KÜRESELLEŞME VE REFAH DEVLETLERİ ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ

II. Dünya Savaşı sonrası ile Küreselleşmenin başladığı 1970’li yıllar arasında kalan dönem, birçok gelişmiş ülke için Altın Çağ’ın yaşandığı, son derece gelişmiş sosyal politika düzenlemelerinin ve uygulamalarının ortaya çıktığı, ulusal modern refah devletlerinin doğduğu bir dönem olmuştur. Ancak, küreselleşme ile birlikte sosyal politikalardaki gelişme neredeyse durma noktasına gelmiş, bir gerileme sürecine girilmiştir. Yeni dönemin zihniyet yapısı, sosyal politikaları ve bunların uygulayıcısı olan refah devletlerini zayıflatacak/gözden düşürecek arayışlar içine girmiştir. Yoğun bir uluslararasılaşma ve rekabet ortamında, gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeler sosyal politikalar açısından “dibe doğru bir yarışa” yönlendirilmiştir. Bu makalede, küreselleşmenin refah devletleri ve refah rejimleri açısından etkileri tartışılmakta, ardından küreselleşme ile birlikte nelerin değiştiği üzerinde durulmaktadır. Değişen koşullar, özellikle dört başlık altında toplanmıştır. Bunlar; sosyalist bir alternatifin çöküşü, liberalizmin (Yeni Sağ’ın) yeniden yükselişe geçişi, ekonominin küreselleşmesi, ulus devletin ve ulus egemenliğinin zayıflaması olarak tespit edilmiştir. Değişimin sosyal politikaların geleceğini nasıl etkileyeceği sorusu ise, bir başka tartışma konusu olarak bu çalışmada incelenmiştir.

___

  • Akalın, Güneri, Türkiye’de Piyasa Ekonomisine Geçiş Süreci ve Ekonomik Kriz, Ankara: TĐSK Yay., 2002.
  • Aktan, Coşkun Can ve Đsmail Yaşar Vural, “Gelir Dağılımında Adalet(siz)lik ve Gelir Eşit(siz)liği: Terminoloji, Temel Kavramlar ve Ölçüm Yöntemleri”, Yoksullukla Mücadele Stratejileri, (Haz.: Coşkun Can Aktan), Ankara: Hak–Đş Konfederasyonu Yay., 2002, (Çevrimiçi): http://www.canaktan.org/ekonomi/ yoksulluk/birinci–bol/aktan–vural–gelir–dagilimi.pdf, 16.08.2003.
  • Bilen, Mahmut, “Piyasa Ekonomisinde Devletin Değişen Rolü”, (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Đstanbul: ĐÜ SBE, 2002.
  • Cemal, Hasan, “Le Pen Hayaleti ve Solun Kimlik Krizi...”, Milliyet, 24.04.2002.
  • Coşkun, Đsmail, Modern Devletin Doğuşu, Đstanbul: Der Yay., 1997. Çelik, Abdülhalim, Küreselleşme Sürecinde Sosyal Güvenlik Sistemlerinin Dönüşümü ve Türkiye, Ankara: Kamu–Đş Yay., 2002.
  • DPT, Sosyal Hizmetler ve Yardımlar Özel Đhtisas Komisyonu Raporu, Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı, Ankara: DPT Yay., 2001.
  • Duran, Burhanettin, “Siyasette Değişen Parametreler”, Sivil Toplum, Sayı: 4, Ekim– Aralık 2003, s. 85–104.
  • Ekin, Nusret, Yusuf Alper ve Tekin Akgeyik, Türk Sosyal Güvenlik Sistemi’nde Arayışlar: Özelleştirme ve Yeniden Yapılanma, Đstanbul: ĐTO Yay., 1999.
  • Eurostat, The Social Situation of the European Union 2001, Luxembourg: Office for Official Publications of the European Communities, 2001.
  • Ferrera, Maurizio, Anton Hemerijck ve Martin Rhodes, “Recasting European Welfare States for the 21st Century”, European Review, (Special Issue on “The Future of the Welfare State”), (Ed. Stephan Leibfried), 2000, s. 427–446.
  • Fouarge, Didier, Costs of Non–Social Policy: Towards an Economic Framework of Quality Social Policies–and the Costs of Not Having Them, Report for the Employment and Social Affairs DG, January 2003.
  • Garret, Geoffrey ve Deborah Mitchell, “Globalization, Government Spending and Taxation in the OECD”, European Journal of Political Research, Issue: 39, 2001, s. 787–824.
