Ergenlerin Fiziksel Aktiviteye Katılım Durumuna Göre Beden Memnuniyeti ve Sosyal Görünüş Kaygı Düzeylerinin İncelenmesi

Çalışma ergenlerin fiziksel aktiviteye katılım durumuna göre beden memnuniyeti ve sosyal görünüş kaygı düzeylerinin incelenmesi amacıyla gerçekleştirilmiştir. Fiziksel ve psikolojik açıdan çocukluğun sona ermesi, çocukluk ve gençlik arasında kalan 12-24 yaşları arasındaki (Sarı, 2008) bu önemli dönemde bireyin beden algısının oluşması, çocukluk döneminin bitip ergenlik dönemine girmesiyle fiziği ve soyut düşünce yeteneğinin gelişmesi ile başlar (Harris, 1987). Ergenlikte bedeni tartışılmaz ilgi odağı haline gelir. Bu nedenle fiziksel aktiviteye katılım durumunun ergenler üzerinde bedenle ilgili bu iki önemli konuda etkisinin belirlenmesi açısından çalışmanın önemli olduğu düşünülmektedir. Araştırmanın örneklemi; Denizli ili Merkezefendi ve Pamukkale ilçesinde yaşayan Lise öğrenimi gören 13-17 yaş arasındaki kolayda örneklem metoduyla seçilmiş 421 kişi (227 Kadın, 194 Erkek) oluşturmaktadır. Beden memnuniyet düzeyleri Avalos, Tylka ve Wood-Barcalow (2005) tarafından geliştirilen ve Orkide Bakalım ve Arzu Taşdelen-Karçkay (2016) tarafından Türkçeye uyarlanan Beden Memnuniyeti Ölçeği ile sosyal görünüş kaygı düzeyleri ile Hart ve arkadaşları (2008) tarafından geliştirilen ve Tayfun Doğan (2010) tarafından Türkçeye uyarlanan Sosyal Görünüş Kaygı Ölçeği ile ölçülmüştür. Veriler öncelikle normallik sınamasından geçirilmiş, sonucun olumlu olmasının ardından, verilerin analizinde Bağımsız Gruplarda T Testi, Tek Yönlü Varyans Analizi tekniklerinden faydalanılmıştır. Araştırma bulgularına göre; fiziksel aktiviteye katılan ergenlerin, beden memnuniyetlerinin katılmayanlara oranla anlamlı derecede farklı olduğu (p<.05), sonucun fiziksel aktiviteye katılanların ortalamalarının katılmayanların ortalamalarından fazla olmasından kaynaklandığı görülmüştür. Sosyal görünüş kaygı ( SGK) puanlarının karşılaştırılmasında ise, fiziksel aktiviteye katılım durumlarına göre anlamlı farklılık oluşturmadığı ancak ortalama puanlara bakıldığında fiziksel aktivitelere katılmayan ergenlerin SGK puanlarının yüksek olduğu görülmüştür. Araştırmanın bir başka probleminde ergenlerin Beden Kitle İndexine (BMI) göre BMI ve SGK düzeyleri incelenmiş, BMI’lerine göre anlamlı fark bulunmamıştır. SGK ile BMI puanları arasında anlamlı farklılık tespit edilmemiştir. Fiziksel aktiviteye katılan ergenlerin katılmayanlara göre BMI’lerinin anlamlı şekilde yüksek olduğu, SGK düzeyleri arasındaki farkın anlamlı olmadığı; beden kitle indeksine göre ise beden memnuniyeti ve SGK’ları arasında anlamlı bir farkın olmadığı belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Ergen, Fiziksel Aktivite, Beden Memnuniyeti, Sosyal Görünüş Kaygısı

