Esasları 52 Sohbet Cilâü’l-Hâtır, çev.: Dilâver Gürer, İlkharf Yay., İstanbul 2015.
Gül, Halim, Mesnevî'de Tasavvufî Tefsir, İnsan Yay., İstanbul 2014, Gürer, Dilâver, Fusûsu'l-Hikem ve Mesnevî'de Peygamber Öyküleri (II), Gelenek Yay., İstanbul 2010.
İbn Arabî, Muhyiddîn, Fusûsu'l-Hikem, tah.: Ebu'l-Alâ Afîfî, Menşûrâtü Dâri's-Sekâfe, Bağdat 1989.
İbn Kesîr, Ebu’l-Fidâ İsmâil b. Ömer, Kısasu’l-Enbiyâ, tah.: Saîd elLahhâm, Menşûrâtü Dâri Mektebeti'l-Hayât, Beyrut 1988.
İbn Kuteybe, Abdullâh b. Müslim, el-Maârif, Dârü İhyâi't-Türâsi'l-Arabî, Beyrut 1970.
İbn Mâce, Ebû Abdullâh Muhammed b. Yezîd, es-Sünen, Çağrı Yay., İstanbul 992.
Konuk, Ahmed Avni, Mesnevî-i Şerîf Şerhi, haz.: Selçuk EraydınMustafa Tahralı, Kitabevi Yay., İstanbul 2004.
Köksal, Asım, Peygamberler Târihi, Türkiye Diyanet Vakfı Yay., Ankara 2004.
Mevlânâ, Celâleddîn Rûmî, Mesnevî, çev.: Veled İzbudak, Büyükşehir Belediyesi Yay., Konya 2004.
----------- Fîhi Mâ Fîh, çev.: Ahmed Avni Konuk, hz. Selçuk Eraydın, İz Yay., İstanbul 2007.
----------- Dîvân-ı Kebîr, çev.: Abdülbaki Gölpınarlı, Kültür Bakanlığı Yay., Ankara 2000.
25, sayı 3, Ankara 2014, ss. 160-175.
Rifâî, Kenan, Şerhli Mesnevî-i Şerîf, Kubbealtı Neşr., İstanbul 2002.
Sarı Abdullah Efendi, Cevâhir-i Bevâhir-i Mesnevî, Matbaa-i Âmire, İstanbul 1287.
Tabbâra, Ârif Abdülfettâh, Kur’an’da Peygamberler ve Peygamberimiz, çev.: A. R. Temel-Y. Alkın, İstanbul tsz., Gonca Yay.
Tâhirü'l-Mevlevî, Şerh-i Mesnevî, Selam Yay., Konya 1973.
Tirmizî, Ebû Îsâ Muhammed b. Îsâ, es-Sünen, Çağrı Yay., İstanbul 1992.
Türe, İskender, Kur’an’da Uzaya Seyahati Anlatılan Peygamber Zülkarneyn, Ötüken Neşr., İstanbul 1998.