Yrd.Doç.Dr. Şennur TUTAREL KIŞLAK, Psk. Şeyma ÇAVUŞOĞLU

Evlilik Uyumu, Bağlanma Biçimleri, Yüklemeler ve Benlik Saygısı Arasındaki İlişkiler

Bu araştırmanın amacı, kültürümüzde güvenli, saplantılı, kayıtsız ve korkulu bağlanma biçimleri olan evli kadın ve erkeklerin, evlilik uyum puanları, benlik saygısı puanları ile nedensel ve sorumluluk yükleme puanları arasındaki olası farkları incelemektir. Araştırmaya gönüllü katılan 100 evli çifte(toplam 100 kadın, 100 erkek) Evlilikte Uyum Ölçeği (EUÖ), İlişkilerde Yükleme Ölçeği (İYÖ), İlişki Ölçekleri Anketi (İÖA) ve Rosenberg Benlik Saygısı Ölçeği (RBSÖ) uygulanmıştır. Katılımcıların EUÖ puanları ile İÖA’ nın alt ölçek puanları arasında hesaplanan korelasyonlar, güvenli bağlanma biçimi alt ölçeğinde anlamlı düzeyde bulunmuştur. EUÖ, İYÖ ve RBSÖ puanlarına uygulanan 4 (bağlanma biçimleri; güvenli, saplantılı, kayıtsız, korkulu) X 2(cinsiyet) MANOVA sonuçları, bağlanma biçimlerine göre evlilikte uyum toplam puanları arasındakifarkın anlamlı olduğunu göstermiştir. Tukey testi sonuçlarına göre, güvenli ve saplantılı bağlanma biçimindeki kişilerin evlilikte uyum puanları korkulu bağlananlardan yüksek bulunmuştur. Bulgular, cinsiyet temel etkisi ile bağlanma biçimi ve cinsiyetortak etkisinin anlamlı düzeyde olmadığını göstermiştir. Sonuçlar bağlanma biçimleri ve evlilikuyumuna ilişkin literatür ışığında tartışılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Evlilik uyumu, bağlanma biçimleri, yüklemeler ve benlik saygısı

The Relationships among Marital Adjustment, Attachment Styles, Attributions and Self-esteem

The purpose of this study was to investigate the difference among married couples with secure, preoccupied, dismissed, and fearful attachment style regarding their marital adjustment, self-esteem, and causal and responsibility attribution scores. Participants (100 volunteer married couples; 100 women and 100 men) were asked to complete Marital Adjustment Test (MAT), The Relationship Attribution Measure (RAM), Relationships Scales Questionnaire (RSQ), and Rosenberg Self-esteem Scale (RSS). Pearson correlation coefficients indicated that there was a significant correlation between secure attachment style and marital adjustment. A 4 (attachment styles) X 2 (gender) MANOVA was conducted on MAT, RAM, and RSS scores as dependent variables. MANOVA revealed that the main effect of attachment style (F (3,192) = 3, p <.05) was significant in terms of marital adjustment scores of participants. Further post-hoc analysis yielded that participants with secure and preoccupied attachment style were more likely to have higher marital adjustment scores than those with fearful attachment style. MANOVA analysis did not show significant main effect of gender and interaction effect between attachment style and gender. The findings were discussed in the light of attachment styles and maritaladjustment literature.

Keywords:

