DİN ÖĞRETİMİNDE ÇOKLU ZEKÂ KURAMI: İLKÖĞRETİM DKAB DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMININ KURAM AÇISINDAN ANALİZİ ve UYGULAMA ÖRNEKLERİ

Çoklu Zekâ Kuramı (ÇZK)’nın din öğretiminde uygulanabilirliğinin ele alındığı bu araştırmada öncelikle ÇZK kuramsal çerçevede tartışılmış, sonrasında ÇZK açısından ilköğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi (DKAB) öğretim programı temel yaklaşımı ve boyutları analiz edilerek, kuramın ilköğretim DKAB dersinde uygulanabilirliğine dair örnek etkinliklere yer verilmiştir. Çalışmada elde edilen bulgulara göre; ilköğretim DKAB öğretim programının ÇZK gibi öğrenen merkezli yaklaşımları temel aldığı, bunu eğitim bilimsel yaklaşım başta olmak üzere programın tamamında yansıtmaya çalıştığı görülmüştür. Fakat öğretim programının öğelerine yönelik olarak yapılan analiz sonucunda; kazanımların önceden belirlenmiş ve çoğunlukla bilişsel kazanımlardan oluşmasının, öğrencilerin daha çok sözel ve matematiksel zekâ yeteneklerini keşfetmelerine ve geliştirmelerine fırsat verdiği, dolayısıyla diğer zekâ alanlarının ihmal edildiği; içeriğin de önceden belirlenmesinin ‘öğrencinin ilgi ve ihtiyacına uygun olma, yeteneklerini keşfetmeye ve gelişimini desteklemeye fırsat verme’ ilkesi açısından öğrenen merkezli yaklaşımların felsefesine uygun olmadığı tespit edilmiştir. Programın eğitim durumları öğesinde ise öğretmen, öğrenci ve öğrenme süreçleri için öğrenen merkezli anlayışın hâkim olduğu görülmüş, programda yer verilen etkinlik örneklerinin ise çoğunlukla sözel-dilsel, mantıksal-matematiksel ve görsel-uzamsal zekâyı içeren etkinlikler olduğu tespit edilmiştir. Öğretim programının son öğesi olan ölçme ve değerlendirmede, programın ortaya koyduğu yaklaşımın, ÇZK’ya uygun düzenlemeler olduğu görülmüştür. Zekâ türlerine yönelik oluşturulan etkinlik örnekleri ile ÇZK’nın DKAB derslerinde uygulanabilir olduğu tespit edilmiştir

Anahtar Kelimeler:

Çoklu Zekâ Kuramı, Din Kültürü Ve Ahlak Bilgisi, Din Eğitimi, Öğretim Programı, Öğrenme Süreçleri

Multiple Intelligence in Teaching of Religion: Analysis and application examples of the curriculum of the primary education religion culture and moral education course in terms of theory

In this study, the applicability of Multiple Intelligence Theory (CZK) in the teaching of religion was first discussed in the theoretical framework of CZK and later analyzed the basic approaches and dimensions of the curriculum of Religious Culture and Moral Education in Elementary Schools (CZK) in terms of CZK and the case studies on the applicability of the theory in primary school CZK . According to the findings obtained in the study; It has been seen that the primary school DKAB teaching program is based on learning-centered approaches like CZK and it reflects on the whole program, especially in educational scientific approach. However, as a result of the analysis made on the elements of the curriculum; That the achievement of pre-determined and mostly cognitive gains gives students the opportunity to discover and develop more verbal and mathematical intelligence abilities, thus neglecting other areas of intelligence; It has been found that predetermining the content is not in line with the philosophy of learning-centered approaches in terms of the principle of 'being appropriate to the interests and needs of the learners, exploring their abilities and supporting their development'. In the educational situation of the program, it was observed that the teacher-centered understanding for the students and learning processes dominated and the activity samples included in the program were mostly activities that included verbal-linguistic, logical-mathematical and visual-spatial intelligence. In the last part of the curriculum, measurement and evaluation, it is seen that the approach put forward by the curriculum is in accordance with CZK. It has been determined that CZK can be applied in DKAB lessons with the examples of activities created for intelligence types

Keywords:

