Davranış Bilimlerinde Ekolojik Sistem Yaklaşımı

Geçtiğimiz yüzyıl içerisinde yaşanan bilimsel bilgi ve teknoloji patlaması ve bu patlamanın insan yaşamı üzerindeki etkileri, bir çok bilim dalında olduğu gibi davranış bilimlerinde de önemli gelişmelere yol açmıştır. Çevresel yapıda meydana gelen değişimler ile davranış bilimlerinde yaşanan gelişmeler, insan davranışının yalnızca kişisel özelliklere bağlı olarak açıklanamayacağı, davranışın oluşumunda çevresel faktörlerin de en az kişisel faktörler kadar etkili olduğu gerçeğini gündeme getirmiştir. Bu düşünce sistemi üzerine inşa edilen ekolojik sistem yaklaşımı, bireyi çevre içerisinde yer alan; aile, arkadaşlar, çalışma hayatı, sosyal hizmetler, sosyal politikalar, inanç sistemi, ekonomi, eğitim vb. sistemlerle sürekli etkileşim halinde olan canlı bir varlık olarak ele alır. Birey ile onun fiziksel ve sosyal çevresi arasındaki fonksiyonel olmayan karşılıklı etkileşim süreçleri üzerine vurgu yaparak, tedavi ve reformu kendi bünyesinde bütünleştirir. Yaklaşımın anahtar kavramı ise “çevresi içinde birey”dir.Bu çalışmada; davranış bilimlerinde ekolojik sistem yaklaşımının nasıl doğduğu, yaklaşımın anahtar kavramlarının neler olduğu ve insan davranışının oluşumunda hangi dinamiklerin belirleyici rol oynadığı irdelenmeye çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler:

Davranış bilimleri, ekolojik sistem yaklaşımı, çevresi içinde birey

Ecological System Approach in Behavioural Sciences

The booms of scientific knowledge and technology experienced within the last century, and their effects on human life have caused significant developments in many scientific disciplines as well as behavioral sciences. The changes occurred in the environmental structure and the developmentsin behavioral sciences have emphasized the fact that human behavior cannot be explained solely by personal traits, and environmental factors, too, areinfluential in the formation of behavior at least asmuch as personal ones. Built upon this way of thinking ecological system approach takes the individual as a living being within the environmentwho is in a constant interaction with systems suchas family, friends, work life, social services, social policies, belief system, economy, education, etc.As putting an emphasis on the non-functional mutual processes of interaction between individualand her/his physical and social environment itcombines both treatment and reform in itself. Thekey concept of the approach is the “individual inhis/her environment”. In this study the following are going to be examined: how was the ecological system approach born within behavioral sciences? What are the key concepts of the approach? Which dynamics play adetermining role in the formation of human behavior?

Keywords:

Behavioral Sciences, ecological system approach, individual in her/his environment,

PDF

___

ACAR, B. Yüksel ve H. ACAR. “Sistem Kuramı-Ekolojik Sistem Kuramı ve Sosyal Hizmet: Temel Kavramlar ve Farklılıklar.” Toplum ve Sosyal Hizmet Dergisi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Hizmetler Yükseko- kulu Yayını, Cilt: 13, Sayı: 1, 2002: 29-35.
ASHMAN, Kirst Karen ve Charles ZASTROW. Understan- ding Human Behavior and the Social Environment, Chicago, Nelson Hall Publishers, 1990.
ASHMAN, Kirst Karen ve Grafton H. HULL. Understanding Generalist Practice, Chicago, Nelson Hall Publis- hers, 1999.
BERTALANFFY, V. Ludwig. Ecological Systems Approach, [internet] Bağlı Bulunduğu İnternet Adresi; http//:www.users.globalnet.co.uk/~ebstudy/stra- tegy/ecosys.htm., 27 Nisan 2004.
BUTLER, Shane. Substance Misuse and the Social Work Ethos. Journal of Substance Misuse1, Volume: 62, Number: 2, 1996: 46-53.
CILGA, İbrahim. Aile ve Çevre Sorunlarının Gencin Kişiliği- ne Etkisi. T.C. Milli Eğitim ve Spor Bakanlığı Genç- lik Hizmetleri Genel Müdürlüğü Yayını, Ankara 1989.
COMPTON, Beulah R. ve Burt GALAWAY. Social Work Processes, USA, The Dorsey Press, 1979.
KORNBLUM, William ve Joseph JULIAN. Social Problems, Prentice Hall, Tenth Edition, New Jersey, 2001
MILEY, K.K., O’ MELIA, M., DUBOIS, B.L. Generalist Soci- al Work Practice–An Empowering Approach.UK, Allyn and Bacon, 1998.
PAYNE, Malcolm. Modern Social Work Theory, Jo Camp- ling (Ed.), Great Britain, Macmillan Press Ltd, 1997.
TOIKKO, Timo. “Sociological and Psychological Discour- ses in Social Casework During the 1920s.” Famili- es in Society, Volume: 80, Number: 4, July- August 1999: 351-358.
TURAN, Nihal. Sosyal Kişisel Çalışma: Birey ve Aileler için Sosyal Hizmet, Ankara, 1999.
YÖRÜKOĞLU, Atalay. Çocuk Ruh Sağlığı. Ankara: T.C. İş Bankası Kültür Yayınları, Ankara, 1978.