PDF

___

Alemdağ, S. ve Öncü, E. (2015). Öğretmen adaylarının fiziksel aktiviteye katılım ve sosyal görünüş kaygısının incelenmesi. Special Issue, 3, 287-300. doi: 10.14486/IJSCS291
Arabacı, R. ve Çankaya, C. (2007). Beden eğitimi öğretmenlerinin fiziksel aktivite düzeylerinin araştırılması. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 20(1), 1-15. Erişim adresi: http://kutuphane.uludag.edu.
Arslan, R. ve Ökten, A. (1994). Araştırma yöntemleri. İstanbul: YTÜ Mimarlık Fakültesi Baskı İşliği.
Austin, B., Hines, J. ve Veugelers, P. J. (2009). Body satisfaction and body weight: Gender differences and sociade mographic determinants. BMC PublicHealth, 1-7. doi: 10.1186/1471-2458-9-313
Avalos, L., Tylka, T. L. ve Wood-Barcalow, N. (2005). The body appreciation scale: development and psychometric evaluation. Body Image, 2, 285-297. doi: 10.1016/j.bodyim.2005.06.002
Bakalım, O. ve Taşdelen-Karçkay, A. (2016). Beden memnuniyeti ölçeği: Türk kadın ve erkek üniversite öğrencilerinde faktör yapısı ve psikometrik özelliklerinin değerlendirilmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Derneği, 12(1), 410-422. doi: 10.17860/efd.38032
Doğan, T. (2010). Sosyal görünüş kaygısı ölçeğinin Türkçe uyarlaması: geçerlilik ve güvenilirlik çalışması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 39, 151-159. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/
Erdoğan, İ. (2018). Üniversite öğrencilerinde sosyal görünüş kaygısı ve yeme tutumu arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Üsküdar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Ertürk, D.Y. (2006). Bedenin iki yanması: Bedenle iletişim, iletişimde beden. İletişim Fakültesi Dergisi, 24. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr
Gautreau, C. M., Sherry, S. B., Mushquash, A. R. ve Stewart, S. H. (2015). Is self-critical perfectionism an antecedent of or a consequence of social anxiety, or both? A 12-month, three-wave longitudinal study. Personality and Individual Differences, 82, 125-130. https://doi.org/10.1016/j.paid.2015.03.005
Gür, H. ve Küçükoğlu, S. (1992). Yaşlılık ve fiziksel aktivite. Bursa: Roche Yayınları.
Harrıs, D. V. (1987). The female athlete. In J. R. May ve M. J. Asken (Edt.). Sport psychology: The psychological health of the athlete. New York: Pma, 99166.
Hart, T. A. Flora, D. B. Palyo, S. A. Fresco, D. M. Holle, C. ve Heimberg, R. C. (2008). Development and examination of the social appearance anxiety scale. Assessment, 15, 48-59. Doi: 10.1177/1073191107306673
Harter S. (1990). Processes underlying adolescent self-concept formation. In R. Montemayor, G. R. Adams, R. Gerald, T. P. Gullota (Edt.). From childhood to adolescence: A transitional period advances in adolescent development. ThousandOaks, California: Sage Publications.
Johnson, P., Fallon, E., Harris, B. S. ve Burton, B. (2013). Body satisfaction is associated with transtheoretical model constructs for physical activity behavior change. Body Image, 10(2), 163-174. Doi: 10.1590/S0103-05822011000200013
Kantanista, A. Osinski, W. Borowiec, J. Tomczak, M. Krol-Zielinska, M. (2015). Body image, BMI, and physical activity in girls and boys aged 14-16 Years. Body Image, 15, 40-43.
Kurt, E., Özdilli, K. ve Yorulmaz, H. (2013 ). Body Image and Self-Esteem in PatientswithRheumatoidArthritis. Archivesof Neuropsychiatry, 50, 202-208.
Lannantuono, A. C. ve Tylka, T. L. (2012). Interpersonal and intrapersonal links to body appreciation in college women: An exploratory model. Body Image, 9, 227-235. doi:10.1016/j.bodyim.2012.01.004
Leary, M. R. ve Kowalski, R. M. (1995). The self-presentation model of socialphobia. In R. G. Heimberg, M. R. Liebowitz, D. A. Hope ve F. R. Schneier (Edt.). Social phobia: Diagnosis, assessment and treatment. New York: Guilford Press. pp. 94-112
Memiş, U. A. ve Yıldıran, İ. (2008). Çocukluk ve ergenlikteki fiziksel aktivite deneyimleri ile yetişkinlikteki fiziksel aktivite düzeyleri arasındaki ilişki. Gazi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 13(1), 13-32. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/gbesbd/issue/28040/297773
Meral B. S. (2018). Üniversite öğrencilerinde sosyal görünüş kaygısı ile algılanan sosyal destek arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Üsküdar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Mülazımoğlu-Ballı, Ö. Aşçı, F.H. (2006). Sosyal fiziksel kaygı envanterinin geçerlilik ve güvenilirlik çalışması. Spor Bilimleri Dergisi, 17: 11-19. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/151337
Polat, G. (2014). Düzenli egzersiz yapan kadınlarda egzersizin benlik saygısı ve beden memnuniyeti üzerine etkisi (Yüksek Lisans Tezi). Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Kahramanmaraş: s 73.
Soylu, Y., Atik, F. ve Öçalan, M. (2017). Ergenlerin Sosyal Görünüş Kaygısı Düzeylerinin İncelenmesi. Sportif Bakış: Spor ve Eğitim Bilimleri Dergisi, SI(1), 38-45. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/392182
Şimşek, A. (2013). Sosyal bilimlerde nitel ve nicel araştırma. DergiPark, 28-29.
Türkiye İstatistik Kurumu. (2012). Faaliyet raporu: 2012 yılı. Erişim adresi http://www.tuik.gov.tr/HbPrint.do?id=13458.
Tabachnick, B. G. &Fidell, L. S. (2013). Using multivariate statistics (6th ed.), Boston: Allynand Bacon.
Tavazar, H., Erkaya, E., Yavaşı, Ö., Tez, Ö., Zerengök, D., Güzel, P. ve Özbey, S. (2014). Lise eğitimi alan genç erişkinlerin fiziksel aktivite ve yaşam kalitesi arasındaki farklılıklarının incelenmesi (Manisa ili örneği). International Journal of Science Culture and Sport, 2(1), 496-10. Doi: 10.14486/IJSCS122
Vatansever, S. (2017). Lisanslı spor yapan ve yapmayan ergenlerin mental iyi oluş, benlik saygısı, sosyal görünüş kaygısı ve algılanan sosyal destek açısından karşılaştırılması (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Arel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul: s109. Erişim adresi: https://hdl.handle.net/20.500.12294/1181
WHO-World HealthOrganization. (2000). Obesity: preventing and managing the global epidemic (No. 894). World HealthOrganization.
Yazıcıoğlu, Y. ve Erdoğan, S. (2004). Spss uygulamalı bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Detay Yayıncılık