AJZEN’İN PLANLANMIŞ DAVRANIŞ TEORİSİ BAĞLAMINDA WHISTLEBLOWING (BİLGİ İFŞASI)

Whistleblowing uzun yıllardan beri Amerika’da bir fenomen olarak politik kültürün bir unsuru olmuştur. Örgütsel yanlış uygulamalar ve etik dışı davranışlar niteliğindeki işyerlerinde her türlü etik dışı davranış whistleblowing kapsamındadır. İşyerlerinde etik dışı davranışlardan korunmak ve etkilerini azaltmak için whistleblowing örgütlerde artırılmalıdır. Örgütlerdeki etik dışı ve yasal olmayan davranışların ve olayların açıklanması ve sistemli bir şekilde incelenmesi ile etik dışı olan davranışlarla ile mücadele edilebilinir. İşyerlerinde etik dışı davranışlar ve whistleblowing arasında çift yönlü bir etkileşim söz konusudur. Whistleblower (açıklayan kişi) yanlış uygulamaları açıkladıktan sonra eğer desteklenmezse örgüt içersinde zorbalık ile karşılaşabilmektedir. Örgütlerde whistleblowingin iyi yönetilmesi gerekmektedir. Bu çalışmada davranış teorilerinden Ajzenin planlanlanmış davranış teorisi ile whistleblowing açıklanacaktır.

WHISTLEBLOWING BEHAVIOR EXAMINED WITH AJZA’S THEORY OF PLANNED BEHAVIOR

Whistleblowing as a phenomenon has been an element of political culture for many years in the United States. All kinds of organizational malpractices and unethical behaviors in the workplace are covered by Whistleblowing. In order to protect establishments from unethical behavior and devrease their impacts whistleblowing should be increased in organizations. Disclosure of unethical and illegal behavior in organizations and examining them in a systematic way could be useful in fight against unethical behavior. Unethical behavior in the workplace is in a bidirectional interaction with Whistleblowing. If the Whistleblowers (informant) are not supported within the organization after announcing the wrong application they can face bullying. Whistleblowing within organizations must be managed efficiently. In this study Whistleblowing behavior will be examined with Ajza’s theory of Planned behavior.