  • Garret, Geoffrey, Partisan Politics in the Global Economy, New York: Cambridge University Press, 1998.
  • Hirst, Paul ve Grahame Thompson, Küreselleşme Sorgulanıyor, 2. bs., Ankara: Dost Kitabevi, 2000.
  • ILO, Into the Twenty–First Century: The Development of Social Security, Geneva: ILO Publ., 1984.
  • Işıklı, Alpaslan, “Küresel Saldırı Karşısında Devlet ve Sendikalar”, Emek Platformu Emek Politikaları Sempozyumu, 24–25 Mart 2001, (Çevrimiçi): http://www.ankara.edu.tr/faculties/political/cekonomi/isikli1.htm, 14.02.2003.
  • Kazgan, Gülten, Küreselleşme ve Ulus–Devlet: Yeni Ekonomik Düzen, 2. bs., Đstanbul: Bilgi Üniversitesi Yay., 2002.
  • Koçdemir, Kadir, “Küreselleşme ve Türkiye”, Türk Đdare Dergisi, Sayı: 418, Mart 1998, s. 57–81.
  • Koray, Meryem, “Avrupa Refah Devleti: Anlamı, Boyutları ve Geleceği”, Görüş Dergisi, TÜSĐAD Yay., Sayı: 57, Aralık 2003, s. 64–74.
  • Koray, Meryem, “Dünya’nın Geleceğinde Avrupa’nın Rolü: Liderlik Değil Modellik mi?”, KALDER 12. Ulusal Kalite Kongresi, Avrupa Birliği’nin Sosyal Politikaları Oturumu, 14 Ekim 2003, (Çevrimiçi): http://www.kalder.org/genel/meryemkoray-konusma%20metni.doc, 12.03.2004.
  • Koray, Meryem, “Küreselleşmeye Eleştirel Bir Bakış ve Yeni bir Küresel Anlayışın ve Örgütlenmenin Kaçınılmazlığı”, 2000–2003 Petrol–Đş Yıllığı, Đstanbul: Petrol–Đş Yay., 2003, s. 47–89.
  • Leibfried, Stephan ve Paul Pierson, “Semisovereign Welfare States: Social Policy in a Multitiered Europe”, European Social Policy, Stephan Leibfried, Paul Pierson (eds.), Washington, DC, The Brookings Institution Publ., 1995.
  • Milanovic, Branko, Can We Discern the Effect of Globalization on Income Distribution?, The World Bank Development Research Group, August 2002, PRW Paper No: 2876.
  • Mishra, Ramesh, Globalization and the Welfare State, Massachusetts: Edward Elgar Publ. Lmt., 1999.
  • Myles, John ve Jill Quadagno, “Political Theories of the Welfare State”, Social Service Review, March 2002, s. 34–57.
  • Özbek, Nadir, “Osmanlı’dan Günümüze Türkiye’de Sosyal Devlet”, Toplum ve Bilim, Sayı: 92, Bahar 2002, s. 7–33.
  • Özdemir, Süleyman, Küreselleşme Sürecinde Refah Devleti, Genişletilmiş 2.nci Baskı, Đstanbul: ĐTO Yay., 2007.
  • Özdemir, Süleyman, “Başlangıcından Günümüze Refah Devletlerinde Sosyal Harcamaların Seyri Üzerine Bir Analiz”, Sosyal Siyaset Konferansları, (Prof. Dr. Nevzat Yalçıntaş’a Armağan Özel Sayısı), Sayı: 50, Đstanbul, Đ.Ü. Đktisat Fakültesi Yayını, 2006, s. 153–204.
  • Özdemir, Süleyman, “Refah Devletinin Gelişme ve Bunalım Dönemlerinde Đş Piyasaları”, Đktisat Fakültesi Mecmuası, (Prof. Dr. Toker Dereliye Armağan), Cilt: 55, Sayı: 1, Đstanbul: Đ.Ü. Đktisat Fakültesi Yay., 2005, s. 695–733.
  • Özdemir, Süleyman, “Sosyal Gelişim Düzeyleri Farklı Refah Devletlerinin Sınıflandırılması Üzerine Bir Đnceleme”, Sosyal Siyaset Konferansları, (Prof. Dr. Turan Yazgan’a Armağan Özel Sayısı), Sayı: 49, Đstanbul, Đ.Ü. Đktisat Fakültesi Yayını, 2005, s. 231–266.
