20483

Sahîhayn ve Sîret-i İbn Hişâm’daki Siyer Rivâyetlerinin Yöntem Bakımından Mukayesesi

İbn Hişâm’ın es-Sîretü’n-nebeviyye’si siyer alanının en kadim ve muteber eseridir. Buhârî ve Müslim’in el-Câmiʿu’ṣ-ṣaḥîḥ’leri ise hadis bilim dalının en çok kabul gören kitaplarıdır. Ṣaḥîḥayn, câmiʿ içeriğiyle siyer ilmi açısından da oldukça önemli bir kaynaktır. Mükerrerler hâriç Hz. Peygamber’in hayatıyla ilgili 1500 civarında rivâyet içeren Ṣaḥîḥayn siyer ilmine geniş bir veri tabanı sunmaktadır. Sîre ve Ṣaḥîḥayn hem içerik hem yöntem bakımından benzerlik ve farklılıklar içermektedir. Bu makâlede, bahsi geçen eserler, sened ve metinle ilgili olarak ihtivâ ettikleri yöntemler açısından mukâyese edilmiş; senedle ilgili olarak tercih edilen yöntemler bağlamında senedli ve senedsiz rivayetler, ortak ve farklı râviler, sika ve zayıf raviler ile mübhem râviler konularında; metinle ilgili olarak uygulanan yöntemler bağlamında ise konu bütünlüğünü sağlama, olayların tarihlerini belirtme, metinle ilgili değerlendirme yapma ile mükerrer rivâyetlerde bulunma gibi mevzularda mukâyeseler yapılmak sûretiyle İbn Hişâm’ın Sîre’si ile Buhârî ve Müslim tarafından kaleme alınan Ṣaḥîḥayn arasında bulunan bir takım benzerlik ve farklılıklar ortaya konulmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Hadis, siyer, es-Sîretü’n-nebeviyye, el-Câmiʿu’ṣ-ṣaḥîḥ, Ṣaḥîḥayn

Comparison of Siyar Narratives in Sahīhain and Sīrat Ibn Hishām in Terms of Methodology

Ibn Hishām’s al Sīrat al nabawiyyah is the most ancient and sacred work of the siyar area. Bukhārī and Muslim’s al Jāmiʿ al sahīh are the most widely accepted books of the science of hadith. Sahīhain is a very important source for the scientific knowledge of siyar with its comprehensive content. Apart from those repeated, Sahīhain, which contains around 1500 narrations, offers a wide database of knowledge to siyar. Sīrat and Sahīhain both contain similarities and differences in terms of content and method. In this article, the mentioned works are compared in terms of the methods related to the sanad and the matn. According to methodology in terms of sanad; sanady and sanad-less riwayats, common and different ruwat, thiqat and daif ruwāt and unknown ruwāt; on the other hand in terms of methodology concerning the article there will be comparisons providing the integrity of the subject, delineation of the dates related with the matter, evaluation about the text and telling random riwayats. Thus, the similarities and differences between Ibn Hishām’s al Sīrat al nabawiyyah and Bukhārī and Muslim’s Sahīhain were tried to be revealed.

Keywords:

Hadīth, Siyar, al Sīrat al nabawiyyah, al Jâmiʿ al ṣaḥīḥ, Ṣaḥīḥain,

PDF

___

Aşıkkutlu, Emin. “Mübhem”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 31: 436-437. Ankara: TDV Yayınları, 2006.
Aydınlı, Abdullah. “Muallak”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 30: 309-310. Ankara: TDV Yayınları, 2005.
Bilen, Mehmet. İbn Hacer’in Buhârî Savunusu. Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 2013.
Buhârî, Ebû Abdullâh Muhammed b. İsmâîl. el-Câmiʿu’ṣ-ṣaḥîḥ. Nşr. Muhammed Fuâd Abdülbâkî. Kâhire: Dârü’l-hadîs, 2011.
Çakan, İsmail Lütfi. Hadis Edebiyatı. 9. Baskı. İstanbul: Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları, 2011.
Dalgın, Nihat. “İbn Lehîa”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 1999, 20: 158-159. Ankara: TDV Yayınları.
Demirel, Harun Reşit. “İbn Hacer’in Takrîbü’t-Tehzîb’de Buhâri’nin Bid’at Ehli Olmakla Cerh Edilen Râvîlerinden Bahsetmesi ve Hedyü’s-Sârî (Mukaddime)deki Müdafaası”. Ekev Akademi Dergisi 2/3 (Kasım 2000): 29-59.
Eser, Mithat. “Eseri Günümüze Ulaşan İlk Siyer Müellifi İbn İshâk’ın Güvenilirliği”. İSTEM 7/13 (2009): 261-280.
Fayda, Mustafa. “İbn İshak”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 20: 93-96. Ankara: TDV Yayınları, 1999.
Fayda, Mustafa. “İbn Hişâm”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 20: 71-73. Ankara: TDV Yayınları, 1999).
Fidan, Şakir. İbn İshâk ve es-Sîra’sındaki Hadislerin Tahrici ve Değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, 2009.
Güler, Zekeriya. “Buhârî ve el-Câmiü’s-Sahîh Üzerine”. Bülent Ecevit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 2/7 (2015): 1-24.
Halebî, Ali b. Hasen. Taġlîḳu’t-taʿlîḳ ʿalâ ṣaḥîḥi Müslim. Riyâd: Dârü’l-Hicre, 1991.
Hatipoğlu, Mehmet Saîd. “Müslüman Âlimlerin Buhârî ve Müslim’e Yönelik Eleştirileri”. İslami Araştırmalar Dergisi 10/1-2-3-4 (1997): 1-14.
İbn Abdilber, Yûsuf b. Abdullâh. el-Ecvibetü’l-müstevʿabe ʿani’l-es’ileti’l-müstaġrabe min Ṣaḥîḥi’l-Buḫârî. Thk. Amr Abdülmünim Selîm. Kâhire: Dârü İbni’l-Kayyım, 2005.
İbn Hacer, Ahmed b. Ali el-Askalânî. Fetḥu’l-Bârî şerḥu Ṣaḥîḥi’l-Buḫârî. Beyrût: Dârü’l- ma’rife, 1379.
İbn Hacer Ahmed b. Ali el-Askalânî. en-Nüket ʿalâ Kitâbi İbni’ṣ-Ṣalâḥ. 1. Baskı. Medîne: İmâdetü’l-bahsi’l-ilmî, 1984.
İbn Hacer Ahmed b. Ali el-Askalânî. Taġlîḳu’t-taʿlîḳ ʿalâ ṣaḥîḥi’l-Buḫârî. 1. Baskı. Ammân: Dârü Ammâr, 1405.
İbn Hişâm, Abdülmelik b. Hişâm. es-Sîretü’n-Nebeviyye. Thk. Cemâl Sâbit, Muhammed Mahmûd, Seyyid İbrâhîm. Kâhire: Dârü’l-hadîs, 2006.
İbn İshâk, Muhammed b. İshâk. Kitâbü’l-Mübtede’ ve’l-mebʿas ve ve’l-meġâzî. Thk. Süheyl Zekkâr. Beyrût: Dârü’l-fikr, 1998.
Kandemir, Yaşar. “el-Câmiʿu’ṣ-ṣaḥîḥ” (Buhârî). Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 7: 114-123. Ankara: TDV Yayınları, 1993.
Köktaş, Yavuz. Günümüz Hadis Problemleri. 3. Baskı. İstanbul: İnsan Yayınları, 2014.
Köktaş, Yavuz. “Müslim’in Sahîh’ine Yapılan En Eski Tenkid: Ebü’l-Fadl el-Herevî’nin İlelu’l-Ehâdîs fî Kitâbi’s-Sahîh li-Müslim Adlı Eserinin Takdim ve Tercümesi”. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi 5/3 (2005): 29-56.
Müslim, Müslim b. el-Haccâc. Sahîhu Müslim. Nşr. Muhammed Fuâd Abdülbâkî. Beyrût: Dârü’l-kütübi’l-ilmiyye, 2011.
Naim, Ahmed. Hadis Usûlü -Tecrîd Mukaddimesi-. İstanbul: Ravza Yayınları, 2009.
Polat, Selahaddin. “Buhârî’nin Sahîh’ine Yapılan Bazı Tenkidlerin Değerlendirilmesi”. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 4 (1990): 237-255.
Robson, James. “İbn İshâk’ın İsnad Kullanışı 1”. Trc. Talat Koçyiğit. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 10 (1962).
Suyûtî, Abdurrahmân b. Ebû Bekr. Tedrîbü’r-râvî şerḥu Taḳrîbi’n-Nevevî. Medîne: Dârü Taybe, ts.
Süheylî, Ebü’l-Kâsım Abdurrahmân b. Abdullâh. er-Ravżu’l-Unüf fî şerḥi’s-Sîreti’n-nebeviyye li İbn Hişâm. Beyrût: Dârü ihyâi’t-türâsi’l-Arabî, 2000.
Tekineş, Ayhan. “Hadis ve Tarih: Metodolojik Bir Karşılaştırma”. Hadis Tetkikleri Dergisi, 2/2 (2004): 7-38.
Tirmizî, Muhammed b. Îsâ. el-Câmiʿu’ṣ-ṣaḥîḥ (Sünenü’t-Tirmizî). Beyrût: Mustâfâ el-Bâbî el-Halebî, ts.
Uğur, Mücteba. Ansiklopedik Hadis Terimleri Sözlüğü. 1. Baskı. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 1992.
http://www.riyadhalelm.com/researches/3/69_albani_bokhari.pdf