Multiple Intelligence, Religious Education, Curriculum Active Learnning,

PDF

___

AKAMCA, G., “İlköğretim Beşinci Sınıf Fen Bilgisi Dergisi Isı ve Isının Maddedeki Yolculuğu Ünitesinde Çoklu Zekâ Kuramı Tabanlı Öğretimin Öğrenci Başarısı, Tutumu ve Hatırda Tutma Üzerindeki Etkileri”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir 2003.ALTAN,M. Z.
“Eğitim, Çoklu Zekâ Kuramı Ve Çoklu Zekâ Kuramında Onuncu Boyut: Ahlâkî Zekâ”, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, C. 22, S. 1, Elazığ 2012, ss.137-144
ALTAŞ, N., “İlköğretim Öğrencilerinin Din Öğretimi Sürecinde İlgi Duydukları Konular (Ankara İli Örneğinde 6, 7 ve 8. Sınıf Öğrencileri Üzerinde Karşılaştırmalı Bir Analiz)”, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, C. XLIX, S.II, 2008, s. 103-120.
AYDIN, M. Z., Din Öğretiminde Yöntemler, Nobel yay., Ankara 2004.
BALIM vd., “Asitler Bazlar Konusunda Çoklu Zekâ Kuramı’na Dayalı Uygulamaların Öğrenci Başarısına Etkisi”, Ege Eğitim Dergisi, C 2, S,5, 2004, s13-19.
BAŞ, G., “Çoklu Zekâ Kuramının Öğrenme-Öğretme Süreçlerine Yansıması”, Bilim ve Aklın Aydınlığında Eğitim, S. 138-139, Ağustos-Eylül 2011, ss.14-28.
BATAR, Y., “Kur'an Kıssalarının Amaçlarıyla İlgili Kavramların Eğitim Öğretim Açısından Tahlili”, İslâmî İlimler Dergisi, C.9, S. 1, Bahar 2014, s.155- 183.
BİNBAŞIOĞLU, C., Genel Öğretim Bilgisi, Kadıoğlu Matbaası, Ankara 1994.
BULUT, Z., “Yeni Ortaöğretim Din Kültürü Ve Ahlak Bilgisi Öğretim Programının Kuramsal Temelleri Ve İnanç Öğrenme Alanının Değerlendirilmesi”, Türkiye'de Okullarda Din Öğretimi, Değerler Eğitimi Merkezi Yayınları, İstanbul 2011.
BÜMEN, N., “Çoklu Zekâ Kuramı ve Eğitim”, Eğitimde Yeni Yönelimler, Editör Özcan DEMİREL, PegemA Yayıncılık, Ankara, 2015, ss.1- 38.
BÜMEN, N., Okulda Çoklu Zekâ Kuramı, Pegem A Yayıncılık, Ankara 2002.
BÜYÜKALAN FİLİZ,S., “Çoklu Zekâ Kuramı”, Eğitim ve Denetim Dergisi, S. l, Ekim- 2003, ss.1-20.
BÜYÜKKARAGÖZ S -ÇİVİ, C., Genel Öğretim Metotları, Özeğitim Yayınları, İstanbul 1999.
ÇINAR, F., “Etkin Öğrenmenin İlköğretim Din Kültürü Ve Ahlak Bilgisi Dersinde Uygulanması”, Fırat Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, C.17,S.1,2012 s.s.171-190.
DEMİREL Ö. vd., Eğitimde Çoklu Zekâ Kuram ve Uygulama, PegamA Yayınları, Ankara 2006
DEMİREL, Ö., Kuramdan Uygulamaya Eğitimde Program Geliştirme, Pegam A Yayınları, Ankara, 2012.
DEMİREL, Ö, Planlamadan Değerlendirmeye Öğretme Sanatı, PegemA Yayıncılık. Ankara 2002.
DOĞAN, R- TOSUN C., İlköğretim 6-7 ve 8. Sınıflar İçin DKAB Öğretimi, Pegem A Yayıncılık, Ankara, 2003.EREN YAVUZ, K., Eğitim öğretimde Çoklu Zekâ Teorisi ve Uygulamaları, SE-BA Ofset Ankara, 2001.
ERGÜL K. vd., “Çoklu Zekâ Kuramı Ve Kinestetik Zekânın Önemi”, Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, C.4, S.2, 2007, s.1-11.
EV, H., “Din Kültürü Ve Ahlak Bilgisi Dersleri Ve Yapılandırmacılık.
Yapılandırmacılık: Din Kültürü ve Ahlâk Bilgisi Dersi İçin Tehdit Mi Yoksa Fırsat Mı?”, Türkiye'de Okullarda Din Öğretimi, Değerler Eğitimi Merkezi Yayınları, İstanbul 2011.
GARDNER H. - HATCH, T. “Multiple intelligences go to school: Educational implications of the theory of multiple intelligences” Educational Researcher, 18(8), 1989.