  • Özdemir, Süleyman, “Refah Devleti ve Üstlendiği Temel Görevler Üzerine Bir Đnceleme”, AB–Türkiye & Endüstri Đlişkileri, (Editör: Alpay Hekimler), Đstanbul: Beta Yay., 2004, s. 589–639.
  • Özdemir, Süleyman, “Kâr Gütmeyen Kuruluşlar” (KGK) ve Sosyal Refahın Sağlanmasında Artan Rolü”, Sosyal Siyaset Konferansları, Cilt: 48, Đstanbul: Đ.Ü. Đktisat Fakültesi Yay., 2004, s. 129–161.
  • Özdemir, Süleyman, “Sosyal Refah’ın Sağlanmasında Yeni Bir Anlayış: ‘Refah Karması’ ve Refah Sağlayıcı Kurumlar”, Sosyal Siyaset Konferansları, Sayı: 48, Đstanbul: Đ.Ü. Đktisat Fakültesi Yay., 2004, s. 98–127.
  • Özdemir, Süleyman, “Avrupa Sosyal Güvenliğinde Değişen Đlkeler”, (Changing Principles in European Social Security), (Çeviri), Sosyal Siyaset Konferansları, Cilt: 47, Đstanbul, Đ.Ü. Đktisat Fakültesi Yayını, 2004, s. 273–313.
  • Özdemir, Süleyman, “Ulusal Refah Devletleri, Avrupa Entegrasyonu ve Küreselleşme: Gelecek Yüzyıl Đçin Bir Perspektif”, (National Welfare States, European Integration and Globalization: A Perspective for the Next Century), (Çeviri), Sosyal Siyaset Konferansları, Cilt: 45, Đstanbul, Đ.Ü. Đktisat Fakültesi Yayını, 2003, s. 231-257.
  • Özkazanç, Alev, “Dünyada Sosyal Güvenlik Harcamaları ve Ekonomi”, (Çeviri), Sendikal Notlar, Sayı: 6, Aralık 2000, s. 110–132.
  • Pierson, Christopher, Modern Devlet, (Çev.: Dilek Hattatoğlu), Đstanbul: Çiviyazıları, 2001.
  • Pierson, Christopher, Beyond the Welfare State: The New Political Economy of Welfare, 2nd ed., Pennsylvania: The Pennsylvania State University Press, 1998.
  • Pierson, Christopher, “Contemporary Challenges to Welfare State Development”, Political Studies, 1998, Issue: XLVI, s. 777–794.
  • Scharpf, Fritz W., “Economic Integration, Democracy and the Welfare State”, Max Planck Institute for the Studies of Societies, Working Paper No: 96/2, (Çevrimiçi): http://www.mpi–fg–koeln.mpg.de/pu/workpap/wp96–2/wp–96–2.html, 19.02.2003, s. 1–19.
  • Scharpf, Fritz W., “The Viability of Advanced Welfare States in the International Economy: Vulnerabilities and Options”, Max–Planck–Institute for the Studies of Societies (MPIfG) Working Paper No: 99/9, s. 1–39.
  • Serter, Nur, Devlet Görevlerindeki Gelişmelerin Sonucu Olarak Sosyal Devlet, Đstanbul: ĐÜ Đktisat Fakültesi Yay., 1994.
  • Spicker, Paul, “The Politics of Welfare”, An Introduction to Social Policy, (Çevrimiçi): http//www2.rgu.ac.uk/publicpolicy/introduction/politics.htm, 13.03.2003.
  • Swank, Duane, “Funding the Welfare State: Globalization and the Taxation of Business in Advanced Market Economies”, Political Studies, Vol.: 46, Issue: 4, s. 671–92.
  • Taştekil, Sevda, “Sosyal Hizmet Kavramı ve Sosyal Hizmetlerin Sosyal Güvenlik Sistemi Đçindeki Yeri ve Önemi”, Đktisat ve Maliye, Cilt: XXXVI, Sayı: 11, Kasım 1989, s. 458–462.
  • Townsend, Peter, “The Restoration of “Universalism”: The Rise and Fall of Keynesian Influence on Social Development Policies”, (in the UNRISD Programme on Social Policy and Development), Geneva: UNRISD Publ., November 2002, s. 1–29.
  • Uslu, Đbrahim, “Bir Sosyal Siyaset Vasıtası Olarak Kar Gütmeyen Kuruluşlar: ABD Örneği”, (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Đstanbul: ĐÜ SBE, 1999.