Yrd. Doç. Dr. Yeter KİTİŞ, Öğr. Gör. Sema ŞANLIOĞLU BİLGİCİ

Bir Aile İçi Şiddet Olgusu; Sır Tutma İlkesi ile Şiddeti İhbar Etme Yükümlülüğü Arasındaki Etik İkilem

Aile içi şiddet en yaygın şiddet türü olup, sıklıkla erişkin erkek tarafından kadın ve çocuğa uygulanmaktadır. Aile içi şiddet davranışı çoğu zaman gizli kalmakta ve sosyal öğrenme yolu ile kuşaktan kuşağa aktarılmaktadır. Şiddete maruz kalan bireyler sıklıkla sağlık çalışanlarına başvurmaktadır. Birinci basamak sağlık hizmeti sunan kurumlardaki hemşire ve ebeler hem kadın olmaları, hem de bölgelerindeki ailelerin sosyal özelliklerini tanıma şansına sahip olmaları nedeni ile şiddeti önleme konusunda ailelere yardım etmek için uygun konumdadır. Ancak ne yazık ki sağlık hizmetlerini yalnız hastalık tedavisi olarak görme yaklaşımı birinci basamak sağlık hizmetleri sunması gereken kurumlar için de geçerli görünmektedir. Bu kurumlarda aileleri şiddetten koruyan, güçlendiren, riskli aileleri izleyen bir sağlık bakım hizmeti uygulanmadığı bilinmektedir. Diğer yandan Yeni Türk Ceza Kanunu (TCK) 280.madde ile sağlık personeline suç ve suç belirtilerine tanık olduğunda durumu adli makamlara bildirme yükümlülüğü getirilmiştir. Bu yükümlülük mesleki etik ilkelerden olan sır saklama yükümlülüğü ile çelişmektedir. Bu makalede bir örnek olgu bağlamında Yeni TCK 280. maddeye göre sağlık personelinin şiddeti ihbar etme yükümlülüğü ile mesleki etik ilkelerden biri olan sır saklama yükümlülüğü yarattığı ikilem ortaya konulmakta ve ilgili taraflarca tartışılması beklenmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Aile içi şiddet, TCK 280, Birinci Basamak Sağlık Hizmetleri, Mesleki Etik

A Case of Domestic Violence: The Ethical Dilemma Between Maintaining Confidentiality and Responsibility to Report Violence

The most common type of domestic violence isdirected by adult males against women and children. Mostof the time the violent behavior is kept hidden within thefamily and a social learning method is passed down fromgeneration to generation. Individuals exposed to violenceoften go to health care workers. Because nurses andmidwives in primary health care facilities are both femaleand have the opportunity of know the social characteristicsof families in the region, they are in an ideal position to helpfamilies protect themselves against violence. However,unfortunately, the institutions who are required to offerprimary health care services have the approach that healthcare services is only treating illnesses. In these facilities itis known that health care services for protecting familiesagainst violence, and for strengthening and monitoringfamilies at risk are not provided. On the other hand, the280th article of the New Turkish Penal Code (TPC) givesthe responsibility for health care personnel to report to legalauthorities when they witness violence and the signs ofviolence. This responsibility is in conflict with one of theprinciples of professional ethics, responsibility to maintainconfidentiality. This article will present a case study relatedto the dilemma for health care personnel created by the280th article of the New TPC to report violence and theresponsibility to maintain confidentiality which is one of theethical principles of the profession, and it is expected thatthere will be a discussion by the different sides of the issue.

Keywords:

domestic violence, Turkish Penal Code 280, primary health care services, professional ethics.,

PDF

___

Crime in England and Wales, Home Office, www.ho- meoffice.gov.uk/rds/pdfs2/hosb103.pdf et. 05.07.2006.
Australian Institute of Criminology, www.aic.gov.au/institute/anreport/1998/ - 8k et. 05.07.2006.
Başbakanlık Kadının Statüsü ve Sorunları Genel Mü- dürlüğü, http://www.kssgm.gov.tr/belgeler/pekin- 5.html.2001. et.05.07.2006
Aile İçi Şiddet. http://www.ttb.org.tr/eweb/adli/6.html. et. 23.06.2006
Aile İçi Şiddet. http://www20.uludag.edu.tr/~na- zan/ders5.html.23.06.2006
Tümay E. Aile içi Şiddet. http://www.bsm.gov.tr/bu- gep/siddet.asp?sira=1. et. 23.06.2006
Aksoy, G. Çetin, MA. İnanıcı, O. Polat, MŞ. Sözen, FY. Aile İçi Şiddet. http://www.ttb.org.tr/eweb/adli/6.html. et. 26.07.2006
Şiddet ve Kadın. http://www.kesk.org.tr/kesk.asp?say- fa=kadinyazi&id=30. et. 23.06.2006
Haziran 2000 Pekin+5 Siyasi Deklarasyonu ve Sonuç Belgesi www.die.gov.tr/tkba/pekin+5.doc. et. 05.07.2006
Children and Domestic Violence: A Bulletin For Profes- sionals Author(s): Child Welfare Information Gateway Year Published: 2003
Spears L. Building Bridges Between Domestic Violen- ce Organizations and Child Protective Services. A Po- licy and Practice. http://www.vawnet.org/NRCDVPub- lications/BCSDV/Papers/BCS7_cps.pdf revised. et. 24.06.2006
T. C. Başbakanlık Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu http://www.shcek.gov.tr/portal/dosyalar/hiz- metler/aile/aile_danisma.asp. et. 25.0.2006
T.C. Başbakanlık Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu http://www.shcek.gov.tr/portal/dosyalar/hiz- metler/aile/top_merk.asp et. 26.06.2006
Gelegen D, Şahinoğlu S, Kadına Yönelik Aile İçi Şiddet: Sormaya Başlamak, Uluslararası Birleşik Biyoetik Kongresi, Kongre Kitabı. Şanlıurfa 2005; 119-120.
Türk Ceza Kanunu, Kanun Metinleri Dizisi 2, Seçkin Ya- yınevi, Ankara, Ekim 2005; 152
Sağlık Hizmetlerinin Sosyalleştirilmesi Hakkında Kanun http://www.hukuki.net/kanun/224.14.text.asp. et. 27.07.2006
İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi. www.unhchr.ch/udhr/lang/trk.htm - 21k .et.05.07.2006
Şahinoğlu S, Büken NÖ, Türk Ceza Kanunu Madde 280’nin Tıp Etiği açısından İncelenmesi, Uluslararası Birleşik Biyoetik Kongresi. Kongre Kitabı, Şanlıurfa, 2005; 168-169. 11