GARDNER H., Frames of mind: The Rheory of Multiple Intelligences. New York: Basic Books, 1983.
GÖZÜTOK, D., “Türkiye’de Program Geliştirme Çalışmaları”, Milli Eğitim Dergisi, sayı: 160, yaz 2003.
GÜREL E - TAT, M., “Çoklu Zekâ Kuramı: Tekli Zekâ Anlayışından Çoklu Zekâ Yaklaşımına”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, C. 3, S.11, Bahar 2010, ss.336-356.
HESAPÇIOĞLU, M., Öğretim İlke ve Yöntemleri. Beta Yayıncılık. İstanbul 1998.
İLKÖĞRETİM DİN KÜLTÜRÜ VE AHLAK BİLGİSİ DERSİ(4, 5, 6, 7 VE 8. SINIFLAR) ÖĞRETİM PROGRAMI VE KILAVUZU, MEB Yayınları, Ankara 2010.
KUZGUN Y - DERYAKULU, D., “Bireysel Farklılıklar ve Eğitime Yansımaları,” Eğitimde Bireysel Farklılıklar (ed. Yıldız Kuzgun ve Deniz Deryakulu,), Nobel Yayıncılık, Ankara 2014.
KÜÇÜKAHMET, L., Öğretimde Planlama ve Değerlendirme, Nobel Yayınları 11. Baskı, Ankara, 2000.
OKUMUŞLAR, M., “Din Eğitiminde Etkin Bir Yöntem Olarak Hikâye” Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, S.21, 2006.
SABAN, A., Öğrenme Öğretme Süreci, Nobel Yayın, 4.Baskı, Ankara 2005
SABAN, A., Çoklu Zekâ Teorisi ve Eğitim, Nobel Yayın Dağıtım, Eylül 2010.
SELÇUK Z vd., Çoklu Zekâ Uygulamaları, Nobel Yay., Ankara, Şubat 2003.
SEZER, A., “İş Birliğine Dayalı Öğrenmenin Coğrafya Dersinde Akademik Başarı Üzerine Etkisi”, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt 23, Sayı 3, Ankara 2003, s. 227-242.
SÖNMEZ, V., Program Geliştirmede Öğretmen El Kitabı, Anı yayıncılık, Ankara 2010.
TALU, N.,, “Çoklu Zekâ Kuramı ve Eğitme Yansımaları”, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, S.15, 1999, ss.164 – 172.TAVUKÇUOĞLU, M., “DKAB Öğretim Programının Genel İlkeleri Arasında Görülen Bazı Çelişkiler”, Orta Dereceli Okullarda Yürütülen Din Eğitim-Öğretiminin Problemleri Sempozyumu, İlahiyat Bilimleri Araştırma Vakfı Yayınları, Kayseri 1998
TEMİZ, N., Kimim-1? Çoklu Zekâ Kuramı Okulda Ve Sınıfta, Nobel Yay., Ankara Ocak 2007
TOK, T., “Etkili Öğretim İçin Yöntem ve Teknikler”, Ahmet Doğanay (ed.), Öğretim İlke ve Yöntemleri, Pegema Yayıncılık, Ankara 2007.
TOZLU, N., “Eğitimim Sistemimizin İnsan Anlayışı, Bilgi, Amaç, Muhteva ve Metod Açısından Tahlili”, Türkiye Birinci Eğitim Felsefesi Kongresi, YYÜ Basımevi, Van 5-8 Ekim, 1994,s. 155-171.
TUĞRUL B.,- DURAN,E., “Her Çocuk Başarılı Olmak İçin Bir Şansa Sahiptir: Zekânın Çok Boyutluluğu Çoklu Zekâ Kuramı”, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, S. 24, 2003,ss.224-233.
ÜN AÇIKGÖZ, K., Etkili Öğrenme ve Öğretme, Biliş yayıncılık, 2009 VURAL, B. Öğrenci Merkezli Eğitim ve Çoklu Zekâ, Hayat Yayıncılık. İstanbul. Kasım, 2004.
YILMAZ, M., “Değerler Eğitiminde Etkin Bir Materyal Olarak Kur’an Kıssaları ve Kullanılışı”, İslâmî İlimler Dergisi. Cilt 9. Sayı 1, Bahar 2014, s.134- 154.
ZABUN, B. “ Çoklu Zekâ Kuramı ve Öğretim Uygulamaları Öğretme Stratejilerinde Yeni Yaklaşımlar”, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara 2002.
ZENGİN, M., “Temele Alınan Yaklaşımlar Bağlamında Yeni DKAB Öğretim Programı”, Değerler Eğitimi Dergisi, S.8, 2010, ss.225-258. www.tdk.gov.tr E.t. 06.05.2016