Marital adjustment attachment styles, attributions, self-esteem,

PDF

___

Ainsworth, M. D. S., Blehar, M. C., Waters, E. & Wall, S. (1978), Patterns of attachment: A psychological study of the strange situation, Hillsdale, NJ: Erlba- um.
Amir, M., Horest, N. & Lin-Stein,T. (1999), “Infertility and adjustment in woman: the effects of attachment style and social support”, Journal of Clinical Psychology in Medical Settings, 6(4), 463- 479.
Baldwin, M.W., Keelan, J.R. (1999) “Interpersonal expecta- tions as a function of self – esteem and sex”, Jo- urnal of Social and Personal Relationships, 16(6), 822 – 833.
Bartholomew, K. & Horowitz, L. (1991), “Attachment styles among young adults: A test of a four category mo- del”, Journal of Personality and Social Psychology, 61, 226-241.
Bowlby, J. (1973), Attachment and Loss: Seperation, anxi- ety and anger. New York: Basic Books.
Bowlby, J. (1980), Attachment and Loss: Sadness and depression, New York: Basic Books. 67
Bradbury, N.B., Fincham, F.D.& Beach, S.R.(2002). Evlilik doyumunun doğası ve belirleyicileri üzerine araştır- malar: Son on yılın derlemesi (Çev. Ş.T.Kışlak). Türk Psikoloji Bülteni, 8 (24-25),120-127.
Bradbury, N.B., Fincham, F.D. (1990). Attributions in marri- age:Review and critique. Psychological Bulletin, 107, 3-33.
Büyükşahin, A. (2001). Yakın ilişki kuran ve kurmayan üni- versite öğrencilerinin çeşitli psikolojik etkenler yö- nünden karşılaştırılması. Yayınlanmamış Yüksek Li- sans Tezi. Ankara: Ankara Üniversitesi.
Büyükşahin, A., Hasta, D.& Hovardaoğlu, S. (2004). İlişki İstikrarı Ölçeği (İİÖ): Geçerlik ve güvenirlik çalışma- sı. Yayınlanmamış Araştırma Raporu.
Çavuşoğlu, Ş. (2004). Evli çiftlerin benlik saygıları ve evlilik uyumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayınlan- mamış Lisans Tezi. Ankara: Ankara Üniversitesi.
Çuhadaroğlu,F (1986). Adolesanlarda benlik saygısı. Yayın- lanmamış Uzmanlık Tezi. Ankara: Hacettepe Üni- versitesi.
Davila, J. Burge, D., Hammen, C. (1997). Why does attach- ment style change? Journal of Personality and So- cial Psychology, 73(4), 826-838.
Davila J., Karney, B.R.& Bradbury, T.N. ( 1999). Attachment change processes ın the early years of marrige. Jo- urnal of Personality and Social Pschology, 76(5), 783-802.
Demirtaş, H.A. (2004). Yakın İlişkilerde Kıskançlık (Bireysel, İlişkisel ve Durumsal Değişkenler). Yayınlanmamış Doktora Tezi. Ankara: Ankara Üniversitesi.
Erwin,P., G., Salter, K.& Purves, D.G. (2001). Attachment style family and romantic relationships. Psycholo- gical Reports, 88, 1251-1252.
Fincham, F.D. & Beach, S.R.H. (1988). Attribution proces- ses in distressed and nondistressed couples: Real versus hypothetical events. Cognitive Therapy and Research, 5, 505-514.
Gallo, L.,C.& Smith, T. W.(2001). Attachment style in marri- ge: Adustment and responses to. interaction. Jour- nal of Social & Personal Relationships, 18(2), 263- 299.
Grav, I.& Dall, J. (2003) Effects of attachment styles on the experience of equity in heterosexual couples relati- onships. Experimental Pschology, 50(4), 298-310.
Hazan,C. & Shaver, P.R. (1987). Romantic love conceptu- alized as an attachment process. Journal of Perso- nality and Social Psychology, 52,511-524.
Işınsu, M. (2003). İkili ilişki biçimi ve süresi ile bağlanma stilleri arasındaki bağlantılar. Yayınlanmamış Yük- sek Lisans Tezi. Ankara: Ankara Üniversitesi
Johnson, M.D., Benjamin, R.K., Rogge, R. & Bradbury, T.N. (2004). Evlilikteki davranışların, yüklemeler ve evlili- ğin niteliği arasındaki boylamsal ilişkideki rolü (Çev. S.Üretmen). Türk Psikoloji Bülteni, 32, 137-141.
Karney, B.R. & Bradbury, T.N. (2000). Attributions in Marri- age: State or Trait? A Growth Curve Analysis. Jour- nal of Personality and Social Psychology, 78(2), 295-309.
Kirtpatrick, L. & Hazan, C. (1994). Attachment styles and close relationships. A four year perspective study. Personal Relationships, 1, 165-184.
Marchand, J.F. (2004). Husbands and wives marital quality: The role of adult attachment orientations, depressi- ve symptoms and conflict resolution behaviors. At- tachment and Human Development, 6 (1), 99-112.
Meeks, B. S., Hendrick, S., Hendrick, C. (1998). Communi- cation, love and relationship satisfaction. Journal of Social and Personal Relationships, 15 (6), 755-773.
Richardson, D.R., Medvin, N., Hammock, G. (1988). Love styles, relationship experience, and sensation se- eking: A test of validity. Personality and Individual Differences, 9 (3), 645-651.
Rothbaum, F., Rosen, K., Ujiee, T. & Uchida, N. (2002). Fa- mily systems theory and culture. Family Process, 41(3), 328-350.
Shi, L. (2003). The association between adult attachment styles and conflict resolution in romantic relations- hips. The American Journal of Family Therapy, 31, 143-157.
Solmuş, T.(2003). Romantik bağlanma( II ) İlişkisel değiş- kenler ve ilişki süreci: Türk Psikoloji Bülteni, 9 (28- 29), 99-108.
Sümer, N., Güngör, D., (1999a). Yetişkin bağlanma stilleri ölçeklerinin Türk örneklemi üzerinde psikometrik değerlendirmesi ve kültürlerarası bir karşılaştırma. Türk Psikoloji Dergisi, 14(43), 71-109.
Sümer, N., Güngör, D., (1999b). Çocuk yetiştirme stillerinin bağlanma stilleri, benlik değerlendirmeleri ve yakın ilişkiler üzerindeki etkisi. Türk Psikoloji Dergisi, 14(44), 35-58.
Thompson, S.C. & Snyder,D K. (1986). Attribution theory in intimate relationships: A methodological review. The American Journal of Family Therapy, 14, 123- 138.
Tuğrul, C. (1994). Gençlik dönemindeki aile sorunlarını de- ğerlendirme ölçeği: Faktör yapısı, geçerlik ve güve- nirlik çalışması. Türk Psikoloji Dergisi, 11 (36), 25-43.
Tutarel-Kışlak, Ş. (1999a). Evlilikte Uyum Ölçeğinin güve- nirlik ve geçerlik çalışması. 3P Psikiyatri, Psikoloji, Psikofarmokoloji Dergisi, 7(1), 55-65.
Tutarel-Kışlak, Ş. (1999b). İlişkilerde Yükleme Ölçeğinin güvenirlik ve geçerlik çalışması. 3P Psikiyatri, Psikoloji, Psikofarmokoloji Dergisi, 7(3), 193-199.
Wampler, K.S., Lin, S., Nelson, B.S. & Kimball, T.G. (2003). The Adult Attachment and Observed Couple In- teraction: Implications for an Intergenerational Perspective on Couple Therapy. Family Process, 42(4), 497-512. 68