BAŞLANGICINDAN 17. YÜZYILA KADAR İSLAM MİNYATÜR SANATINDA BAZI CEHENNEM TASVİRLERİNİN İKONOGRAFİSİ

Cehennem İslam inancında öte dünya yaşantısı bağlamında önemli bir yere sahip olup; Kur’an ve çeşitli hadis kitaplarında yer almaktadır. Yazılı kaynaklarda detaylı bir biçimde işlenen cehennem; 15. yüzyıldan itibaren ise peygamberlerin hayatı ya da onların göksel yolculukları, ahiret yaşantısı, kıyamet ve fal üzerine kaleme alınmış yazma eserlerde tasvir edilmeye başlanmıştır. Bu yüzyıl ve sonraki dönemlerde kaleme alınan yazma eserlerde yer alan cehennem tasvirleri, üretildikleri dönemin cehennem algısını ve hangi konular kapsamında nasıl betimlendiğini göstermeleri bakımından önem arz etmektedirler. Yapılan bu çalışmada 15. Ve 17. yüzyıllar arasında üretilen cehennem tasvirlerinin ikonografisi ve betimleniş biçimleri incelenmiştir

Anahtar Kelimeler:

İslam, cehennem, minyatür, ikonografi

THE ICONOGRAPHY OF SOME DESCRIPTIONS OF HELL FROM THE BEGINNING TO THE 17.TH CENTURY IN ISLAMIC MINIATURE ART

Hell has an important place in the context of afterlife in Islam and ithas founda place inthe Quran andvarioushadith books. Hell is mentioned in written sources in detail. Starting with the 15th century it also appears in the works of art, especially in the manuscripts illuminations related to the processedprophets lives or theircelestialjourneys, afterlife, resurrectionand fortune. The depictions ofhell in the writtentexts are important since they reflect the perception of hell in the period produced. This studY examines the iconography of hell in Islamic art between the 15th and 17th century.

Keywords:

Islam, Hell, Miniature, Iconography,

PDF

___

AND, Metin: Minyatürlerle Osmanlı-İslam Mitologyası, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, 2007.
AKAR, Zuhal: Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi’nde Bulunan İki Falnâme ve Resimleri, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 2002.
ATASOY, Nurhan, Filiz Çağman: Turkish Miniature Painting, İstanbul,1974.
BAĞCI, Serpil, M.Farhad : Falnama The Book of Omens, Smithsonian Institution, Wahington, 2009.
BAĞCI, Serpil, vd.:Ottoman Painting, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara, 2006.
ERGÜN, Cemal Kuran’ın Cennet ve Cehennem Anlayışlarının Diğer Dinlerle Karşılaştırılması, Kahramanmaraş Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kahramanmaraş, 2006.
ÇAĞMAN, Filiz; Zeren Tanındı: Topkapı Saray Museum Islamic Miniature Painting, Ali Rıza Baskan Güzel Sanatlar Matbaası, İstanbul, 1979.
ÇELİK, Ali: İslamın Kabul veya Reddettiği Halk İnançları, Beyan Yayınları, İstanbul, 1995.
DİLÇİN, Cem: “XIII. Yüzyıl Metinlerinden Yeni Bir Yapıt: Ahval-i Kıyamet”, Ömer Asım Aksoy Armağanı, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara, 1978,s. 49-86.
ESİN, Emel: Turkish Miniature Painting, Tokyo, 1960.
İBN EBİ’D-DÜNYĂ: Hadislerde: Cehennem, Çev. Yusuf Özbek, Ocak Yayınları, İstanbul, 2006.
İNAL, Güner: Türk Minyatür Sanatı (Başlangıcından Osmanlılara Kadar), Türk Tarih Kurumu, Ankara, 1995.
MAHİR, Banu: Osmanlı Minyatür Sanatı, Kabalcı Yayınevi, İstanbul, 2004.
MILSTEIN, Rachel: Miniature Painting in Ottoman Baghdad, Mazda Publishers, California, 1990.
------------------: Stories of the Prophets Illustrated Manuscripts of Qisas al-Anbiya, Mazda Publishers, California, 1999.
RUSTOMJI, Nerina: The Garden and The Fire Heaven and Hell in Islamic Culture, Columbia University Press, New York 2009.
SALİH, Subhi: “Ayet ve Hadislerle Cennet / Cehennem” Ölümden Sonra Diriliş, Ter. Şerafeddin Gölcük, Kayıhan Yayınları, İstanbul, 1987.
SEGUY, Marie-Rose: The Miraculous Journey of Mahomet Miraj Nameh, George Braziller, New York, 1977.
SEZER, Sennur: Osmanlı’da Fal ve Falnameler, Milliyet Yayınları, İstanbul, 1998.
TANINDI, Zeren: Siyer-i Nebi İslam Tasvir Sanatında Hz. Muhammed’in Hayatı, Hürriyet Vakfı Yayınları, İstanbul, 1984.
YAMAN, Bahattin: Osmanlı Resim Sanatında Kıyamet Alametleri: Tercüme-i Cifru’l- Câmi ve Tasvirli Nüshaları, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara, 2002.
------------------------: “Ahval-i Kıyamet Yazmaları Resimlerinde Kıyamet Sonrası Hayat”,Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, Cilt 24, Sayı 2, 2007,s. 217- 234.
------------------------: “Türk Minyatür Sanatında Cennet”, Belleten, Cilt: LXXII, Sayı: 263, 2008, s. 141-154.
YAZICIOĞLU Muhammed: Muhammediye, Haz.Abdülkadir Ayçiçek, Kitabevi, İstanbul, 2005.
YILDIZ, Osman Ahval-i Kıyamet: Giriş, İnceleme, Metin, Dizinler, Şule Yayınları, İstanbul, 2002